PEP - wszystko, co musisz wiedzieć o profilaktyce poekspozycyjnej HIV

Spis treści:

Co to jest PEP?
48 godzin – czemu czas ma znaczenie w profilaktyce poekspozycyjnej?
Kiedy stosować profilaktykę poekspozycyjną, a kiedy PreP?
Jak umówić się na leczenie PEP?
Terapia PEP - przeciwwskazania do stosowania profilaktyki poekspozycyjnej
Jak zażywać PEP?

Włączenie profilaktyki poekspozycyjnej HIV do standardowych procedur postępowania w celu obniżenia ryzyka zakażenia może zwiększyć świadomość społeczeństwa w obszarze dostępności tej metody.

Profilaktyka PEP a ryzyko zakażenia HIV. O skuteczności profilaktyki poekspozycyjnej HIV decyduje czas, ważna jest każda godzina.

Spis treści:

Co to jest PEP?
48 godzin – czemu czas ma znaczenie w profilaktyce poekspozycyjnej?
Kiedy stosować profilaktykę poekspozycyjną, a kiedy PreP?
Jak umówić się na leczenie PEP?
Terapia PEP - przeciwwskazania do stosowania profilaktyki poekspozycyjnej
Jak zażywać PEP?

Co to jest PEP?

Profilaktyka poekspozycyjna (ang. post-exposure prophylaxis, PEP) to leczenie, które może znacznie obniżyć ryzyko zakażenia wirusem HIV po tym, jak doszło do narażenia na kontakt z wirusem. Polega na stosowaniu przez 28 dni leków antyretrowirusowych (ARV) w sytuacji, gdy dojdzie do kontaktu z materiałem potencjalnie zakaźnym (kontakt z krwią, nasieniem, śluzem pochwowym, preejakulatem).

Przyjmowanie leków należy rozpocząć jak najszybciej po możliwym narażeniu, maksymalnie w ciągu 72 godzin (3 dni), w przeciwnym razie terapia nie zadziała.
PEP powinien być stosowany tylko w sytuacjach awaryjnych. Nie jest przeznaczony do regularnego stosowania przez osoby, które mogą być często narażone na zakażenie wirusem HIV (np. podejmują kontakty seksualne bez zabezpieczenia z osobą, która jest zakażona HIV). Takie osoby powinny rozważyć stosowanie PrEP, czyli profilaktyki przedekspozycyjnej.

PEP nie jest pigułką "dzień po" dla HIV i nie ma gwarancji, że zadziała. Jest to środek awaryjny, który można stosować w ostateczności, np. w przypadku pęknięcia prezerwatywy podczas stosunku z osobą o nieznanym statusie HIV. Przyjmowanie PEP nie chroni przed innymi infekcjami przenoszonymi drogą płciową lub nieplanowaną ciążą.
Ilość wirusa (wiremia) w organizmach osób żyjących z HIV, które przyjmują leki ARV zgodnie z zaleceniami lekarza, obniża się do bardzo niskich wartości. Osoby te są również mniej zakaźne dla swoich partnerów.

Przeczytaj także: Test na HIV - wskazania do badania, wynik, cena

Jakie są główne składniki leków antyretrowirusowych używanych w PEP?

Obecnie profilaktyka ta polega na przyjmowaniu kombinacji 3 leków antyretrowirusowych, są nimi zazwyczaj: 2 nukleozydowe inhibitory odwrotnej transkryptazy oraz inhibitor proteazy lub inhibitor integrazy, hamujące namnażanie się wirusa.

Czy PEP jest bezpieczny? Różnice pomiędzy PreP a PEP.

48 godzin – czemu czas ma znaczenie w profilaktyce poekspozycyjnej?

O skuteczności PEP decyduje przede wszystkim czas. Ponieważ leki mogą powstrzymać namnażanie się wirusa po jego wniknięciu do organizmu, należy je przyjąć tak szybko, jak to możliwe, idealnie w ciągu 2 godzin od ekspozycji, a maksymalnie w ciągu 72 godzin. Po upływie tego czasu leczenie nie jest skuteczne - podkreśla dr n. med. Gabriela Majkut, Specjalista chorób zakaźnych.

Kiedy stosować profilaktykę poekspozycyjną, a kiedy PreP?

PrEP i PEP to dwie różne metody profilaktyki, polegające na stosowaniu leków przeciw HIV.

PrEP a PEP różnice
PrEP to skrót od angielskiej nazwy Pre-Exposure Prophylaxis (profilaktyka przedekspozycyjna).	PEP to skrót od angielskiej nazwy Post-exposure Prophylaxis (profilaktyka poekspozycyjna).
"Pre" oznacza, że pacjent zaczyna przyjmować leki, *zanim* może zostać narażony na zakażenie wirusem HIV.	"Post" oznacza, że pacjent zaczyna przyjmować leki po pojedynczym zdarzeniu, które mogło narazić go na zakażenie wirusem HIV.
PrEP jest stosowany w sposób zaplanowany, na bieżąco.	PEP stosuje się w sytuacjach awaryjnych.
PrEP przyjmuje się codziennie, zazwyczaj raz na dobę, zaczyna się przed ekspozycją i kontynuuje po ekspozycji na HIV.	PEP to czterotygodniowa kuracja, leki przyjmuje się w tym czasie raz dziennie.
W PrEP stosuje się dwa leki. Zwykle są one połączone w jednej tabletce.	W PEP stosuje się trzy leki – zwykle te same dwa, które są przyjmowane w PrEP, plus trzeci. Trzeci lek działa w inny sposób niż dwa pierwsze. Te trzy leki są zwykle dostępne w dwóch tabletkach.

