Migrena – objawy, leczenie i sposoby łagodzenia bólu w migrenie

Młoda kobieta w wieku 32 lat przychodzi do lekarza z silnymi, powtarzającymi się od wielu lat bólami głowy o typie pulsowania, zlokalizowanymi za prawą gałką oczną i w skroni, sporadycznie po lewej stronie. W dniu, w którym będzie miała migrenę czuje się rozbita i wie, że dzień będzie „zmarnowany” z powodu bólu głowy. Przy znacznym nasileniu migreny nie toleruje światła i głośnych dźwięków. Zwalnia się z pracy, gdyż każda aktywność nasila ból głowy. Idzie do domu, położyć się do łóżka w ciemnym pokoju z nadzieją, że jak zawsze po śnie będzie lepiej.
Migrena

Tak wygląda klasyczny opis bólu głowy o charakterze migrenowym, który spotyka lekarz. 

Kogo dotyka migrena?

Chociaż bóle głowy nie dotyczą wyłącznie kobiet, to mężczyźni stanowią jednak pod tym względem mniejszość. W ciągu roku około 17 na 100 kobiet cierpi na migrenę, natomiast wśród mężczyzn tylko około 6 na 100 doświadcza tego rodzaju bólu głowy.

Migrena bez aury stanowi najczęstszą postać migren - stanowi od 75 proc. do 85-90 proc. wszystkich przypadków migreny.

Objawy migreny

Przebieg migreny można podzielić na kilka etapów. Nie wszystkie etapy muszą występować w trakcie ataku:

Faza prodromalna (zwiastunowa) migreny

Występuje nawet do 77 proc. napadów, rozpoczynając się w okresie 24 do 48 godzin przed bólem głowy.

Niektóre z najczęstszych objawów zwiastunowych migreny to:

  • nastroje, takie jak: uczucie euforii, drażliwość, smutek lub niepokój;
  • zmęczenie lub senność;
  • zaburzenia koncentracji i trudności psychometalne;
  • silna chęć jedzenia lub brak apetytu;
  • trudności z zasypianiem lub nadmierna senność;
  • dolegliwości ze strony układu pokarmowego, takie jak nudności, wymioty, biegunka lub zaparcia;
  • zdenerwowanie lub nadmierna czujność;
  • niewyraźne widzenie lub inne zaburzenia wzrokowe;
  • zaburzenia koncentracji lub trudności w myśleniu;
  • wrażliwość na światło, dźwięk lub zapachy;
  • obrzęk rąk, nóg lub twarzy;
  • zwiększone pragnienie lub potliwość;
  • bóle mięśni, kości lub stawów.

Aura migrenowa

Migrena z aurą dotyczy do 25 proc. osób z migrenami i polega na występowaniu przemijających objawów neurologicznych, trwających zazwyczaj nie dłużej niż godzinę. Objawy te można podzielić na pozytywne i negatywne.

Objawy pozytywne

  • dodatkowe wrażenia wzrokowe (aura wzrokowa),
  • czuciowe (aura czuciowa),
  • słuchowe,
  • ruchowe

Objawy negatywne

  • niedowład kończyny,
  • zaburzenia mowy.
  • utrata wzroku, słuchu, czucia.

Pacjenci najczęściej doświadczają aury wzrokowej z obrazem charakterystycznej „fortyfikacji” widocznej obuocznie, co opisują jako kolorowe zygzaki lub zamazany obrazek, które się powiększa, a potem zmniejsza. Aura najczęściej poprzedza ból głowy, może jednak występować także w trakcie bólu głowy.

Objawy aury migrenowej powinny być zweryfikowane przez lekarza z racji tego, że podobne symptomy mogą występować przy innych poważnych chorobach neurologicznych. Osoba niemająca doświadczenia medycznego może mieć trudności z rozróżnieniem charakteru i przyczyny objawów.

Migrena charakteryzuje się różnym stopniem nasilenia

Migrenowy ból głowy

Migrenowy ból głowy to często jednostronny ból (zdarza się też dwustronny), który nasila się stopniowo i ma pulsujący charakter. Nasilenie bólu głowy można określać na przykład według jedenastostopniowej skali VAS NRS, gdzie 0 oznacza brak bólu głowy, a 10 najgorszy ból głowy w życiu (najgorszy wyobrażalny ból).

 

Poza bólem głowy mogą występować objawy dodatkowe, takie jak:

  • nadwrażliwość na światło, dźwięki, zapachy,
  • przeczulica skórna.

Często występują także nudności, może dochodzić również do wymiotów.

Przy znacznym nasileniu bólów głowy aktywność fizyczna jest najczęściej źle tolerowana z racji zwiększenia odczuwania dolegliwości.

Migrena nagła

Migrenowy ból głowy praktycznie sporadycznie zaczyna się w sposób nagły i gwałtowny. Jeśli ból głowy rozpocznie się w sposób nagły w ciągu kilku sekund, powinno to być powodem niezwłocznej konsultacji z lekarzem w celu zweryfikowania innej możliwej przyczyny objawów.

Migrena nocna

Nieleczony ból głowy może trwać kilka godzin, może się także utrzymywać przez kilka dni. Wiele ataków kończy się po śnie. Występowanie bólów głowy w nocy, wybudzających ze snu powinno skłonić do wizyty u lekarza w celu zweryfikowania przyczyny objawów.

Faza pomigrenowa (postdromalna)

W fazie postdromalnej, kiedy najsilniejszy ból głowy ustępuje, gwałtowne ruchy głową mogą powodować nasilenie dolegliwości i ponowne objawy bólowe niewielkiego stopnia. Pacjent może w tym okresie czuć się wyczerpany lub rzadziej odczuwać niewielką euforię.

Dokładne kryteria rozpoznania migreny są opisane w trzeciej edycji Międzynarodowej Klasyfikacji Bólów Głowy (ICHD-3), obecnie prowadzone są prace nad czwartą edycją klasyfikacji (ICHD-4 alpha). Rozpoznanie migreny oparte jest przede wszystkim na wywiadzie.

Migrena - przyczyny

Przyczyna i patofizjologia migreny nie są dobrze znane. Z biegiem lat badania nad patofizjologią migreny skupiały się na fizjologii i farmakologii bólu głowy, zmianach w korze mózgowej związanych z objawami aury, a ostatnio na genetyce leżącej u podstaw zespołów migrenowych1.

Wcześniejsza teoria naczyniowa migreny podejrzewająca, że przyczyną migreny jest skurcz naczyń krwionośnych została zaniechana i uznana za nieprawidłową.

Obecnie uznaje się, że u podstaw migrenowych bólów głowy leży depolaryzacja neuronalna rozprzestrzeniająca się w korze mózgowej, odpowiedzialna za objawy zwiastunowe i aury migrenowe.

W wyniku fali depolaryzacyjnej dochodzi do aktywacji neuronów bólowych nerwu trójdzielnego, które na drodze odruchowej powodują centralne i obwodowe objawy bólu głowy. Z czasem dochodzi do objawu nadwrażliwości neuronów (tzw. sensytyzacji), czyli zmniejszenia się progu odpowiedzi.

Dochodzi do nadreaktywności neuronalnej i zwiększa się obszar reaktywności lub dochodzi do spontanicznej aktywność neuronalnej, co powoduje rozwijanie się migreny przewlekłej.

W patofizjologii migreny może odgrywać rolę również peptyd związany z genem kalcytoniny (CGRP).

Należy podkreślić, że migrena jest zespołem objawów, który w większości przypadków jest dziedziczony. Jednak analiza segregacji nie identyfikuje żadnego pojedynczego mendlowskiego wzoru dziedziczenia we wspólnych postaciach migreny.

Najprawdopodobniej migrena jest zaburzeniem wielogenowym, złożonym genetycznie. Oznacza to, że wiele genów w różnych miejscach genomu działa w połączeniu z czynnikami środowiskowymi.

Leczenie migreny

Leczenie migreny można podzielić na:

  • leczenie niefarmakologiczne,
  • leczenie farmakologiczne.

Leczenie niefarmakologiczne obejmuje:

  • leczenie profilaktyczne,
  • leczenie przyczynowe.

Profilaktyka niefarmakologiczna to przede wszystkim określenie i unikanie czynników wyzwalających bóle głowy o charakterze migrenowym.

Wśród czynników, które mogą powodować lub nasilać migrenowe bóle głowy wymienia się:

  • stres emocjonalny;
  • okres relaksacji/ustąpienia napięcia emocjonalnego;
  •  zmiany hormonów żeńskich przede wszystkim związane z miesiączką;
  • głodówka;
  • zmiany pogody;
  • zmiany rytmu snu (niedobór snu lub zbyt długi sen);
  • zapachy (np. perfumy);
  • ból karku;
  • światło;
  • alkohol;
  • palenie;
  • niektóre produkty spożywcze, takie jak czekolada, wysokogatunkowe sery, pomidory, produkty białkowe, niektóre owoce cytrusowe oraz orzechy, mogą być potencjalnymi czynnikami wyzwalającymi napady migreny;
  • wysiłek fizyczny;
  • aktywność seksualna²;
  • niektóre leki, takie jak nitraty, mogą być również potencjalnym czynnikiem wyzwalającym napady migreny; doustne środki antykoncepcyjne mogą być czynnikiem prowokującym napady migreny u niektórych osób.

Zbiór możliwych przyczyn nasilających lub wyzwalających bóle głowy migrenowe nosi nazwę trigerów, czyli tak zwanych wyzwalaczy migrenowych bólów głowy. Do klasycznych wyzwalaczy opisywanych w literaturze należą także czerwone wino oraz ser pleśniowy. Osoby cierpiące na migrenę wraz z biegiem czasu często rozpoznają czynniki wyzwalające bóle głowy

Leczenie niefarmakologiczne to także m.in.:

  • modyfikacja stylu życia, czyli m.in. regularne ćwiczenia fizyczne, zdrowa dieta, regularny sen, unikanie stresu;
  • terapia behawioralna, np. terapia poznawczo-behawioralna, zarządzanie stresem, terapia relaksacyjna;
  • biofeedback, akupunktura;
  • fizykoterapia, np. ćwiczenia, zimne okłady, ciepłe okłady, stymulacja elektryczna, masaże;
  • przezczaszkowa stymulacja magnetyczna.

Biofeedback, czyli biologiczne sprzężenie zwrotne, to metoda terapii polegająca na monitorowaniu i dostarczaniu informacji zwrotnych o zmianach stanu fizjologicznego organizmu za pomocą specjalnych urządzeń. Pozwala pacjentom na świadomą kontrolę nad funkcjami ciała, które zazwyczaj są nieświadome, takimi jak napięcie mięśni czy aktywność mózgu.

Leczenie farmakologiczne jest uznawane za najbardziej skuteczne pod względem efektywności.

Leczenie farmakologiczne można podzielić na:

  • doraźne,
  • profilaktyczne.

Leczenie doraźne migreny to takie, które przyjmuje się w przypadku wystąpienia ataku migreny. Leczenie profilaktyczne proponuje się dodatkowo u pacjentów z większą ilością ataków (przynajmniej 4 dni bólowe w ciągu miesiąca) w celu zmniejszenia ich częstości lub nasilenia.

Migrena w czasie ciąży

W przypadku leczenia profilaktycznego leki przyjmuje się codziennie niezależnie od tego, czy bóle głowy występują czy też nie. Jest to kłopotliwe szczególnie u młodych kobiet, które często myślą o zajściu w ciążę.

