Rak kolczystokomórkowy skóry - przyczyny, objawy i leczenie

Rak kolczystokomórkowy to nowotwór skóry. Na jego rozwój (podobnie jak na raka podstawnokomórkowego) wpływ mają m.in. uwarunkowania genetyczne, ekspozycja na promieniowanie słoneczne. Na ten typ nowotworu częściej chorują ludzie rasy białej, w podeszłym wieku oraz osoby, które przeszły leczenie obniżające odporność.
Jakie są najczęstsze czynniki ryzyka zachorowania na raka kolczystokomórkowego skóry? To m.in. nieprawidłowa ochrona przed promieniowaniem UV, jasna karnacja.

Jakie jest ryzyko zachorowania na raka kolczystokmórkowego?

Rak kolczystokomórkowy jest dużo bardziej groźny niż rak podstawnokomórkowy, ale występuje zdecydowanie rzadziej. Nowotwór ten dotyczy głównie ludzi rasy białej. Może rozwinąć się zarówno na skórze, jak i na błonach śluzowych.

Objawy raka kolczystokomórkowego

Nowotwór może być zlokalizowany:

  • na twarzy (nos, policzek, wargi, jama ustna), 
  • małżowinie usznej, 
  • skroniach, 
  • kończynach dolnych, 
  • skórze owłosionej głowy, 
  • stopie
  • w okolicy narządów płciowych i odbytu.

Najczęściej spotykaną postacią tego raka skóry jest płaskie owrzodzenie otoczone szerokim, wyniosłym, wałowatym naciekiem i często przykryte strupem.

Rak kolczystokomórkowy niekiedy przyjmuje formę wybujałej, grzybiastej, brodawkowatej zmiany, która nie jest owrzodzona.

Przyczyny raka kolczystokomórkowego

Najważniejsze czynniki mające wpływ na wystąpienie tego typu raka to:

  • wystąpienie rogowacenia słonecznego lub starczego, skóry pergaminowej barwnikowej, dermatoz, długo niegojących się owrzodzeń, blizn, przewlekłego stanu zapalnego,
  • uwarunkowania genetyczne
  • promieniowanie ultrafioletowe,
  • ekspozycja na promieniowanie słoneczne, zwłaszcza w dzieciństwie,
  • podeszły wiek,
  • płeć męska,
  • jasna karnacja,
  • leczenie immunosupresyjne,
  • obecność rozległych blizn, zwłaszcza takich po oparzeniach, lub niegojących się ran,
  • zakażenie wirusem HPV (w przypadku wystąpienia raka kolczystokomórkowego błony śluzowej jam ustnej i narządów płciowych).

Odpowiednia ekspozycja na działanie promieniowania słonecznego może mieć duży wpływ na zmniejszenie ryzyka zachorowania na nowotwory złośliwe skóry.

Diagnostyka raka kolczystokomórkowego

Rozpoznanie tego typu raka musi być potwierdzone badaniem histopatologicznym, dlatego z podejrzanej zmiany pobiera się wycinek lub, jeżeli zmiana jest odpowiednio mała, wycina się ją w całości. Diagnoza stawiana jest po uzyskaniu oceny mikroskopowej wycinka.

Zawsze powinien być oceniony stan regionalnych węzłów chłonnych. Jeżeli istnieje podejrzenie przerzutów do węzłów chłonnych znajdujących się najbliżej zmiany nowotworowej, wykonuje się USG tych węzłów i biopsję.

U chorych z zaawansowanymi zmianami konieczne jest przeprowadzenie diagnostyki w celu wykluczenia rozsiewu choroby. Wykonuje się wówczas RTG klatki piersiowejUSG jamy brzusznej i USG regionalnych węzłów chłonnych oraz w przypadku wątpliwości, inne, bardziej szczegółowe badania.


Sprawdź ofertę Medicover w zakresie profilaktyki nowotworu >>


Leczenie raka kolczystokomórkowego

Leczenie większości przypadków raka kolczystokomórkowego polega na wycięciu zmiany z marginesem zdrowej skóry i pooperacyjnym badaniem histopatologicznym. Jest to tzw. biopsja wycinająca. 

W przypadku powierzchownego raka skóry stosuje się leczenie miejscowe, polegające na nakładaniu kremu zawierającego imikwimod, na zmienioną chorobowo skórę. Dokładne szczegóły dotyczące stosowania preparatu przekazuje lekarz.

Jeżeli wymaga tego stan chorego, to operację uzupełnia się o plastykę lub przeszczep skóry w celu zamknięcia rany.

Inne metody leczenia miejscowego, to m.in.

  • krioterapia,
  • laseroterapia,
  • terapia fotodynamiczna.

