Ciemieniucha – objawy, leczenie ciemieniuchy

Ciemieniucha co to jest?

Ciemieniucha to rodzaj łagodnego łojotokowego zapalenia skóry występującego u niemowląt. Na owłosionej skórze głowy, w okolicy ciemiączka (stąd nazwa), pojawiają się tłuste, żółte, łuszczące się płatki. To efekt nadmiernego wydzielania łoju, który zasycha na skórze i łączy się ze złuszczającym się naskórkiem.

Dolegliwość zaczyna się najczęściej w ciągu pierwszych dwóch miesięcy i ustępuje bez leczenia w ciągu kilku tygodni lub kilku miesięcy. Wymaga jednak odpowiednich zabiegów pielęgnacyjnych. Zmiany skórne zwykle występują na owłosionej skórze głowy, ale mogą także dotyczyć twarzy, uszu, szyi czy okolic pieluszkowych.

Zaniedbana ciemieniucha u niemowląt może się rozprzestrzenić, m.in. na brwi czy nosek dziecka. Dla maluszka nie jest ona dokuczliwa, zazwyczaj nie powoduje swędzenia lub uczucia dyskomfortu. Wygląda jednak nieestetycznie i zaniedbana może doprowadzić do infekcji skóry. Ciemieniucha nie jest też zakaźna.

Jak wygląda ciemieniucha?

Ciemieniucha niemowlaka zazwyczaj rozpoczyna się białawym nalotem na szczycie główki w okolicy ciemiączka. Z czasem przybiera postać żółtawych łusek, które stają się grubsze. Łuski łuszczą się, jednak w ich miejsce powstają nowe. Skóra staje się czerwona. Zdarza się, że powstaje żółtawa skorupka, która pokrywa prawie całą owłosioną skórę głowy. Ciemieniucha może pojawić  się nawet na czole malucha, w okolicach brwi, nosa, na szyi bądź za uszami.

Ciemieniucha na brwiach

Jeśli ciemieniucha pojawi się na brwiach, postępujemy w ten sam sposób, jak w przypadku owłosionej skóry głowy. Zabieg wykonujemy bardzo delikatnie. Brwi smarujemy oliwką, a następnie delikatnie zmywamy płatkiem kosmetycznym. Należy uważać, aby oliwka nie dostała się do oczu dziecka. Po starciu oliwki czeszemy brwi szczoteczką pod włos, aby usunąć zmiękczone łuski.

Ciemieniucha przyczyny

Dokładna przyczyna pojawiania się ciemieniuchy u niemowląt wciąż nie jest znana. Prawdopodobnie jest wynikiem nadmiernego wydzielania łoju (tzw. sebum). Wytwarzanie łoju jest pobudzane hormonami matki pozostałymi z okresu ciąży, które przeniknęły przez łożysko do organizmu dziecka.

Przy zwiększonym wydzielaniu łoju dochodzi też do nadmiernego namnażania się grzyba – drożdżaka z rodzaju Malassezia, co również stanowi przyczynę rozwoju ciemieniuchy.

Ciemieniucha leczenie

Zazwyczaj ciemieniucha ustępuje w ciągu kilku tygodni lub kilku miesięcy i w przypadkach o łagodnym nasileniu nie wymaga leczenia. Postępowanie pielęgnacyjno-lecznicze zależy od wieku dziecka.

Zabiegi pielęgnacyjne obejmują:

• natłuszczanie, np. oliwką dla niemowląt w celu rozmiękczenia łusek,
• usuwanie łusek,
• mycie skóry.

Koniecznie skontaktuj się z lekarzem, jeśli:

• zabiegi pielęgnacyjne nie pomagają, a ciemieniucha u niemowlaka rozprzestrzenia się na twarz lub ciało,
• pojawiają się sączące wykwity,
• obrzęk,
• zaczerwienienie skóry w zmienionych miejscach.

Zaniedbana i nieleczona ciemieniucha może przyczynić się do rozwoju zakażenia bądź wypadania delikatnych włosów, a w skrajnych przypadkach do stanu zapalnego skóry.