Migrena w ciąży charakteryzuje się pewnymi specyficznymi cechami. W pierwszym trymestrze ciąży może dojść do wzrostu liczby izolowanych ataków aury migrenowej. Ważne, aby odróżnić je od incydentów przemijających ataków niedokrwiennych ośrodkowego układu nerwowego. W kolejnych dwóch trymestrach ciąży częstość i nasilenie ataków migreny mogą się zmniejszać. U niektórych pacjentek migrena może jednak nie ustępować, a ataki mogą ulec znacznemu nasileniu.

Migrena potrafi sparaliżować codzienne funkcjonowanie

Ważne jest, aby kobiety w ciąży cierpiące na migrenę były ściśle monitorowane przez lekarza, zarówno pod kątem samej migreny, jak i bezpieczeństwa stosowanych leków. Decyzje dotyczące leczenia migreny w ciąży powinny być podjęte indywidualnie, z uwzględnieniem zarówno ryzyka dla matki, jak i dla płodu.

Leki na migrenę

Za najbardziej skuteczne leki w doraźnym leczeniu migreny uznaje się tryptany. Tryptany są agonistami naczyniowych i neuronalnych receptorów dla serotoniny (hormonu będącego ważnym neuroprzkaźnikiem).

Znanych jest wiele tryptanów, m.in.:

  • sumatryptan,
  • zolmitryptan,
  • almotryptan,
  • eletryptan.

Najważniejsze przeciwwskazania do stosowania tryptanów obejmują czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego, takie jak: nadciśnienie, choroba niedokrwienna serca i choroba naczyń mózgowych. Tryptany mają właściwości zwężające naczynia krwionośne, co może stanowić ryzyko dla pacjentów z chorobami sercowo-naczyniowymi.

Kobiety w ciąży powinny również unikać tryptanów ze względu na ich potencjalne działanie zwężające naczynia krwionośne, które mogą prowadzić do śmierci płodu i opóźnienia wzrostu wewnątrzmacicznego.

Ze względu na potencjalne ryzyko naczyniowych zdarzeń niedokrwiennych, tryptany są przeciwwskazane w leczeniu migreny podstawnej i migreny hemiplegicznej. Migrena podstawna to migrena z towarzyszącymi objawami ogniskowymi z pnia mózgu lub tylnego unaczynienia mózgu, a migrena hemiplegiczna to migrena przebiegająca z niedowładem połowiczym.

Obecnie jedynym tryptanem dostępnym w Polsce bez recepty jest almotryptan. W opinii autora pacjenci nie powinni stosować almotryptanu bez potwierdzenia rozpoznania migreny i bez wykluczenia przeciwwskazań do stosowania leku.

Ważne jest, aby dokładnie ocenić korzyści i ryzyko stosowania tryptanu u pacjentów z przeciwwskazaniami. U pacjentów z ryzykiem naczyniowym można rozważyć alternatywne leczenie ostrej migreny, takie jak stosowanie agonistów receptora 5-HT1F (ditany) i antagonistów receptora peptydowego związanego z genem kalcytoniny (gepants).

Innymi lekami stosowanymi w doraźnym leczeniu ataków migreny są niesteroidowe leki przeciwzapalne, np.:

  • kwas acetylosalicylowy,
  • ibuprofen
  • naproksen

oraz inne leki przeciwbólowe, np.:

  • paracetamol,
  • metamizol,
  • kwas tolfenamowy.

Czasami dobre efekty leczenia przynosi połączenie tryptanu z niesteroidowym lekiem przeciwzapalnym, np. sumamigrenu z naproksenem. Badania wskazują, że takie połączenie jest statystycznie bardziej skuteczne niż stosowanie samego sumamigrenu.

Wśród wspomnianych wcześniej antagonistów receptora peptydowego związanego z genem kalcytoniny można wymienić:

  • ubrogepant,
  • rimegepant, 
  • zavegepant.

W Polsce obecnie (styczeń 2024 r.) dostępny jest wyłącznie rimegepant, który cechuje się bardzo małą ilością działań niepożądanych. Rimegepant jest również skuteczny u niektórych pacjentów, którzy wcześniej nie reagowali na leki z grupy tryptanów.

