Medicover
Cynk spełnia istotne zadania w organizmie człowieka. Jest niezbędny do prawidłowego przebiegu wielu reakcji, między innymi aktywacji niektórych enzymów, wzrostu komórek, dojrzewania płciowego i procesów odpornościowych. Jego nieprawidłowy poziom niesie ze sobą liczne konsekwencje, powodując nieprawidłowości w funkcjonowaniu poszczególnych układów. Jakie są jego funkcje w organizmie i jak wygląda badanie?
Spis treści:
- Rola cynku w organizmie
- Niedobór cynku
- Wysoki poziom cynku
- Kiedy robi się badanie cynku we krwi?
- Cynk – przygotowanie do badania
- Cynk normy
Rola cynku w organizmie
W organizmie człowieka cynk, obok innych pierwiastków śladowych, pełni bardzo istotną rolę, a jego brak ma wpływ na funkcjonowanie wszystkich układów.
Jest składnikiem około 200 enzymów, między innymi arginazy czy lecytynazy. Wpływa na magazynowanie insuliny, odgrywając tym samym rolę w regulacji jej stężenia. Bierze udział m.in. w metabolizmie białek oraz węglowodanów. Wspomaga również eliminację wolnych rodników, uczestniczy w biosyntezie białek, RNA i DNA. Ma też wpływ na ilość witaminy A w organizmie. Pełni istotną rolę w kontekście odporności organizmu.
Znaczenie i rola cynku jest znacznie szersze, ponieważ jest on ważny także dla układu oddechowego, rozrodczego, a także skóry, gdyż ma duży wpływ na prawidłowe gojenie się ran.
Prawdopodobnie jest jednym z najważniejszych czynników dla męskiej seksualności. Bierze udział w metabolizmie hormonów (ma wpływ między innymi na ilość testosteronu), uczestniczy w procesach formowania nasienia i regulacji żywotności plemników, ma też wpływ na ilość spermy oraz na potencję.
Znajduje się w mięśniach, kościach, skórze, nerkach, a u mężczyzn w prostacie.
Produkty bogate w cynk
Organizm nie produkuje ani nie magazynuje cynku, dlatego istotne jest stałe dostarczanie go wraz z dietą. W dużych ilościach występuje on w żółtym serze, ciemnym pieczywie, nasionach strączkowych, owocach morza, mięsie i podrobach (np. wątrobie). Zarówno zbyt niskie, jak i zbyt jego wysokie poziomy nie są korzystne dla organizmu.
Niedobór cynku
Cynk ma duży wpływ na odporność organizmu, dlatego jego niski poziom powoduje obniżenie ilości przeciwciał i tym samym słabszą odporność. Poza większą podatnością na infekcje u pacjentów z niedoborem obserwuje się zaburzenia koncentracji oraz permanentne zmęczenie.
Spadek ilości cynku dostrzegany jest często przez kobiety, które obserwują znaczne pogorszenie stanu włosów, skóry i paznokci. Zmiany mogą przybierać różną formę - od lekkiego przesuszenia skóry, po rozwój trądziku, obecność zajadów czy zmian łuszczycopodobnych. Problemem mogą być też pojawiające się owrzodzenia. Paznokcie stają się bardziej podatne na złamania, a włosy wypadają. Jeśli osoba wykazuje skłonności do rozstępów, to na skutek niedoboru mogą pojawić się nowe. Konsekwencją zbyt niskiego poziomu będą też problemy z gojeniem ran.
Jeżeli stan niskiego poziomu będzie się przedłużał, to doprowadzić może do przedwczesnego starzenia.
Ma także wpływ na zmysły, dlatego gdy jest go zbyt mało, to bodźce smakowe czy węchowe mogą być odbierane mniej intensywnie. U pacjentów ze zbyt małym stężeniem obserwowano m.in. suchość w ustach, osłabienie węchu, co z kolei prowadziło do zmniejszenia apetytu.
Niedobór w organizmie obserwowany jest u pacjentów, u których doszło do ciężkiego poparzenia lub gdy stwierdzona została sepsa, zwana również posocznicą, a także w przebiegu chorób, takich jak:
- wrzodziejące zapalenie jelita grubego,
- stany zapalne jelit,
- choroby nowotworowe,
- choroba Crohna.
Wysoki poziom cynku
Także nadmiar cynku jest dużym problemem dla organizmu człowieka. Jednak zbyt wysokie stężenie jest rzadkie, gdyż wchłanianie regulowane jest przez hormony.
O przedawkowaniu mówi się najczęściej wtedy, gdy pierwiastek jest dostarczany nie tylko w diecie, ale dodatkowo suplementowany w formie preparatów. W takiej sytuacji u pacjentów obserwuje się objawy charakterystyczne dla zatrucia, tj. wymioty, nudności, biegunkę, a także bóle brzucha.
Kiedy robi się badanie cynku we krwi?
Badanie wykonywane jest po to, aby sprawdzić ilość pierwiastka w osoczu. Pozwala ono ocenić, czy cynk jest w organizmie właściwie dystrybuowany. Oznaczenie jego ilości w osoczu wykorzystywane jest w sytuacjach, gdy zachodzi podejrzenie występowania niskiego poziomu, ponieważ nadmiar pierwiastka w organizmie rzadko powoduje istotne klinicznie symptomy.
Badanie wykonywane jest u pacjentów:
- z rozległymi i ciężkimi poparzeniami,
- którzy przez dłuższy czas byli odżywiani pozajelitowo,
- zmagających się z anoreksją,
- z chorobą alkoholową,
- z niektórymi chorobami przewlekłymi, w tym m.in. u cukrzyków.
Cynk – przygotowanie do badania
Badanie nie wymaga żadnych specjalnych przygotowań, jednak aby wynik był rzetelny i wiarygodny pacjent powinien zgłosić się do laboratorium na czczo.
Cynk normy
Norma jest uzależniona od czynników takich jak płeć czy wiek, dlatego wynik wymaga interpretacji dokonanej przez lekarza.
Powiązane tematy: