Medicover
Niepożądane odczyny poszczepienne (NOP) to każde zaburzenie stanu zdrowia związane ze szczepieniem, które wystąpiło w okresie 4 tygodni po podaniu szczepionki. Wyjątkiem jest szczepienie przeciwko gruźlicy (BCG), gdzie możliwy okres wystąpienia NOP jest dłuższy. Przykładami często występujących NOP są gorączka, ból, zaczerwienie i/lub obrzęk w miejscu ukłucia.
Spis treści:
Określenie czy dany NOP jest spowodowany określoną szczepionką, nie jest proste. Po wprowadzeniu szczepionki na rynek, warunki (np. stan zdrowia, przyjmowane leki, czy styl życia pacjenta) nie są tak dobrze kontrolowane jak w trakcie badania klinicznego. Nie zawsze dany objaw musi być związany ze szczepieniem. Objawy występujące po szczepieniu nie zawsze muszą być związane ze szczepieniem, czasem jest to tylko związek czasowy, zależny od czynników od szczepienia niezależnych. Osobą, która określa, czy dany objaw ma związek z podaniem szczepionki określa lekarz.
Charakter i częstość występowania NOP różni się w zależności od szczepionki. W przypadku podejrzenia wystąpienia NOP – pojawienia się niepokojących objawów niedługo po przyjęciu szczepionki warto skonsultować się z lekarzem. W przypadku podejrzenia lub rozpoznania NOP lekarz zgłasza go w ciągu 24 godzin do państwowego powiatowego inspektora sanitarnego.
NOP po szczepieniu na COVID-19 częstotliwość
Najczęściej występujące NOP dla szczepionek przeciwko COVID-19 określono w badaniach klinicznych. Obie szczepionki (Comirnaty i COVID-19 Vaccine Moderna) powodują głównie łagodne niepożądane odczyny poszczepienne, tj. ból w miejscu wstrzyknięcia, zmęczenie, gorączka, ból głowy.
Większość niepożądanych odczynów poszczepiennych jest łagodna i nie powinna utrzymywać się dłużej niż kilka dni.
Występowanie ogólnoustrojowych niepożądanych odczynów poszczepiennych było częstsze po drugiej niż pierwszej dawce szczepionki, również ich przebieg był cięższy. Częstość niepożądanych odczynów poszczepiennych o charakterze miejscowym była podobna po przyjęciu pierwszej, jak i drugiej dawki.
Jak często występują niepożądane odczyny poszczepienne po szczepieniu przeciwko COVID-19?
Bieżące raporty dotyczące NOP związanych ze szczepieniem przeciwko COVID-19 w Polsce znajdziesz na stronie rządowej: gov.pl/web/szczepimysie/niepozadane-odczyny-poszczepienne.
Szczepienie COVID-19 a anafilaksja
Ciężkie reakcje alergiczne (anafilaksja) po podaniu szczepionek przeciwko COVID-19 występują bardzo rzadko.
Po podaniu szczepionki pacjent powinien zostać na terenie centrum medycznego przez minimum 15 minut.
Drugiej dawki szczepionki nie podaje się osobom, u których wystąpiła reakcja anafilaktyczna po pierwszej dawce.
Dowiedz się więcej na temat wstrząsu anafilaktycznego.
NOP – domowe sposoby
Niepożądane odczyny poszczepienne po podaniu szczepionki na COVID-19, takie jak np. ból, obrzęk w miejscu podania szczepionki, ból głowy, ból mięśni czy gorączka, często możesz łagodzić domowymi sposobami.
| NOP po szczepieniu na COVID-19 | Zalecenia |
| Ból, obrzęk w miejscu wstrzyknięcia | Przy niewielkiej bolesności zalecane są leki przeciwbólowe dostępne bez recepty (np. zawierające paracetamol, ibuprofen). |
| Zmęczenie, złe samopoczucie | Wskazany jest odpoczynek. |
| Ból głowy | Przy niewielkiej bolesności zalecane są leki przeciwbólowe dostępne bez recepty (np. zawierające paracetamol, ibuprofen). |
| Ból mięśni, ból stawów, ból kończyny | Przy niewielkiej bolesności zalecane są leki przeciwbólowe dostępne bez recepty (np. zawierające paracetamol, ibuprofen). Przy nasilonej bolesności skontaktuj się ze swoim lekarzem opieki podstawowej. |
| Dreszcze, gorączka | Jeśli temperatura ciała wynosi >38,5°C. zalecane są leki przeciwgorączkowe dostępne bez recepty (np. zawierające paracetamol, ibuprofen). Jeśli wysoka gorączka (>38,5°C) nie ustępuje po podaniu leków przeciwgorączkowych, trwa >2 dni, skontaktuj się ze swoim lekarzem opieki podstawowej lub z pogotowiem ratunkowym (112 lub 999). |
| Nudności | Zaleca się unikanie potraw ciężkostrawnych (np. o wysokiej zawartości tłuszczu, ostrych, mocno przyprawionych) oraz produktów zawierających sporo błonnika nierozpuszczalnego (np. płatków owsianych. orzechów, nasion, nasion roślin strączkowych, surowych warzyw i owoców - preferuj w tym okresie gotowane, duszone). Lepiej tolerowane mogą być pokarmy w postaci płynnej, np. zupy, koktajle, jogurty, musy owocowe. |
Świąd | Unikaj drapania — może nasilać dolegliwości. Jeżeli świąd jest uciążliwy i trudny do zniesienia, można zastosować dostępne recepty maści przeciwświądowe z dimetindenem. |
| Ostre obwodowe porażenie nerwu twarzowego | Niezwłocznie skontaktuj się ze swoim lekarzem opieki podstawowej. |
Ciężka reakcja | Po podaniu szczepionki pacjent powinien zostać na terenie centrum medycznego przez minimum 15 minut, aby personel medyczny mógł szybko zareagować w razie wystąpienia ciężkiej reakcji alergicznej. Objawy silnej reakcji alergicznej mogą obejmować: trudności z oddychaniem, opuchliznę twarzy i gardła, szybki rytm serca, silną wysypkę na całym ciele i/lub zawroty głowy i osłabienie. |
| Reakcje związane z lękiem, np. omdlenia, hiperwentylacja lub związane ze stresem jako psychogenna reakcja na wstrzyknięcie z użyciem igły | W przypadku objawów reakcji lękowej związanej ze wstrzyknięciem z użyciem igły, personel medyczny zapewni wsparcie. Jeśli objawy reakcji lękowej pojawią się w domu, skontaktuj się ze swoim lekarzem opieki podstawowej. |
Dowiedz się więcej o szczepieniach przeciwko COVID-19.
Referencje:
pzh.gov.pl/system-nadzoru-nad-niepozadanymi-odczynami-poszczepiennymi-w-polsce/
gov.pl/web/szczepimysie/niepozadane-odczyny-poszczepienne
ChPL Comirnaty
ChPL COVID-19 Moderna Vaccine