Kolejnym nowoczesnym lekiem stosowanym w leczeniu doraźnym migreny jest lasmiditan. Lasmiditan jest selektywnym agonistą receptora 5-HT1F, który nie wykazuje aktywności zwężającej naczynia krwionośne, dlatego może być stosowany u pacjentów z względnymi przeciwwskazaniami do leków tryptanowych z powodu czynników ryzyka sercowo-naczyniowego. 

Lasmiditan może powodować zawroty głowy i senność, dlatego pacjenci nie powinni prowadzić pojazdów mechanicznych ani podejmować innych potencjalnie niebezpiecznych czynności przez co najmniej osiem godzin po jego użyciu. Niestety niektóre badania wskazują, że preparat z tej grupy charakteryzuje się mniejszą niż tryptany skutecznością w zwalczaniu zarówno elementów bólowych, jak i wegetatywnych ataku migreny.

Preparaty ergotaminy były w przeszłości często stosowane w leczeniu migreny, jednak ich stosowanie jest obecnie ograniczone ze względu na wiele czynników, w tym skuteczność, skutki uboczne i przeciwwskazania. Zarówno ergotamina, jak i dihydroergotamina wiążą się z receptorami 5HT 1b/d, podobnie jak tryptany.

Jak sugerują dowody, podawana dihydroergotamina jest skuteczna w leczeniu ostrej migreny, podczas gdy skuteczność ergotaminy jest niepewna. Ważne jest również, aby zawsze stosować leki z tej grupy zgodnie z zaleceniami lekarza i nie przekraczać zaleconej dawki, ponieważ nadmierne stosowanie może prowadzić do działań niepożądanych i zwiększać ryzyko powikłań.

W przypadku pacjentów zgłaszających się na oddział ratunkowy z ciężką lub długotrwałą migreną, lekarze czasem stosują w leczeniu dożylne sterydy. Podawanie deksametazonu wraz z lekiem przeciwbólowym ma na celu zmniejszenie ryzyka wczesnego nawrotu bólu głowy, jednak nie powinno być stosowane zbyt często, ponieważ zwiększa ryzyko toksyczności glukokortykoidów.

Farmakologiczne leczenie profilaktyczne migreny

Terapia profilaktyczna w migrenie jest prowadzona, gdy napady występują często, są intensywne, nie reagują na leczenie doraźne lub gdy często dochodzi do nawrotu bólu głowy. Innym wskazaniem może być obecność przeciwwskazań do pilnego leczenia doraźnego.

Występowanie 4 lub więcej ewidentnych napadów migrenowych w miesiącu powinno skłonić do rozważenia terapii profilaktycznej.

Grupy leków stosowanych w profilaktyce migreny to:

  • Beta-adrenolityki, takie jak propranolol, metoprolol i timolol, działają poprzez blokowanie receptorów beta-adrenergicznych, co może zmniejszać częstość i nasilenie ataków migreny.
  • Leki przeciwpadaczkowe – walproinian sodu oraz topiramat. Mechanizm ich działania nie jest w pełni znany, ale wydaje się, że wpływają na układ nerwowy i zmniejszają pobudliwość neuronalną, co może skutkować zmniejszeniem częstości występowania ataków migreny.
  • Leki antydepresyjne, takie jak amitryptylina i wenlafaksyna, działają poprzez zmianę równowagi substancji chemicznych w mózgu, takich jak serotonina, co może pomóc w zmniejszeniu nasilenia ataków migreny.
  • Blokery kanałów wapniowych, np. werapamil, działają poprzez blokowanie wnikania jonów wapnia do komórek mięśniowych naczyń krwionośnych, co może zmniejszać skurcze naczyń i redukować częstość występowania ataków migreny.
  • Leki przeciwciał monoklonalnych CGRP – ostatnio opracowane leki, takie jak fremanezumab, galcanezumab i erenumab, należące do tej grupy – działają poprzez blokowanie receptorów peptydu związanych z genem kalcytoniny (CGRP), który jest uważany za kluczową substancję odpowiedzialną za migrenę. Te leki mogą pomóc w zmniejszeniu częstości występowania ataków migreny.
  • Gepanty. Wskazany wcześniej rimegepant, dostępny w Polsce, jest rekomendowany zarówno do leczenia migreny epizodycznej, jak i do leczenia profilaktycznego. W tym drugim przypadku podawany jest doustnie co dwa dni w postaci tabletek rozpadających się w jamie ustnej.
  • Toksyna botulinowa. Może być stosowana w leczeniu profilaktycznym migreny przewlekłej. Jest podawana w postaci iniekcji w określone punkty głowy i karku, co może zmniejszać częstość i nasilenie napadów migreny. Toksyna botulinowa nie jest skuteczna w leczeniu migreny doraźnej lub występującej rzadziej niż 15 dni w miesiącu.