Jeśli zmiany są nasilone, podstawę leczenia stanowi ograniczenie namnażania się drożdżaka Malassezia furfur i postępowanie przeciwzapalne. Pomocne są stosowane miejscowo leki przeciwgrzybicze (klotrimazol, nystatyna, natamycyna) w postaci kremów i szamponów.

Jeżeli stan zapalny jest bardzo nasilony, lekarz może dodatkowo zalecić krem z hydrokortyzonem. Przy nawracającej ciemieniusze trzeba też wykluczyć choroby, które mogą być podłożem zmian.

Dzieci, które mają także objawy alergii, np. atopowe zapalenie skóry, mają większą skłonność do powstawania ciemieniuchy.

Ciemieniucha jak się pozbyć?

Wskazówki, które pomogą zmniejszyć nagromadzenie się łusek na skórze głowy i zlikwidować ciemieniuchę:

• regularnie stosuj delikatne środki myjące i natłuszczające skórę dziecka po kąpieli;
• około pół godziny przed kąpielą delikatnie wmasuj w suchą skórę główki dziecka oliwkę dla niemowląt, aby rozmiękczyła łuski (można też posmarować główkę oliwką i zostawić ją na skórze na 12–24 godziny), a następnie delikatne wyczesz łuski (pod włos) miękką szczotką; umyj główkę odpowiednim, nawilżającym szamponem; zabieg trzeba powtarzać, aż do ustąpienia objawów; pamiętaj, aby po każdorazowym użyciu umyć szczoteczkę;
• nie usuwaj łusek „na sucho” – nie wolno np. zdrapywać ich paznokciami czy zrywać palcami i usuwać opornych fragmentów, gdyż można uszkodzić delikatną skórę dziecka;
• nie przegrzewaj dziecka – pot sprzyja powstawaniu i nasilaniu ciemieniuchy;
• ograniczaj ekspozycję skóry dziecka na działanie promieniowania UV;
• w przypadku nasilonych zmian zastosuj dostępne w aptekach preparaty lecznicze do zwalczania ciemieniuchy; mogą mieć postać kremów, olejków, sprayu, szamponów; niektóre szampony do zmiękczania łusek mogą powodować podrażnienie i powinny być stosowane wyłącznie po konsultacji z pediatrą; należy zachować szczególną ostrożność, aby szampon nie dostał się do oczu dziecka.

Specjalistyczne preparaty na ciemieniuchę nie tylko zmiękczają łuski i ułatwiają ich usunięcie, lecz także nawilżają skórę i łagodzą podrażnienia.

Ciemieniucha rokowania i profilaktyka

Choroba zwykle dobrze poddaje się leczeniu. Terapię prowadzi się do ustąpienia objawów. Po stwierdzeniu poprawy należy zmniejszyć częstotliwość stosowania leków.
Należy obserwować główkę dziecka, gdyż ciemieniucha może nawracać.

Ciemieniucha jak zapobiegać?

Zazwyczaj częste mycie łagodnym szamponem dla dzieci może zapobiec ponownemu pojawieniu się ciemieniuchy po jej oczyszczeniu. W niektórych przypadkach  może być potrzebny szampon leczniczy. Należy jednak zasięgnąć porady lekarza w sprawie stosowania tego typu szamponów.

Ciemieniucha u starszych dzieci

U większości maluchów ciemieniucha zanika wraz z upływem kolejnych miesięcy, zwykle około 6. miesiąca. U niektórych dzieci może się jednak pojawiać nawet w wieku dwóch lat. Ma tendencję do  nawracania, jednak najczęściej ustępuje po leczeniu i przy prawidłowej pielęgnacji.

Ciemieniucha podsumowanie

Jeśli domowe sposoby pozbycia się ciemieniuchy zawodzą, a łuski rozprzestrzeniają się na twarz lub ciało dziecko, należy skontaktować się z lekarzem.