Czym jest agresja – informacje ogólne
Na myśl o słowie agresja, pojawiają się nam z pewnością takie skojarzenia jak krzyk czy bójka. Jak jednak to zagadnienie określają naukowcy? Wg Rudolfa Mandla agresja jest aspołecznym sposobem zachowania się wynikającym z wrogich tendencji i chęci szkodzenia innym lub niszczenia. Inni, jak U. Bronfenbrenner czy H. N. Ricciuti, traktują ją jako pewne działanie, myśl lub impuls, którego celem jest wyrządzenie krzywdy fizycznej lub psychicznej, realnej lub symbolicznej, określonej osobie bądź jej reprezentantowi. Ogólnie możemy powiedzieć, że jest ona zachowaniem zarówno skierowanym przeciwko osobom, przedmiotom, jak i przeciwko sobie. W tym ostatnim przypadku mamy do czynienia z autoagresją.
Dlaczego jesteśmy agresywni?
Istnieje wiele teorii na ten temat, dlaczego jesteśmy agresywni. Jedna z nich to teoria instynktu, która jest utrzymana w nurcie biologicznym a jej autorami są Zygmunt Freud i Konrad Lorenz. Według nich genezą jest instynkt walki, jest on wrodzony, potrzebny do utrzymania gatunku, rozładowania energii.
J. Dollard i H. N. Miller z kolei stworzyli teorię frustracji. Ta ostatnia według nich to stan, gdy na drodze do realizacji celu człowiek napotyka przeszkody. Autorzy zaznaczają jednak, że nie każda frustracja prowadzi do agresji (mogą równie dobrze wystąpić takie zaburzenia psychiczne jak: wycofanie, nadmierne jedzenie, uzależnienia czy zaburzenia psychosomatyczne). Kolejną teorią jest stworzona przez A. Bandurę i R. H. Waltersa teoria uczenia się. Według nich agresywne postępowanie jest wyuczone. Gdy otrzymujemy za nienagrodę – narasta. Uczymy się takiego reagowania poprzez naśladowanie, obserwację czy własne doświadczenia.
Agresja u dzieci a płeć
Przyczyny agresji
Rodzaje agresji i autoagresji
- fizyczne i psychiczne
- bezpośrednie i pośrednie ( np. zniszczenie jakiejś rzeczy, która należy do osoby, której nie lubimy)
- skierowane na: osoby, zwierzęta, przedmioty, siebie.
- frustracyjną, gdzie blokada pewnych potrzeb może prowadzić do agresji a jej intensywność zależy od takich czynników jak:
- ważności potrzeby,
- szerokości blokady,
- ilości wcześniej doświadczanej frustracji
- naśladowczą, która jest skutkiem oddziaływania określonych modeli zachowania się, jest mimowolna (w mechanizmie jej powstania należy podkreślić rolę osób znaczących, filmów, książek),
- instrumentalną - w tym przypadku odgrywa ona rolę instrumentu, narzędzia umożliwiającego osiągnięcie celu. Zwycięstwo jest wzmocnieniem, porażka z kolei może wygaszać agresję. W jej genezie ważna jest hierarchia wartości przekazywana przez rodziców.
- bezpośrednią – wówczas mamy do czynienia z działaniami skierowanymi bezpośrednio przeciwko sobie i mogą doprowadzić do fizycznej szkody– samookaleczenia jak i kwestii psychologicznych – zaniżanie poczucia własnej wartości,
- pośrednią – wówczas dana osoba prowokuje inne osoby do agresji wobec siebie, poddając się jej,
- werbalną – występuje, gdy dana osoba ciągle kieruje oskarżenia pod swoim adresem,
- niewerbalną – wówczas mamy do czynienia z samookaleczaniem się.
Objawy agresji

Rozpoznanie autoagresji
Leczenie autoagresji
Zapobieganie autoagresji
- okaż zaufanie danej osobie
- nie oceniaj
- poproś o odprężenie się
- wspieraj, rozmawiaj o emocjach
- okaż szacunek-uprzejmość
Piśmiennictwo:
- S. Grochmala, „Rehabilitacja w chorobach układu nerwowego”, Wyd. PZWL, Warszawa 1986 s. 93
- A Hopkins, R. Appleton, „ Medycyna i fakty Padaczka”, Wyd.Prószyński i S-ka,Warszawa 1999, s. 147
- A. Hulek, „Pedagogika rewalidacyjna”, Wyd. PWN, Warszawa 1988, s..208.
- R. Michałowicz, „Padaczka i inne stany napadowe u dzieci”, Wyd. PZWL,Warszawa 2001, s. 286,288
- A.Popielarska, M.Popielarska, „Psychiatria wieku rozwojowego” , Wyd.PZWL, Warszawa, 2000
- G.Poraj, „Agresja w szkole”, Oficyna Wydawnicza „Edukator”, 2004
- P. E. M. Smith, S.J. Wallace „Padaczka”, Ośrodek wydawniczy „Augusta”,Bielsko- Biała 2003, s.14
Prezentowanych informacji o charakterze medycznym nie należy traktować jako wytycznych postępowania medycznego w stosunku do każdego pacjenta. O postępowaniu medycznym, w tym o zakresie i częstotliwości badań diagnostycznych i/lub procedur terapeutycznych decyduje lekarz indywidualnie, zgodnie ze wskazaniami medycznymi, które ustala po zapoznaniu się ze stanem pacjenta. Lekarz podejmuje decyzję w porozumieniu z pacjentem. W przypadku chęci realizacji badań nieobjętych wskazaniami lekarskimi, pacjent ma możliwość ich odpłatnego wykonania. |