W przypadku stwierdzenia przerzutów w regionalnych węzłach chłonnych wskazane jest ich usunięcie oraz wykonanie uzupełniającej radioterapii regionalnego spływu chłonki.

Pacjenci, u których operacja nie była doszczętna i nie da się poszerzyć jej zakresu oraz ci, którzy byli operowani z powodu wznowy miejscowej, poddawani są najczęściej radioterapii.

U chorych z przerzutami leczenie jest zindywidualizowane i obejmuje:

  • chirurgię,
  • radioterapię,
  • chemioterapię.

Sprawdź ofertę Medicover w zakresie leczenia nowotworu >>


Po zakończeniu leczenia wskazane są regularne i kontrolne badania, wykonywane zgodnie z zaleceniami lekarza.

Komórka rakowa

Rak kolczystokomórkowy - rokowanie i powikłania

Rak kolczystokomórkowy cechuje się dość dobrym rokowaniem przy niskim stopniu zaawansowania nowotworu.

Przy braku przerzutów, 5 lat przeżywa około 90 proc. chorych. Gdy obecne są przerzuty w okolicznych węzłach chłonnych odsetek osób przeżywających 5 lat, spada do 40-50 proc.

Nowotwór ten rośnie powoli, ale wykazuje dużą zdolność do naciekania okolicznych tkanek, powodując ich zniszczenie.

U 5-30 proc. pacjentów tworzy przerzuty w sąsiedzkich, regionalnych węzłach chłonnych, może również dawać przerzuty odległe. Pojawienie się przerzutów odległych pogarsza rokowanie.

Zapobieganie rakowi kolczystokomórkowemu

Zapobieganie zachorowaniom na zaawansowane postaci raka kolczystokomórkowego polega na:

  • ocenie u każdego pacjenta cech ryzyka i dopasowaniu postępowania profilaktycznego,
  • objęciu osób z grup ryzyka bardziej szczegółową opieką,
  • unikaniu nadmiernej ekspozycji na słońce, zwłaszcza krótkich epizodów intensywnego nasłonecznienia powodujących oparzenia skóry,
  • dbaniu o odpowiednią ochronę przed słońcem.

Przeczytaj także: Jak poradzić sobie z lękiem przed chorobą onkologiczną?

Rak kolczystokomórkowy - zalecenia

  • Obserwuj co miesiąc swoją skórę, a w sytuacji, kiedy coś cię zaniepokoi, skontaktuj się z dermatologiem.
  • Raz w roku kontroluj swoją skórę na wizycie lekarskiej.
  • Dbaj o odpowiednią ochronę przeciwsłoneczną – stosuj kremy z wysokim filtrem, unikaj wystawiania się na słońce między 10.00 a 16.00, noś okulary przeciwsłoneczne z filtrem.

Oferta Medicover

Profilaktyka:

Leczenie:

  • wycięcie chirurgiczne zmian w trybie ambulatoryjnym,
  • poszerzenie marginesu wycięcia,
  • kwalifikacja do leczenia miejscowego – krioterapia,
  • ocena zaawansowania procesu uogólnionego – USG węzłów chłonnych i jamy brzusznej, RTG klatki piersiowej.

Dowiedz się więcej:

Jak odróżnić pieprzyk od czerniaka? Rozpoznaj niebezpieczne znamiona

Czerniak - objawy, przyczyny, leczenie i profilaktyka

Źródło: 

Interna Szczeklika 2015, Andrzej Szczeklik, Piotr Gajewski, wyd. 7, MP, Kraków 2015. 

Podstawy chirurgii, Jacek Szmidt, Jarosław Kużdżał, Zbigniew Gruca, Marek Krawczyk, Paweł Lampe, Jerzy Polański, wydawca: Medycyna Praktyczna. 

Nowotwory skóry: klinika, patologia, leczenie, A. Bieniek, M. Cisło, A. Jankowska-Konsur. 

Czerniaki skóry – zasady postępowania diagnostyczno-terapeutycznego, "Przegląd Dermatologiczny", 2009 r., vol. 96, str. 193-203.

 

Prezentowanych informacji o charakterze medycznym nie należy traktować jako wytycznych postępowania medycznego w stosunku do każdego pacjenta. O postępowaniu medycznym, w tym o zakresie i częstotliwości badań diagnostycznych i/lub procedur terapeutycznych decyduje lekarz indywidualnie, zgodnie ze wskazaniami medycznymi, które ustala po zapoznaniu się ze stanem pacjenta. Lekarz podejmuje decyzję w porozumieniu z pacjentem. W przypadku chęci realizacji badań nieobjętych wskazaniami lekarskimi, pacjent ma możliwość ich odpłatnego wykonania. Należy potwierdzić przy zakupie badania szczegóły do jego przygotowania.
Data dodania 08.11.2022
Data ostatniej aktualizacji 03.10.2023