Pierwsza pomoc podczas pandemii COVID-19

Głównym problemem w udzielaniu pierwszej pomocy w okresie pandemii jest niewiedza czy osoba poszkodowana jest zakażona SARS-CoV-2 czy nie. Pracownicy karetek pogotowia ratunkowego są odpowiednio przygotowani i kierują się określonymi wytycznymi. Co robić, gdy my sami znajdziemy się w sytuacji wymagającej udzielenia pomocy osobie poszkodowanej np. podczas wypadku drogowego?
Jak wygląda pierwsza pomoc w czasie pandemii COVID-19?

W przypadku opiekunów lub domowników nie ma to większego znaczenia, ponieważ prawdopodobnie mogło dojść już do transmisji zakażenia koronawirusem. Inne osoby w miejscu zdarzenia powinny się oddalić, by zmniejszyć ryzyko zakażenia. Zanim udzielisz pierwszej pomocy musisz być świadomy ryzyka zarówno wobec siebie, jak i innych. Pamiętaj o właściwym zabezpieczeniu siebie. 

Pierwsza pomoc a ocena bezpieczeństwa

Aktualnie obowiązuje zasada oceny ryzyka dla udzielającego pomocy i zapewnienia sobie bezpieczeństwa. Nie zwalnia to z obowiązku udzielenia pomocy osobie poszkodowanej.

Bardzo ważne w zachowaniu bezpieczeństwa w dobie pandemii COVID-19 jest stosowanie maseczki, w razie dostępności również rękawiczek.

Jeżeli uważasz, że miejsce zdarzenia stanowi da Ciebie zagrożenie, zwłaszcza gdy musisz podejść do ofiary, aby ocenić jej stan lub nie masz możliwości odpowiednio się zabezpieczyć, nie zbliżaj się do poszkodowanego. Wezwij pomoc dzwoniąc pod numer 112 lub 999. Wołaj głośno o pomoc.

Zgodnie z wytycznymi Europejskiej Rady Resuscytacji należy założyć, że każdy poszkodowany jest osobą zakażoną wirusem SARS-CoV-2 i w związku z tym odpowiednio postępować. Poszkodowany może nie mieć objawów infekcji, a mimo to być nosicielem wirusa.

Czego nie należy robić podczas udzielania pierwszej pomocy w czasie pandemii COVID-19?

  • Odstępujemy od oceny oddechu metodą „widzę-słyszę-czuję” (nie przystawiamy ucha do ust i nosa poszkodowanego, ocenę oddechu wykonujemy wyłącznie przez obserwację klatki piersiowej i brzucha).
  • Nie udrażniamy dróg oddechowych za pomocą tzw. rękoczynu czoło-żuchwa (przez odgięcie głowy osoby poszkodowanej i uniesienie żuchwy).
  • Nie wykonujemy oddechów ratowniczych (usta-usta) u osób dorosłych. Jeśli jesteśmy przeszkoleni, możemy je wykonywać jedynie u dzieci w połączeniu z uciśnięciami klatki piersiowej (o ile potrafimy i chcemy to zrobić).

Pierwsza pomoc a ocena stanu osoby poszkodowanej

Nie przykładaj ucha do ust poszkodowanego. Zakryj usta i nos. Jeżeli masz rękawiczki, załóż je. Możesz również użyć dostępnej odzieży bądź folii. Sprawdź, czy poszkodowany oddycha – potrząśnij nim i krzyknij, i reaguje – oceń wizualnie.

Jeżeli znajdziesz się w miejscu wypadku i nie wiesz, co powinieneś zrobić, wezwij pomoc – zadzwoń pod numer 112 lub 999. W razie potrzeby zostaniesz poinstruowany.

Resuscytacja krążeniowo-oddechowa podczas pandemii COVID-19 – poszkodowany nieprzytomny

Pierwsza pomoc - poszkodowany nieprzytomny. Schemat działania.

¹ Opracowanie własne na podstawie: Europejska Rada Resuscytacji. Kurs online “Resuscitation practices during the COVID-19 pandemic”.

Tak szybko, jak to możliwe po udzieleniu pierwszej pomocy ratujący powinni:

  • zdjąć i wyrzucić użyte środki ochrony indywidualnej (np. maseczkę, rękawiczki),
  • umyć dokładnie ręce ciepłą wodą z mydłem przez przynajmniej 20 sekund lub je zdezynfekować preparatem na bazie alkoholu,
  • wyprać wszystkie ubrania,
  • skontaktować się z lokalną stacją sanitarną, w celu uzyskania informacji na temat badań przesiewowych po kontakcie z osobą z podejrzeniem lub potwierdzeniem COVID-19 i być gotowym na poddanie się kwarantannie lub izolacji, w przypadku rozwoju objawów COVID-19.

Pierwsza pomoc a prawidłowe wykonanie uciśnięć klatki piersiowej

 DorośliDzieci starszeNiemowlęta
Punkt i sposób uciskuna środku klatki piersiowej, uciskaj dwoma rękamiśrodek klatki piersiowej tuż poniżej linii sutkowej, uciskaj jedną lub dwoma rękaminieco poniżej linii sutkowej w linii osi ciała, uciskaj dwoma palcami
Głębokość uciśnięć5-6 cmok. 5 cm (przynajmniej 1/3 głębokości klatki piersiowej)ok. 4 cm (przynajmniej 1/3 głębokości klatki piersiowej)
Tempo uciśnięć100-120 uciśnięć na minutę

Dorośli: 

Prawidłowe wykonanie uciśnięć klatki piersiowej u dorosłych.

