Odsłonięte szyjki zębowe - objawy, przyczyny i leczenie

Z jednej strony, dochodzi do wystawienia delikatnych fragmentów zęba na działanie szkodliwych substancji w jamie ustnej i ich uszkodzenia, a z drugiej – „wydłużające się” zęby mogą stanowić podstawę problemów natury estetycznej, szczególnie w obrębie siekaczy czy kłów. Aby zapobiegać powikłaniom odsłoniętych szyjek zębowych ważna jest szybka reakcja i skuteczne działanie.

Odsłonięte szyjki zębowe objawy

Odsłonięte szyjki zębowe mogą objawiać się w różny sposób. Pacjenci przychodzą często do gabinetu stomatologicznego zaniepokojeni „wydłużaniem się” zębów i zmianą koloru dziąsła. Zwracają uwagę na cofające się dziąsła z powodów kosmetycznych.

Recesjom często towarzyszą ubytki klinowe. W miejscu połączenia szkliwa, cementu korzeniowego (tkanki pokrywającej korzeń) i zębiny, ząb jest bardzo wrażliwy na uszkodzenia mechaniczne.

Niewłaściwe szczotkowanie zębów, parafunkcje (zgrzytanie zębami, zaciskanie zębów) mogą doprowadzić do powstawania ubytków niepróchnicowych w tkankach twardych zęba.

Zmianom tym często towarzyszą silne dolegliwości bólowe, które są przyczyną zgłaszania się pacjentów do dentysty.

Szyjki zębowe charakteryzują się bardzo silnym unerwieniem. Zawierają liczne kanaliki zębinowe, wypełnione płynem kanalikowym, który bierze udział w odczuwaniu dolegliwości bólowych.

W normalnych warunkach, dziąsło osłania okolicę przyszyjkową, chroniąc przed nadmierną ekspozycją na bodźce uszkadzające.

Gdy dochodzi do recesji, odsłonięte szyjki zębowe wystawione są bezpośrednio na działanie szkodliwych czynników. Pacjent odczuwa przeszywający ból w trakcie:

• picia zimnych lub gorących napojów,
• spożywania gorących bądź zimnych dań,
• szczotkowania zębów,
• oddychania przez usta chłodnym powietrzem.

Odsłonięta szyjka zębowa narażona jest na powstawanie próchnicy w większym stopniu niż korona. Wiąże się to m. in. z różnicą w grubości szkliwa oraz rozmieszczeniem płytki bakteryjnej. Zmiany próchnicze w okolicy szyjki odznaczają się trudnym leczeniem.

Przyczyny odsłoniętych szyjek zębowych 

Cofanie się dziąseł, odsłaniające się szyjki zębowe, mogą mieć wiele przyczyn. W zależności od tego, czy schorzeniu towarzyszy stan zapalny, czy nie, możemy wyróżnić:

• „klasyczne” cofanie się dziąseł,
• cofanie się dziąseł związane z zapaleniem przyzębia (paradontozą),
• postać łączoną, zwierającą cechy obu powyższych.

Recesje klasyczne są związane z czynnikami, które mechanicznie spychają dziąsło z zęba. Możemy do nich zaliczyć:

• nieprawidłową technikę szczotkowania zębów,
• powikłania po leczeniu ortodontycznym,
• niski przyczep wędzidełka, które pociąga błonę śluzową wraz z dziąsłami a także niewłaściwą budowę anatomiczną dziąsła otaczającego zęby,
• zbyt częste poddawanie się zabiegowi usunięcia kamienia nazębnego (skalingowi).

Cofanie się dziąseł  może być jednym z objawów innych schorzeń. Mówimy wtedy o wtórnych recesjach dziąsła. Najczęstszą przyczyną są jednak stany zapalne przyzębia. Trwająca wiele lat, nieleczona choroba przyzębia (potocznie paradontoza) doprowadza do uszkodzenia dziąseł i przyzębia co skutkuje ich zanikiem i odsłonięciem przyszyjkowej lub korzeniowej części zęba.

Najczęstsza przyczyna rozwoju paradontozy to zarazki, gromadzące się w płytce bakteryjnej która tworzy kamień nazębny. Osad nazębny styka się z dziąsłami, drażni je i stanowi punkt wyjścia dla stanu zapalnego.

Poza uszkodzeniem błony śluzowej jamy ustnej, bakterie zalicza się do czynników, wywołujących próchnicę. Doprowadzają one do uszkodzenia szkliwa i zakażenia głębokich warstw zęba. Nieznaczne cofanie się dziąseł występuje również z wiekiem i jest to proces fizjologiczny.

Odsłonięte szyjki zębowe leczenie

Największy wpływ na leczenie odsłoniętych szyjek zębowych mają starania samego pacjenta, jednak początek całego procesu powinien odbyć się na fotelu stomatologicznym.

Periodontolog nie tylko obejrzy uzębienie i oceni jamę ustną pod kątem ewentualnych problemów, ale również zwróci uwagę na ważne detale w codziennej pielęgnacji zębów.

