Medicover
Na czym polega, do kogo jest skierowana oraz jak długo powinna być stosowana? Na te i inne, najczęściej zadawane pytania odpowiedzi udziela specjalista w zakresie chorób zakaźnych dr n. med. Bogusz Aksak–Wąs.
Medicover: Panie doktorze, co to jest PrEP i jakie są wskazania do stosowania tej metody?
Bogusz Aksak–Wąs: PrEP to inaczej pre-exposure prophylaxis, czyli profilaktyka przedekspozycyjna. Składają się na nią leki antyretrowirusowe, które selektywnie działają na enzymy HIV. Idea PrEP-u polega na zapobieganiu infekcji w momencie wniknięcia wirusa do organizmu, aby nie dopuścić do rozwinięcia się długotrwałego zakażenia. Inicjatywa ta przeznaczona jest dla osób niekonsekwentnie używających prezerwatyw, czyli tych, którzy w stosunkach intymnych nie zawsze ich używają. PrEP może być stosowany przez osoby każdej z płci.
Na czym polega PrEP? W jakiej postaci i jak często należy przyjmować leki? Czy w Polsce dostęp do niektórych leków jest ograniczony?
Stosowanie PrEP-u polega na przyjmowaniu tabletek. Obecnie w Polsce dostępny jest jeden preparat (Emtricitabine/Tendofovir Disoproxil). W niektórych krajach dopuszczone są do stosowania inne substancje czynne, a w USA PrEP domięśniowy. Profilaktykę tę stosuje się codziennie (1 x dziennie po 1 tabletce) lub doraźnie (tzw. PrEP on demand). Schemat przyjmowania leku dostosowany jest do preferencji osoby korzystającej z tej metody oraz częstotliwości zachowań ryzykownych.
Jak długo powinien trwać PrEP, czy jest określony czas, po upływie którego przyjmowanie leków antyretrowirusowych powinno być wstrzymane?
PrEP - jako że nie jest zabiegiem leczniczym, tylko profilaktycznym - powinien być stosowany przez cały okres ekspozycji na czynnik zakaźny. Jeśli dana osoba nie ma już kontaktów ryzykownych, może zaprzestać tej profilaktyki. Czasami wstrzymuje się profilaktykę przedekspozycyjną ze względu na jej działania niepożądane. Jeżeli niezabezpieczone kontakty intymne zdarzają się cały czas, a PrEP tolerowany jest dobrze, można go stosować nawet całe życie.
Jaka jest skuteczność PrEP-u i od czego ona zależy?
Skuteczność PrEP-u zależy od wielu czynników. Jeżeli jest prawidłowo stosowany, to wartość ta wynosi nawet 99 proc. Niższa skuteczność ochrony obserwowana jest u osób, które przyjmują narkotyki drogą iniekcyjną –74 proc. oraz pacjentów stosujących PrEP przerywany (on demand) – około 86 proc.
Czy stosowanie leków antyretrowirusowych może powodować działanie niepożądane? Jeżeli tak, to jakie?
PrEP, jak każdy inny lek, może powodować wystąpienie działań niepożądanych. Większość z nich jest łagodna i szybko ustępuje. Głównie są to objawy ze strony przewodu pokarmowego, takie jak bóle brzucha i nudności lub odczyny alergiczne w postaci wysypki. Efektem ubocznym, który występuje stosunkowo rzadko, jest upośledzenie pracy nerek, dlatego też przy każdej wizycie kontrolnej ich funkcjonowanie podlega dokładnej ocenie. Ponadto, u osób długotrwale stosujących PrEP zaleca się okresową ocenę gęstości mineralnej kości, ponieważ stosowanie leków antyretrowirusowych może przyczynić się do zaburzenia ich mineralizacji.
HIV nie jest jedyną chorobą przenoszoną drogą płciową. Czy PrEP chroni przed innymi chorobami, jak np. kiła, rzeżączka?
Na PrEP składają się dwa leki, które selektywnie działają na enzymy HIV, dlatego też nie chroni on przed żadną inną chorobą przenoszoną drogą kontaktów intymnych.
Czy w Polsce PrEP podlega refundacji?
Obecnie w Polsce nie jest on refundowany. Zarówno sama profilaktyka, jak i badania konieczne do jej przepisania muszą być opłacone przez pacjenta.
- Przeczytaj także: PEP - wszystko, co musisz wiedzieć o profilaktyce poekspozycyjnej HIV
Jak realizowana jest profilaktyka PrEP w CM Medicover?
W Centrach Medicover dostępny jest dedykowany pakiet zawierający niezbędne badania, które trzeba wykonać przed wizytą kwalifikacyjną. Z wynikami badań można umówić się na wizytę kwalifikującą u lekarza chorób zakaźnych.
Wizyta kwalifikująca jest wizytą stacjonarną. Lekarz przeprowadza dokładny wywiad i badanie przedmiotowe. Wyklucza zakażenie HIV i inne choroby przenoszone drogą płciową, analizuje wyniki badań laboratoryjnych, a także ocenia wskazania do PrEP. Ponadto omawia przebieg całej profilaktyki przedekspozycyjnej z pacjentem, a także informuje o schemacie przyjmowania leków i ewentualnych działaniach niepożądanych. Po podpisaniu świadomej zgody przez pacjenta lekarz wypisuje receptę. Pierwsza wizyta kontrolna odbywa się w formie teleporady po upływie jednego miesiąca od wizyty kwalifikującej, na którą pacjent zgłasza się z aktualnymi wynikami badań laboratoryjnych. Podczas tej wizyty lekarz wyklucza świeże zakażenie HIV i analizuje wyniki badań laboratoryjnych. Jeżeli PrEP jest dobrze tolerowany, to wypisuje receptę na kolejne 3 miesiące. Po tym czasie odbywa się kolejna wizyta kontrolna w formie teleporady, przed którą pacjent ponownie musi wykonać zlecone badania.