Dzieci starsze:

Jak wygląda prawidłowe wykonanie uciśnięć klatki piersiowej u dzieci starszych?

Niemowlę:

Prawidłowe uciśnięć klatki piersiowej u niemowląt.

Poszkodowany przytomny pierwsza pomoc podczas pandemii COVID-19

  • Stosuj dostępne środki zapobiegawcze, w tym maseczkę, rękawiczki (o ile je masz).
  • Jeżeli osoba poszkodowana jest zdolna do samodzielnego udzielenia sobie pierwszej pomocy, doradź jej z bezpiecznej odległości (2 m), co powinna zrobić. Jeżeli dysponuje maską lub innym okryciem twarzy powinna je założyć.
  • Jeżeli poszkodowanemu nic nie zagraża może pozostać w zastanej pozycji.
  • Porozmawiaj z poszkodowanym. Dowiedz się, co się stało, czy ma choroby przewlekłe.
  • Wezwij służby ratunkowe dzwoniąc pod numer 112 lub 999.
  • Jeżeli zaistnieje potrzeba dostarczenia poszkodowanemu bandaży, opatrunków – pomóż mu
    w tym.
  • Czekając na służby ratunkowe regularnie oceniaj stan poszkodowanego.
  • Jeżeli przy poszkodowanym znajduje się opiekun lub współlokator, to on powinien udzielić pierwszej pomocy.

Pierwsza pomoc u dzieci (zadławienie)

W przypadku zdarzenia w domu, gdy opiekun lub domownik udziela pierwszej pomocy, powinien stosować standardowe postępowanie. Jeżeli dziecko kaszle, należy je zachęcać do kasłania, zachowując odpowiedni dystans. Nie należy zakładać mu maski. Należy zadzwonić po służby ratunkowe, zwłaszcza jeżeli kasłanie będzie nieefektywne.

Pierwsza pomoc u dzieci - dziecko nieprzytomne

Jak wygląda pierwsza pomoc u dzieci?

² Opracowanie własne na podstawie: Europejska Rada Resuscytacji. Kurs online “Resuscitation practices during the COVID-19 pandemic”.

Zgodnie z art. 162 § 1 Kodeksu karnego:

Kto człowiekowi znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu nie udziela pomocy, mogąc jej udzielić bez narażenia siebie lub innej osoby na niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

Pierwsza pomoc cykl artykułów 

Przeczytaj cykl artykułów o pierwszej pomocy

Pierwsza pomoc dziecka: 

Resuscytacja dziecka – pierwsza pomoc

Zadławienie u dziecka - pierwsza pomoc

Nagłe zatrzymanie krążenia:

Nagłe zatrzymanie krążenia. Łańcuch przeżycia 

Złamanie i uraz:

Złamanie i uraz - pierwsza pomoc

Oparzenia:

Oparzenia - pierwsza pomoc

Krwotok i krwawienie z nosa:

Krwotok i krwawienie z nosa - pierwsza pomoc

Hipoglikemia: 

Cukrzyca - objawy, przyczyny i leczenie cukrzycy

Referencje:

  1. Europejska Rada Resuscytacji. Kurs online “Resuscitation practices during the COVID-19 pandemic”, https://cosy.erc.edu/en/online-course-preview/356a192b7913b04c54574d18c28d46e6395428ab/index#/lessons/Z97C1RF5tQmVJ441k-guK5scuKymYzoY (dostęp: 06.07.2020 r.).
  2. Europejska Rada Resuscytacji. Wytyczne COVID-19. Rozdział 8. Pierwsza pomoc,
    https://prc.krakow.pl/ERC_Gaudlines/PL/ERC_covid19_pages_section8PL.pdf (dostęp: 06.07.2020 r.).
  3. https://www.gov.pl/web/zdrowie/sposob-postepowania-na-miejscu-zdarzenia
  4. Europejska Rada Resuscytacji. Wytyczne COVID-19. Rozdział 1. Wprowadzenie, https://prc.krakow.pl/ERC_Gaudlines/PL/ERC_covid19_pages_section1PL.pdf (dostęp: 06.07.2020 r.).
  5. Materiały Akademii Ratownictwa Medycznego Medicover.
Prezentowanych informacji o charakterze medycznym nie należy traktować jako wytycznych postępowania medycznego w stosunku do każdego pacjenta. O postępowaniu medycznym, w tym o zakresie i częstotliwości badań diagnostycznych i/lub procedur terapeutycznych decyduje lekarz indywidualnie, zgodnie ze wskazaniami medycznymi, które ustala po zapoznaniu się ze stanem pacjenta. Lekarz podejmuje decyzję w porozumieniu z pacjentem. W przypadku chęci realizacji badań nieobjętych wskazaniami lekarskimi, pacjent ma możliwość ich odpłatnego wykonania. Należy potwierdzić przy zakupie badania szczegóły do jego przygotowania.
Data dodania 06.07.2020
Data ostatniej aktualizacji 11.08.2020