Zachowanie właściwej higieny jamy ustnej stanowi podstawę terapii w przypadku zapaleń przyzębia, prowadzących do odsłaniania szyjek zębowych. Prawidłowa technika szczotkowania zębów (pionowo-rotacyjna) oraz skaling, wykonywany przez stomatologa lub higienistkę co pół roku, przybliży pacjenta do zdrowych dziąseł.

Warto pamiętać, że odpowiednie szczotkowanie zębów nie oznacza ich mocnego szorowania. Intensywne mycie zębów szczotką o twardym włosiu może tylko pogłębić problem. Przy odsłoniętych szyjkach zębowych należy korzystać ze szczotek miękkich oraz specjalistycznych past do zębów, które pomogą pozbyć się dolegliwości.

Używanie dodatkowych przyrządów, takich jak: nić dentystyczna, irygator czy szczoteczki międzyzębowe pozwoli maksymalnie zadbać o higienę jamy ustnej, zapobiegając dodatkowo rozwojowi próchnicy.

Kiedy zawiodą wszystkie sposoby zachowawcze, ubytki klinowe można, po uprzednim przygotowaniu, wypełniać materiałami kompozytowymi, a recesje dziąsłowe leczyć zabiegami z zakresu śluzówkowo-dziąsłowej chirurgii plastycznej.

• Przeczytaj: Choroby zębów a Alzheimer

Odsłonięte szyjki zębowe domowe sposoby

Nadwrażliwość zębiny, często towarzysząca odsłoniętym szyjkom zębowym potrafi solidnie uprzykrzyć życie. Aby uchronić się przed dokuczliwym bólem, warto unikać produktów, takich jak:

• potrawy gorące lub zimne,
• cytrusy,
• słodkie napoje gazowane,
• kawa,
• herbata,
• słodycze.

Pasta na odsłonięte szyjki zębowe

Jeśli pacjent nie wyobraża sobie rozpoczęcia dnia bez filiżanki kawy lub herbaty, pośrednim rozwiązaniem może być picie napoju przez słomkę. Ukojenie przyniesie stosowanie specjalnych past do zębów o niskim poziomie ścieralności, płukanek i żeli znoszących nadwrażliwość, które dzięki specjalnym składnikom blokują kanaliki zębinowe, przyczyniając się do zmniejszenia dolegliwości bólowych.

Właściwa higiena jamy ustnej powinna być podstawą leczenia odsłoniętych szyjek zębowych. Szorowanie zębów co najmniej dwa razy na dobę to niezbędne minimum. Aby zapobiec nadmiernemu niszczeniu szkliwa, po spożyciu produktów kwaśnych (w tym również napojów gazowanych) pacjent powinien odczekać około godzinę, zanim przystąpi do mycia zębów.

Niewskazane są również pasty wybielające, które posiadają duży stopień ścieralności i mogą mocniej uszkadzać tkanki w okolicy okołoszyjkowej.

Negatywny wpływ na stan dziąseł ma także palenie tytoniu.

Należy pamiętać, że wymienione sposoby chronią jedynie przed dolegliwościami bólowymi i mają charakter objawowy. Aby wyleczyć recesje dziąseł wizyta u stomatologa wydaje się nieunikniona.

Odsłonięte szyjki zębowe podsumowanie

Odsłonięte szyjki zębowe wynikają z recesji dziąseł. Taki stan może pojawiać się jako odpowiedź na czynniki mechaniczne (np. niewłaściwa technika czyszczenia zębów) lub wskazywać na poważniejsze stany w jamie ustnej (np. paradontoza).

Odsłonięte szyjki zębowe charakteryzują się nadwrażliwością zębów, a także stanowią ważny problem natury estetycznej, zaburzając piękno uśmiechu. Predyspozycja do trudnej w leczeniu próchnicy zmusza pacjentów do zwracania większej uwagi na higienę jamy ustnej.

Domowe sposoby radzenia sobie z recesją dziąseł chronią przed bólem, ale nie spowodują wyleczenia. Stomatolog może wykonać skaling, oceni jamę ustną pod kątem ewentualnych powikłań, zaleci odpowiednie preparaty do pielęgnacji zębów oraz przeprowadzi instruktaż szczotkowania.

Źródła:

• Wolf H., Rateitschak E., Rateitschak K.: Periodontologia. Lublin, 2006.
• Wierzbicka M. (red.) Periodontologia kliniczna. Cz. 1 i 2. Warszawa, 1995.

Dowiedz się więcej

• Paradontoza jako czynnik wyzwalający Hashimoto

http://www.tarczycahashimoto.pl/blog/paradontoza-jako-czynnik-wyzwalajacy-hashimoto

• Etiologia i diagnostyka nadwrażliwości zębiny – przegląd piśmiennictwa

http://dentalforum.ump.edu.pl/uploads/2014/1/83_1_42_2014.pdf

• Pasty do zębów – skład i działanie

https://ptfarm.pl/pub/File/Farmacja%20Polska/2009/9/12%20%20Pasty%20do%20zebow.pdf