Czym wyróżnia się oferta dostępna w CM Medicover od innych?
Oferta ma na celu dostarczenie klientowi kompleksowej usługi diagnostyczno-profilaktycznej, ukierunkowanej na włączenie i monitorowanie leczenia profilaktycznego obniżającego ryzyko zakażenia HIV. Wyróżnia ją kompleksowość oraz nowoczesna diagnostyka zgodna z obowiązującymi standardami. Ponadto, mając na uwadze wygodę pacjentów, wizyty kontrolne odbywają się w formie teleporady. Istnieje również możliwość rozszerzenia pakietu badań.
Jak należy przygotować się do wizyty pierwszorazowej?
Na wizytę należy zgłosić się z wynikami badań, wykonanych 3–6 dni przed konsultacją. Oprócz tego pacjenci, którzy chorowali na kiłę, dostarczyć muszą dokumentację z leczenia lub zaświadczenie o ukończonym leczeniu.
Wykaz badań, które należy wykonać przed wizytą kwalifikującą, dostępny jest przy zakupie pakietu.
Jak często należy zgłaszać się na wizyty kontrolne i czy należy przed nimi wykonywać badania laboratoryjne?
Pierwsza wizyta kontrolna odbywa się po 1. miesiącu od wizyty kwalifikującej, a kolejne co 3 miesiące. Przed każdą wizytą kontrolną pacjent musi wykonać na 3–6 dni przed planowanym terminem konsultacji zlecone badania laboratoryjne.
Czy z PrEP można korzystać ponownie po dłuższej przerwie bez leków?
Oczywiście! PrEP ma być dopasowany do życia osoby, która stosuje tę metodę. Jeżeli PrEP został przerwany z jakiegokolwiek powodu, zawsze można do niego wrócić w przypadku ponownego pojawienia się wskazań do stosowania.
Kto może korzystać z tej metody?
PrEP stosowany jest głównie przez osoby mające ryzykowne zachowania seksualne, czyli odbywające kontakty intymne z osobami, które są zakażone HIV lub nie wiedzą o swoim statusie zakażenia (nie były badane) oraz jeśli kontakty te odbywają się bez użycia prezerwatyw. Ponadto PrEP może chronić osoby stosujące narkotyki drogą iniekcji.
Czy podczas stosowania PrEP można zrezygnować z używania prezerwatyw podczas seksu?
Absolutnie nie! Mimo wysokiej skuteczności tej profilaktyki trzeba pamiętać, że chroni ona tylko przed zakażeniem HIV. Cały czas istnieje ryzyko zakażenia innymi chorobami przenoszonymi drogą kontaktów intymnych, takimi jak kiła, rzeżączka, chlamydiozy, zakażenia mycoplasmą, wirusowe zapalenia wątroby czy zakażenie HPV.
Czy stosowanie leków antyretowirusowcyh oznacza, że osoba narażona może podejmować ryzykowne zachowania, bo jest chroniona przez PrEP? I czy tak się właśnie zdarza? A jeżeli tak, to jak często?
PrEP dedykowany jest głównie dla pacjentów, którzy już pewne zachowania ryzykowne podejmują. Nie powinien być jednak swoistym zielonym światłem do powielania tych zachowań. Traktować go należy jako dodatkowy pas bezpieczeństwa przeciw jednej z chorób przenoszonych drogą kontaktów intymnych. Zawsze staramy się edukować pacjentów, co do bezpiecznych zachowań seksualnych oraz zachęcamy do stosowania prezerwatyw.
Czy można zrealizować PrEP w CM Medicover, jeśli pacjent nie posiada abonamentu?
Tak, można. Zakup oferty jest możliwy przez Call Center, sklep internetowy Medistore oraz recepcję.
Dowiedz się więcej:
Koncepcja prewencyjnego stosowania leków okazała się niezwykle skuteczną metodą w profilaktyce zakażeń wertykalnych, a przyjęcie leków natychmiast po ekspozycji zawodowej lub seksualnej może zmniejszyć ryzyko transmisji nawet o 80%.
PrEP należy kontynuować tak długo, jak długo utrzymuje się istotne ryzyko nabycia zakażenia HIV. Brak jest badań określających czas, przez który po ostatnim ryzykownym zachowaniu należy kontynuować PrEP. Nie zostały również wypracowane jednoznaczne zalecenia w tym zakresie, zaleca się jednak przyjmowanie TDF/FTC 1 tabletka 1x dziennie jeszcze przez minimum 2 dni po ostatnim ryzykownym kontakcie.
https://ptmr.info.pl/wp-content/uploads/2020/09/Zasady-opieki-nad-osobami-zakazonymi-HIV-2019.pdf
Sprawdź również:
Prezentowanych informacji o charakterze medycznym nie należy traktować jako wytycznych postępowania medycznego w stosunku do każdego pacjenta. O postępowaniu medycznym, w tym o zakresie i częstotliwości badań diagnostycznych i/lub procedur terapeutycznych decyduje lekarz indywidualnie, zgodnie ze wskazaniami medycznymi, które ustala po zapoznaniu się ze stanem pacjenta. Lekarz podejmuje decyzję w porozumieniu z pacjentem. W przypadku chęci realizacji badań nieobjętych wskazaniami lekarskimi, pacjent ma możliwość ich odpłatnego wykonania. Należy potwierdzić przy zakupie badania szczegóły do jego przygotowania. |
