Progenia - przyczyny i leczenie progenii

Pacjenci często pytają, czy progenia jest dziedziczna. Na to pytanie nie ma jednoznacznej odpowiedzi. Progenię żuchwy zaliczamy do wad wrodzonych, ale nie odkryto mutacji w konkretnym genie, która byłaby odpowiedzialna za rozwój przodozgryzu.

Progenia co to jest?

Progenia może wydawać się na pozór błahym problemem, jednak rodzi wiele powikłań. Nieprawidłowe stosunki między zębami szczęki oraz żuchwy powodują kłopoty z odgryzaniem kęsów pokarmowych i żuciem. Utrudnione jest także oddychanie, co przeszkadza szczególnie nocą. Powoduje suchość jamy ustnej i gardła, zwiększa podatność na infekcje górnych dróg oddechowych, paradontozę, a także próchnicę.

Progenia a konsekwencje zdrowotne

Do pozostałych zdrowotnych konsekwencji progenii zaliczymy:

• ból głowy,
• wady wymowy,
• powiększenie rozmiarów języka,
• defekty kosmetyczne w obrębie twarzy.

Progenia jak rozpoznać? 

W rozpoznaniu progenii często pomaga charakterystyczny wygląd twarzy pacjenta. Wydłużenie trzonu żuchwy powoduje wysunięcie bródki ku przodowi. Dolna warga znajduje się zazwyczaj przed górną, a w przypadkach zaawansowanych zmian może być silnie napięta. Zgładzeniu ulega bruzda wargowo – bródkowa. 

Badanie stomatologiczne ukazuje nieprawidłowe ustawienie dolnych zębów względem górnych. Mogą towarzyszyć im zmiany w obrębie przyzębia lub ubytki próchnicze. Dentysta może posiłkować się również testami czynnościowymi. Pacjenci dotknięci progenią zębów mają duży problem z wykonaniem próby cofania żuchwy.

W celu wykonania pogłębionej diagnostyki i oceny stopnia zaawansowania zmian, lekarz dentysta może posłużyć się badaniami radiologicznymi (zdjęciem RTG zębów lub tomografią komputerową), modelami wycisków oraz fotografią twarzy. Pomocne okazują się również klasyfikacje, oceniające prawidłowość zgryzu, np. klasyfikacja Angle’a lub kłowa.

Progenia leczenie? 

Progenia to złożony problem zdrowotny, który wymaga współpracy specjalistów z różnych dziedzin.
W skład zespołu terapeutycznego wchodzą najczęściej:

• ortodonta,
• chirurg szczękowo–twarzowy,
• protetyk.

Jeżeli progenia żuchwy zostanie zdiagnozowana na wczesnym etapie, a zmiany nie są zaawansowane, leczenie może być oparte jedynie na interwencji ortodonty. Aparaty lecznicze pomagają w przywróceniu właściwych stosunków anatomicznych między szczęką a żuchwą.

W przypadkach niezadowalających wyników leczenia ortodontycznego lub wykrycia zmian w zaawansowanym stadium już od pierwszego kontaktu z pacjentem (znaczny przerost żuchwy lub niedorozwój szczęki), interwencja chirurgiczna okazuje się nieodzowna. 

Operacja poprzedzona jest zazwyczaj działaniami ortodonty, które mają na celu przygotowanie jak najlepszych warunków do późniejszego złożenia zgryzu. Jeśli szczęka okazuje się na tyle wąska, że nie będzie w stanie pomieścić zębów dolnych, aparaty czynnościowe mają za zadanie poszerzenie górnego rzędu zębów. 

W zależności od tego, które kości wykształciły się nieprawidłowo, zabieg obejmuje manipulacje tylko na żuchwie albo na obu kościach (żuchwie i szczęce). Towarzyszące progenii wady wymowy mogą być leczone ćwiczeniami pod okiem logopedy.

Progenia czy warto operować? 

Wiele wad zgryzu, w tym progenia u dzieci, wynika z zaburzeń wykonywania czynności fizjologicznych. Dysfunkcje gryzienia, ssania, oddychania, a nawet postawy ciała mogą dawać w przyszłości nieprawidłowy rozstaw zębów w jamie ustnej. Profilaktyka jest zawsze lepsza niż leczenie, więc warto zwracać uwagę na zachowania dziecka. 

Progenia o niewielkim zaawansowaniu może być z powodzeniem leczona zachowawczo, ale jeśli zespół terapeutyczny zadecyduje o konieczności operacji, nie warto odkładać decyzji w nieskończoność. Metody chirurgiczne to często jedyna możliwość całkowitego wyleczenia progenii zębów, szczególnie kiedy zmiany narastają, a leczenie ortodontyczne nie przynosi oczekiwanych rezultatów.

Nieleczona progenia wiąże się z licznymi powikłaniami, m. in. szybszym rozwojem próchnicy oraz zapalenia przyzębia. 

Progenia a wady wymowy

Nieprawidłowe stosunki struktur anatomicznych w jamie ustnej mają swoje odzwierciedlenie w wadach wymowy. Progenia zębów nie jest w tym przypadku wyjątkiem. Osoby dotknięte przodozgryzem najczęściej borykają się z problemem seplenienia.

Mają również trudności z prawidłowym wymawianiem głosek: f, p, b, w, a niewłaściwa ruchomość języka oraz zaburzone połykanie śliny skutkują charakterystycznym „bulgotaniem” w czasie mówienia.

W przypadku występowania wad wymowy, ważna jest współpraca ortodonty oraz logopedy. Przywrócenie prawidłowego zgryzu to nieodzowny element postępowania przy problemach z artykulacją. Im szybciej wada zgryzu zostanie zdiagnozowana i leczona, tym lepsze będą późniejsze wyniki ćwiczeń prawidłowej wymowy.

Progenia podsumowanie

Progenia to wrodzona wada kostna, polegająca na nadmiernym wzroście żuchwy w kierunku przodu. Wiąże się nie tylko z defektem kosmetycznym, ale również z innymi problemami stomatologicznymi oraz laryngologicznymi. Progenię, na podstawie badania rutynowego jamy ustnej oraz dodatkowych testów, rozpoznaje lekarz stomatolog. 

W terapii dużą rolę odgrywa współpraca wielu specjalistów. Progenia o niewielkim nasileniu może być wyleczona aparatem, ale przy zaawansowanych stadiach, zaburzenie koryguje się chirurgicznie. Leczenie daje dobre rezultaty i rokuje przywróceniem prawidłowych funkcji zgryzu oraz mowy.

Dowiedz się więcej

• Leczenie progenii – opis przypadku

https://pbn.nauka.gov.pl/sedno-webapp/works/853119

• RTG u dentysty. Rodzaje zdjęć rentgenowskich zębów

https://www.medicover.pl/o-zdrowiu/rtg-u-dentysty-rodzaje-zdjec-rentgenowskich-zebow,4943,n,3713