Jak umówić się na leczenie PEP?

Po każdym ryzykownym kontakcie seksualnym warto wykonać badania, by sprawdzić, czy doszło do zakażenia. Część z nich wykonywana jest z krwi (np. badania w kierunku HIV), inne polegają na wymazie z dróg moczowo-płciowych.
Aby uzyskać leczenie PEP, należy jak najszybciej umówić się na teleporadę lub wizytę stacjonarną u lekarza chorób zakaźnych.

W trakcie konsultacji lekarz zleca niezbędne badania w kierunku chorób przenoszonych drogą płciową (m.in. kiła, rzeżączka, chlamydioza), w tym badanie na obecność wirusa HIV. Badania można wykonać również przed konsultacją u lekarza we własnym zakresie i zgłosić się z wynikami.

Lekarz informuje o terminach kontrolnych badań i konsultacji. Jeśli lekarz uzna, że PEP jest wskazane, pierwszą dawkę PEP zleci przed otrzymaniem wyników badań. PEP można później przerwać, jeśli okaże się, że dana osoba jest nosicielem wirusa HIV lub źródło narażenia zostanie uznane za niezakażone wirusem HIV.

POWIĄZANE PRODUKTY

PEP - pilna wizyta
umów wizytę już dziś!

od 300,00 zł

Kup online

Zdrowy seks
umów badanie już dziś!

od 230,00 zł

Kup online

Terapia PEP - przeciwwskazania do stosowania profilaktyki poekspozycyjnej

PEP nie jest odpowiedni dla każdego pacjenta. Osoby, które stosują PrEP, zazwyczaj nie potrzebują PEP, jeśli doświadczają potencjalnego narażenia na HIV podczas przyjmowania leków PrEP zgodnie z zaleceniami.

Terapia ta nie jest zalecana u osób, u których ekspozycja wystąpiła 73 godziny lub więcej przed rozpoczęciem leczenia, ponieważ jest mało prawdopodobne, aby PEP był skuteczny po tym czasie.
PEP nie jest zalecany u osób, które były narażone na wydzieliny nieskażone krwią, takie jak mocz, ślina, pot, łzy lub wydzielina z nosa, ponieważ nie są to materiały zakaźne.
PEP nie jest stosowany u osób zakażonych HIV.

Badania naukowe potwierdzające skuteczność PEP w zapobieganiu zakażeniom HIV

PEP nie zapobiega wszystkim zakażeniom wirusem HIV, ale jest bardzo skuteczny, jeśli jest stosowany konsekwentnie i prawidłowo. Aby terapia zadziałała, należy przestrzegać pełnego cyklu stosowania leków i nie narażać się na kontakt z HIV podczas leczenia. Wyniki badań obserwacyjnych sugerują, że PEP może zmniejszyć ryzyko zakażenia HIV o ponad 80 proc. Do transmisji wirusa HIV wśród osób przyjmujących PEP dochodzi najczęściej z powodu nieprzestrzegania zaleceń lekarskich (nieprzyjmowanie PEP codziennie przez 28 dni) i/lub ciągłego narażenia na HIV.

Najczęstszą przyczyną zakażenia wirusem HIV u osób przyjmujących PEP są ciągłe zachowania ryzykowne. Bardzo ważne jest zatem podjęcie dodatkowych środków ostrożności (np. stosowanie prezerwatyw) w celu zmniejszenia ryzyka ponownego narażenia na zakażenie HIV podczas przyjmowania PEP. Stosowanie PEP ma na celu zmniejszenie ryzyka jednorazowego kontaktu z wirusem HIV i powinno być stosowane wyłącznie w nagłych wypadkach.

Jak zażywać PEP?

Leki należy przyjmować przez 28 dni zgodnie z zaleceniami lekarza.

Nie należy pomijać zalecanych dawek i przerywać terapii przed upływem 4 tygodni, ponieważ zmniejsza to jej skuteczność.
Nie należy podwajać dawki, jeśli jedna z nich zostanie pominięta.
Jeśli pacjent pominie dawkę i przypomni sobie o niej w czasie krótszym niż 24 godziny, powinien przyjąć następną dawkę tak szybko, jak to możliwe.
Jeśli minie więcej niż 48 godzin od przyjęcia ostatniej dawki leku, terapia zostanie przerwana.

W Medicover profilaktyka poekspozycyjna może być przepisana jedynie przez lekarza specjalistę chorób zakaźnych.