Pępek i kikut pępowinowy - gojenie pępka u noworodka

Jednym z procesów zachodzących w pierwszych dniach życia jest gojenie pępka noworodka, który często ze względu na mało estetyczny wygląd budzi niepokój rodziców. Zwykle jest to proces nieinwazyjny, ale żeby przebiegał bez komplikacji warto wiedzieć, w jaki sposób właściwie pielęgnować pępek noworodka.
Gojenie pępka u noworodka stresuje świeżo upieczonych rodziców

Kiedy odpada kikut pępowiny?

Pępek to wygojona pozostałość po kikucie pępowiny, która w czasie ciąży jest łącznikiem dziecka z łożyskiem matki. Dzięki niemu dziecko, będąc wewnątrz macicy, ma stały dostęp do tlenu i wartości odżywczych. Pępowina umożliwia także usuwanie produktów pochodzących z przemiany materii.

Tuż po porodzie pępowina zostaje odcięta w odległości ok. 2 cm od brzuszka noworodka oraz opatrzona jałowym opatrunkiem i zaciskiem, który zdejmuje się przed wyjściem ze szpitala.

Z biegiem czasu kikut zmienia kolor na ciemniejszy i obkurcza się. Po kilku, kilkunastu dniach kikut odpada, a w miejscu wygojonej ranki powstaje pępek. Zwykle dzieje się to pomiędzy 5. a 15. dobą życia dziecka.

Pielęgnacja gojącego się kikuta pępowiny

Ponieważ jest to obszar bardzo podatny na zakażenie, zaleca się jego szczególną pielęgnację. Powinniśmy traktować to miejsce jak gojącą się ranę, której zanieczyszczenie może doprowadzić do rozwoju bakterii chorobotwórczych.

Warto wspomnieć, że pierwszą podstawową metodą ochrony przed zakażeniem jest częsty i bezpośredni kontakt noworodka z matką, która przekazuje mu naturalną florę bakteryjną. Ponadto przynajmniej raz dziennie należy przemywać pępek wilgotnym gazikiem i pozostawić go bez okrycia aż do wyschnięcia.

Ważne jest, by robić to bardzo precyzyjnie. Konieczne jest delikatne odchylanie kikuta i usuwanie zanieczyszczeń także z zagłębień skóry, gdzie zbiera się najwięcej zanieczyszczeń.

Do precyzyjnej pielęgnacji zagłębień skóry przydatne będą niepylące gaziki i lignina. Chociaż pielęgnacja ta jest dla dziecka bezbolesna, należy uważać, aby nie podrażnić miejsca gojenia. Z tego względu zaleca się zapięcie pieluszki pod kikutem, a nie bezpośrednio na nim.

Pępek noworodka czy używać spirytus do jego pielęgnacji?

Jedną z bardziej znanych metod pielęgnacji pępka u noworodka stosowanych zwłaszcza przez nasze mamy i babcie, jest przemywanie kikuta spirytusem lub fioletem gencjanowym (gencjaną).

W świetle ostatnich zaleceń uznaje się to za działanie nieuzasadnione, które może wpłynąć wręcz na opóźnienie momentu jego odpadnięcia.

Zaleceniem krajowego konsultanta w dziedzinie neonatologii, prof. Ewy Helwich, jest stosowanie suchej pielęgnacji, która polega na częstym wietrzeniu i ograniczeniu moczenia kikuta, aż do jego samoczynnego odklejenia.

Kikut pępowinowy

Gojenie pępka powody do niepokoju

Istnieje kilka przesłanek, które warto skonsultować z lekarzem:

  • Kikut pępowiny nie odpadł po 15. dobie życia. Pamiętajmy jednak, że jest to okres statystyczny. Zdarza się, że pępek ładnie się wysusza, ale potrzebuje więcej czasu na oderwanie ze względu chociażby na grubość pępowiny i jej budowę. Opóźnienie to może być także efektem cesarskiego cięcia, niskiej masy urodzeniowej dziecka, przedwczesnego porodu, ale również zaburzenia funkcji białych ciałek krwi.
  • Pojawia się obrzęk, krwawienie, ropa lub nieprzyjemny zapach. Oznacza to najczęściej zapalenie okołopępkowe lub infekcję, które bezwzględnie wymagają konsultacji z lekarzem.
  • Na powierzchni pępka pojawia się nierówno rosnąca tkanka. Zwykle spowodowane jest to ziarniniakiem pępka, czyli zmienioną tkanką bliznową. W wielu przypadkach zanika ona samoistnie,  jednak czasem wymaga nieinwazyjnego i bezbolesnego dla dziecka zabiegu korygującego.

Kikut pępowinowy czego unikać?

Gojenie pępka u noworodka z pewnością stresuje niejednego świeżo upieczonego rodzica. W pierwszych dniach życia dziecka prawdopodobnie każda czynność pielęgnacyjna wykonana jest z dużą dawką niepewności i stresu.

Dlatego warto jeszcze raz podkreślić, aby w ramach codziennej dezynfekcji nie bać się dokładnego oczyszczania okolic gojenia.

Nie można także przesadzać w drugą stronę – pamiętajmy, że pod żadnym pozorem nie wolno odrywać kikuta, nawet jeśli trzyma się bardzo słabo. Musi on odpaść sam, tylko wtedy będzie to bezbolesne i bezpieczne dla dziecka.

Trzymając się zasad właściwej pielęgnacji oraz obserwując dziecko i w razie wątpliwości konsultując się ze specjalistą możemy być pewni, że proces gojenia zakończy się sukcesem.

Zdrowe plecy a opieka nad dzieckiem ćwiczenia 

Źródła: 

Jak pielęgnować pępek noworodka 

pediatria.mp.pl/pielegnacja/52307,jak-pielegnowac-pepek-noworodka
Prezentowanych informacji o charakterze medycznym nie należy traktować jako wytycznych postępowania medycznego w stosunku do każdego pacjenta. O postępowaniu medycznym, w tym o zakresie i częstotliwości badań diagnostycznych i/lub procedur terapeutycznych decyduje lekarz indywidualnie, zgodnie ze wskazaniami medycznymi, które ustala po zapoznaniu się ze stanem pacjenta. Lekarz podejmuje decyzję w porozumieniu z pacjentem. W przypadku chęci realizacji badań nieobjętych wskazaniami lekarskimi, pacjent ma możliwość ich odpłatnego wykonania. Należy potwierdzić przy zakupie badania szczegóły do jego przygotowania.
Data dodania 14.12.2017
Data ostatniej aktualizacji 17.04.2023