Niedobór żelaza. Żelazne zdrowie

Spadek nastroju, odczucie zmęczenia i osłabienia, łamliwe paznokcie i wypadające bardziej niż zwykle włosy. To może być oznaka niedoboru żelaza. Warto sprawdzić jego poziom i uzupełnić braki, by polepszyć nie tylko samopoczucie, ale przede wszystkim zdrowie. Dowiedz się, co jeść, aby dieta była bogata w żelazo.
Anemia z niedoboru żelaza

Rola żelaza w organizmie

Ten niepozorny pierwiastek to jeden z podstawowych mikroelementów, występujących w organizmie człowieka i zapewniających jego prawidłowe funkcjonowanie. Aż 70% żelaza wchodzi w skład hemoglobiny, uczestniczącej w transportowaniu tlenu do wszystkich komórek w ciele człowieka. Żelazo jest także składnikiem mioglobiny, odpowiedzialnej za magazynowanie tlenu, oraz budulcem enzymów, pełniących bardzo ważne funkcje w naszym organizmie. To dlatego brak żelaza odczuwamy tak negatywnie, a jego niedobór jest jedną z najczęstszych przyczyn powstawania niedokrwistości, zwanej potocznie anemią.


Objawy anemii z niedoboru żelaza

Anemia z niedoboru żelaza objawia się zmęczeniem i osłabieniem, zwiększoną zapadalnością na infekcje, spadkiem energii, zmniejszoną tolerancją na wysiłek, bezsennością, kłopotami z koncentracją. Pacjenci skarżą się także na blednącą cerę, blade błony śluzowe spojówek, sińce pod oczami, łamliwe paznokcie, wypadanie włosów i powstawanie zajadów w kącikach ust. W niektórych przypadkach dochodzi także do omdleń.

Dlaczego mam anemię z niedoboru żelaza?

Anemia z niedoboru żelaza powstaje z kilku przyczyn. Po pierwsze, można ją wiązać z niską podażą tego pierwiastka. Dotyczy to szczególnie osób, które stosują diety i nie dostarczają organizmowi potrzebnych składników. Kolejną przyczyną może być słabe wchłanianie się tego pierwiastka. Aby żelazo dobrze się przyswajało, potrzebna jest właściwa kwasota soku żołądkowego. Dlatego na niedobór żelaza narażone są osoby, które przeszły operacje, np. resekcji żołądka.

Na anemię często chorują także miesiączkujące obficie kobiety, panie w ciąży i karmiące piersią mamy. Uważa się, że podczas miesiączki kobiety tracą od 10 do nawet 30 mg żelaza. U kobiet w ciąży niedobór tego pierwiastka wiąże się z rozcieńczoną w tym okresie krwią i koniecznością dzielenia się żelazem z dzieckiem. Według badań, na anemię z niedoboru żelaza cierpi aż 40% ciężarnych. Na niedokrwistość narażone są także dzieci w okresie intensywnego wzrostu oraz osoby przemęczone i żyjące w ciągłym stresie.

Dieta bogata w żelazo

To, czy nasze złe samopoczucie ma związek z niedoborem żelaza, sprawdzi lekarz, zlecając wykonanie badania krwi w tym kierunku. Jeśli okaże się, że brakuje nam tego pierwiastka, będziemy musieli zadbać o jego dostarczenie. Żelazo nie jest produkowane przez organizm. Najlepiej dostarczać je wraz z pokarmem, uwzględniając w diecie jak najwięcej bogatych w nie produktów.

Co jeść, aby dostarczyć żelazo?

Dieta bogata w żelazo

  • wątróbka wieprzowa,
  • wątróbka wołowa
  • watróbka drobiowa,
  • kaszanka
  • soja,
  • fasola,
  • soczewica,
  • ciecierzyca,
  • szpinak,
  • suszone morele,
  • suszone brzoskwinie,
  • papryka,
  • natka pietruszki
  • pomidory
  • truskawki,
  • czarna porzeczka.

Należy jednak pamiętać, że żelazo pochodzenia roślinnego wchłania się stosunkowo trudno. O wiele lepiej organizm przyswaja je z pokarmów pochodzenia zwierzęcego. Wynika to z odmiennej budowy chemicznej: w produktach zwierzęcych występuje żelazo dwuwartościowe (hemowe), w roślinnych trójwartościowe (niehemowe). Hem posiada swój mechanizm wchłaniania w jelitach, dlatego żelazo w postaci hemowej jest najlepiej przyswajalne. Wrogami żelaza są natomiast herbata i kawa, ponieważ zawierają związki hamujące wchłanianie się tego pierwiastka. Lepiej ograniczyć ich spożywanie w codziennej diecie i popijać je nie podczas posiłków, a między nimi.

Suplementy z żelazem

Dietę można wzbogacić suplementami. W aptekach dostępnych jest wiele preparatów, bogatych w żelazo. Przy ich wyborze należy zwrócić uwagę na zawartość żelaza elementarnego w jednej tabletce. Im większa, tym lepiej. Kobiety w ciąży powinny sięgnąć dodatkowo po kwas foliowy, który jest witaminą „krwiotwórczą” i podobnie jak żelazo, pomaga w prawidłowej produkcji krwi. Przyczynia się także do zmniejszenia uczucia zmęczenia i znużenia. Jeśli wprowadzane zmiany nawyków żywieniowych i suplementacja nie pomogą, z problemem należy zgłosić się do lekarza. Zlecając odpowiednie badania sprawdzi, na jakim poziomie utrzymuje się żelazo i czy przyczyną jego niedoboru nie są inne, wymagające dodatkowego leczenia, schorzenia.

Prezentowanych informacji o charakterze medycznym nie należy traktować jako wytycznych postępowania medycznego w stosunku do każdego pacjenta. O postępowaniu medycznym, w tym o zakresie i częstotliwości badań diagnostycznych i/lub procedur terapeutycznych decyduje lekarz indywidualnie, zgodnie ze wskazaniami medycznymi, które ustala po zapoznaniu się ze stanem pacjenta. Lekarz podejmuje decyzję w porozumieniu z pacjentem. W przypadku chęci realizacji badań nieobjętych wskazaniami lekarskimi, pacjent ma możliwość ich odpłatnego wykonania. Należy potwierdzić przy zakupie badania szczegóły do jego przygotowania.
Data dodania 10.12.2017
Data ostatniej aktualizacji 15.03.2023