Samoistne porażenie nerwu twarzowego (porażenie Bella) - objawy i leczenie

Przyczyny samoistnego porażenia nerwu twarzowego

Najczęstszym rodzajem porażenia nerwu twarzowego (siódmego nerwu czaszkowego) jest właśnie samoistne  porażenie. Lekarze uważają, że do porażenia przyczynia się zapalenie nerwu twarzowego, które powoduje jego obrzęk. Kiedy nerw pęcznieje, napotyka na twardą powierzchnię czaszki. Z tego powodu dochodzi do ucisku i niedokrwienia. Nie wiadomo jednak, co powoduje obrzęk nerwu.

Takie porażenie może zdarzyć się każdemu, nawet osobom całkowicie zdrowym. Wydaje się jednak, że częściej występuje u kobiet w ciąży, chorych na cukrzycę, grypę, przeziębienie lub po ekstrakcji korzenia zęba. Część środowiska naukowego podnosi również temat potencjalnego powiązania między samoistnym porażeniem nerwu twarzowego a zarażeniem wirusem opryszczki.

Dolegliwość występuje rocznie u około 20 osób na 100 000, przy czym wraz z wiekiem ryzyko wystąpienia porażenia rośnie.

Samoistne porażenie nerwu twarzowego - objawy

Objawy porażenia Bella zazwyczaj pojawiają się nagle. Niektórzy chorzy skarżą się na ból w uchu 1-2 dni przed wystąpieniem paraliżu. Część osób twierdzi również, że w ostatnich dniach przed porażeniem wszelkie dźwięki wydawały im się dużo głośniejsze niż zwykle.  

Objawy samoistnego porażenia nerwu twarzy zazwyczaj występują tylko po jednej stronie twarzy

• chory nie może zamknąć powieki ani mrugnąć okiem lub powieka opada
• chory nie może unieść brwi
• chory nie może zmarszczyć czoła
• chory nie może odsunąć warg i pokazać zębów
• chory nie może zagwizdać
• łzawienie oka
• ślinienie się
• trudności z przeżuwaniem
• upośledzone wyczuwanie smaków
• drżenie mięśni twarzy
• ból lub drętwienie za uchem

Podczas diagnozowania porażenia Bella należy w pierwszej kolejności wykluczyć inne przyczyny porażenia w szczególności uraz, cukrzycę, nadciśnienie tętnicze, rzucawkę, zakażenie wirusem ospy wietrznej, boreliozę, choroby nowotworowe i inne.

Jeśli po wykonaniu badań diagnostycznych przyczyna porażenia nadal pozostaje nieustalona, można przyjąć, że chory cierpi na porażenie Bella.

Jak długo trwa porażenie nerwu twarzowego?

Osłabienie mięśni twarzy nasila się przez 1-2 dni, wtedy można zauważyć największe zniekształcenia na twarzy. Po tym czasie porażenie powoli zaczyna ustępować, a chory z dnia na dzień czuje się coraz lepiej. Objawy całkowicie ustępują zazwyczaj w ciągu 3 miesięcy, choć u niektórych obserwuje się dłuższy okres regeneracji. W bardzo rzadkich przypadkach objawy mogą pozostać na stałe.

Leczenie samoistnego porażenie nerwu twarzowego 

Porażenie Bella, tak jak zaczyna się samoistnie, tak zwykle ma charakter przejściowy i samoistnie się kończy.

Leczenie kortykosteroidami

U niektórych chorych dotkniętych porażeniem możliwe jest leczenie kortykosteroidami. Zwłaszcza w przypadku chorych, u których w obrazie rezonansu magnetycznego widoczny jest obrzęk nerwu. O włączeniu do leczenia kortykosteroidów każdorazowo decyduje lekarz, należy jednak zaznaczyć, że aby leczenie tą metodą przyniosło najlepsze efekty należy je włączyć do 72 godzin po wystąpieniu pierwszych objawów porażenia.

Acyklowir

Ze względu na potencjalny związek między wystąpieniem objawów porażenia a zakażenia wirusem opryszczki, w terapii chorych stosuje się także acyklowir. Dodatkowo pacjentom podaje się preparaty witaminowe, które zwiększają przewodnictwo nerwowe, tym samym łagodząc objawy porażenia.

Leczenie objawowe

W przypadku części chorych, u których objawy samoistnie ustępują, stosuje się jedynie leczenie objawowe, na które składa się szczególna dbałość o kondycję skóry twarzy oraz nawilżanie oczu. W przypadku, kiedy na skutek porażenia u pacjenta występuje problem z zamykaniem powieki, oko należy zabezpieczyć przed wysychaniem – aplikując krople nawilżające i opatrując powiekę jałowym gazikiem.  

Dodatkowym sposobem na łagodzenie objawów jest masaż mięśni twarzy. W bardzo rzadkich przypadkach, jeśli objawy nie ustępują przez długi czas – lekarz może zalecić operację, aby zmniejszyć nacisk na nerw twarzowy. W przypadkach, kiedy terapia nie przynosi efektu, możliwe jest wykonanie zabiegu rekonstrukcyjnego, którego celem jest przywrócenie funkcji nerwów.  

Źródła: 

• http://ispub.com/IJNS/2/2/11553
• http://www.webmd.com/brain/understanding-bells-palsy-basics
• https://www.ninds.nih.gov/Disorders/Patient-Caregiver-Education/Fact-Sheets/Bells-Palsy-Fact-Sheet 
• A. Członkowska – Neurologia – postępy 2007, Klinika Neurologiczna Instytutu Psychiatrii i Neurologii w Warszawie.