Suplementy diety – co warto o nich wiedzieć?

Obecnie suplementy można nabyć nie tylko w aptekach, ale również w marketach, sklepach ze zdrową żywnością i drogeriach. Wprowadzane są do obrotu w różnych postaciach, m.in. kapsułek, tabletek, drażetek, saszetek z proszkiem, syropów, ampułek z płynem, butelek z kroplomierzem, dlatego tak łatwo je pomylić z produktami leczniczymi. Czy wiemy dostatecznie dużo na ich temat? Czym się kierować, dokonując wyboru suplementów?

Suplementy diety aspekty prawne i definicja

Suplementy diety to środki spożywcze, które mają na celu uzupełnianie normalnej diety – taką definicję podaje ustawa o bezpieczeństwie żywności oraz żywienia. Są to przeważnie minerały, witaminy i inne związki, przeznaczone do spożywania w określonych ilościach, dla osiągnięcia odpowiedniego efektu odżywczego. W ustawie wyraźnie podkreślono, że zgodnie z przepisami prawa farmaceutycznego nie posiadają one właściwości środków leczniczych.

Suplementy nie mogą być więc stosowane do zwalczania chorób, w przeciwieństwie do leków, które mają udowodniony potencjał terapeutyczny oraz poddawane są badaniom klinicznym. Wszystkie leki, zarówno syntetyczne, jak i roślinne, podlegają procesowi rejestracji i dopuszczenia do obrotu przez Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych wraz z informacją o przeciwwskazaniach czy możliwości wystąpienia działań niepożądanych, natomiast suplementy traktowane są jako produkty spożywcze. Wystarczy zgłoszenie ich do Państwowej Inspekcji Sanitarnej.

Podmiot działający na rynku spożywczym, który po raz pierwszy wprowadza do obrotu suplementy diety ma obowiązek powiadomić o tym fakcie Głównego Inspektora Sanitarnego za pośrednictwem Elektronicznego Systemu Powiadamiania (ESP). Za bezpieczeństwo suplementów wprowadzanych do obrotu odpowiada ich producent lub dystrybutor. Muszą oni stosować się do wymagań dotyczących właściwego oznakowania swoich produktów.

Na opakowaniach tego typu preparatów powinno znajdować się m.in. wyraźne określenie „suplement diety”, wskazanie do stosowania, informacja o zalecanej dziennej porcji do spożycia, nazwa składnika odżywczego. Oznakowanie, prezentacja i reklama suplementów diety nie mogą sugerować, że zbilansowana i zróżnicowana dieta nie dostarcza wystarczających dla funkcjonowania organizmu ilości składników odżywczych.

Kiedy i w jakim celu stosować suplementy?

Suplementy diety mogą zawierać nie tylko witaminy i składniki mineralne, ale także aminokwasy, lecytynę, błonnik, kwasy tłuszczowe, probiotyki, związki pochodzenia roślinnego lub zwierzęcego. Stosowanie takich preparatów wiąże się z osiągnięciem określonych korzyści. Nie tylko odżywiają organizm i uzupełniają codzienną dietę w cenne składniki odżywcze, ale także poprawiają koncentrację i pamięć, dodają sił witalnych, chronią organizm przed wpływem niekorzystnych czynników zewnętrznych, usprawniają pracę układu nerwowego, sercowo-naczyniowego czy kostno-stawowego. Wspomagają również dietę osób, które nie dbają o właściwie zbilansowane posiłki.

Rodzaje suplementów

Najprostszy podział wyróżnia suplementy syntetyczne, które otrzymuje się na drodze syntezy chemicznej oraz naturalne, otrzymywane z surowców występujących w przyrodzie: ziół, owoców, warzyw oraz minerałów. Oczywiście zdecydowanie więcej korzyści przyniesie nam stosowanie tych drugich. Suplementy naturalne są bezpieczne i skuteczne. Niestety, ich koszt jest zazwyczaj nieco wyższy.

Suplementy diety można również podzielić, uwzględniając ich skład. W związku z tym wyróżniamy suplementy mineralne i witaminowe, zawierające składniki pochodzenia roślinnego, z niezbędnymi nienasyconymi kwasami tłuszczowymi (NNKT), błonnikiem pokarmowym, aminokwasami, enzymami oraz probiotykami.

Jeszcze inny podział opiera się o mechanizm działania suplementów oraz ich wpływ na poszczególne układy i organy. W tej kategorii należy wymienić suplementy wspomagające proces odchudzania, układy: ruchu, immunologiczny, krwionośny, pokarmowy, wpływające na poprawę koncentracji i witalności, opóźniające procesy starzenia, poprawiające wzrok, zmniejszające ryzyko osteoporozy, wzmacniające włosy, skórę, paznokcie oraz dla sportowców.

Jak wybrać właściwy suplement diety?

Suplementy diety powinno się wybierać przede wszystkim starannie, biorąc pod uwagę aktualne potrzeby organizmu, które są przecież bardzo indywidualne. Produkty te mają bowiem wspierać i chronić nasze zdrowie. Niewłaściwie dobrane – nie dość, że nie przyniosą nam żadnych korzyści – mogą nawet mocno zaszkodzić. Dlatego należy sprawdzić stan swojego zdrowia, wykonując podstawowe badania lekarskie. Warto również spotkać się z dietetykiem, który pomoże ocenić nasz jadłospis i wyszczególnić składniki, których może nam potencjalnie brakować. Tak byłoby oczywiście idealnie. Jeżeli jednak nie mamy ani czasu, ani takich możliwości, wybierzmy się do apteki, gdzie z pewnością uzyskamy w tej kwestii fachową poradę farmaceuty.

Pamiętajmy przy tym, aby zaznaczyć istotne dla nas sprawy – informacje o alergii, nietolerancji laktozy, glutenu, barwników bądź konserwantów. Bardzo często wybieramy suplement błędnie, decydując się na taki, który pomógł innym osobom bądź, co gorsza, kierując się wyłącznie reklamą. Na pewno warto kupować produkty renomowanych producentów, którzy dbają o właściwy dobór składników, cenią jakość, inwestują w nowoczesne technologie, zlecają badania, a co za tym idzie – troszczą się o nasze bezpieczeństwo.

„Twój Farmaceuta” nr 2, listopad/grudzień 2015