Leczenie migreny przewlekłej toksyną botulinową

W leczeniu profilaktycznym migreny przewlekłej, czyli m.in. wtedy, kiedy bóle głowy występują przynajmniej 15 razy w miesiącu, można także stosować toksynę botulinową, którą podaje się pacjentowi według odpowiedniej procedury co trzy miesiące.

Toksyna botulinowa stosowana w leczeniu migreny jest naturalnie występującym białkiem pochodzenia bakteryjnego. W toku produkcji białka są usuwane z bakterii i poddawane procesom technologicznym.

Toksyna botulinowa podawana jest igłą w okolice głowy i szyi pacjenta. Uważa się, że lek blokuje sygnały bólowe, przez co odczuwanie bólu jest rzadsze, a sam ból jest łagodniejszy.

Terapia toksyną jest bezpieczna i skuteczna, nie może być jednak stosowana u wszystkich pacjentów. Z uwagi na występujące przeciwwskazania, z leczenia nie mogą skorzystać osoby z nadwrażliwością na składniki leku, pacjentki w ciąży i karmiące piersią oraz osoby, u których w miejscu wstrzyknięcia występują stany zapalne.

Leczenie tą metodą należy skonsultować z lekarzem prowadzącym.

Do leczenia toksyną botulinową kwalifikują się pacjenci u których bóle głowy występują przez minimum 15 dni w miesiącu, w tym bóle migrenowe co najmniej 8 razy w miesiącu. Przed kwalifikacją do leczenia i w celu monitorowania jego skuteczności lekarz może poprosić Cię o notowanie epizodów bólu głowy w dzienniczku. Przykładowy kalendarz znajdziesz w załączniku, pod artykułem.

Leki zmniejszające objawy towarzyszące migrenie

Przy ataku migreny stosuje się także inne leki, które mają zmniejszyć nasilenie objawów towarzyszących napadowi migreny. Należy tutaj wspomnieć o lekach przeciwwymiotnych, uspokajających, nasennych.

Najlepiej leczenie bólów migrenowych zaplanować wspólnie z lekarzem, który przedstawi możliwe i aktualne sposoby leczenia.

Doraźnie przy wystąpieniu sporadycznego bólu głowy można wspomóc się lekami dostępnymi bez recepty lub poradzić się farmaceuty w aptece.

 

Rozpoznanie migreny

Rozpoznanie migreny jest przede wszystkim rozpoznaniem na podstawie typowego wywiadu i obrazu klinicznego. Badanie neurologiczne u zdrowej osoby pomiędzy atakami migreny jest prawidłowe.

Jeżeli badanie neurologiczne jest prawidłowe, spełnione są kryteria migreny według ICHD-3 i nie ma podejrzenia innego schorzenia powodującego bóle głowy, pacjent nie wymaga dalszej diagnostyki i można z czystym sumieniem postawić rozpoznanie migreny.
Każdy przypadek wątpliwy lub niespełniający kryteriów rozpoznania migreny wymaga oceny specjalistycznej i rozważenia konieczności dalszej ewentualnej diagnostyki.

Powikłania migreny

Międzynarodowa Klasyfikacja Bólów Głowy opisuje następujące możliwe powikłania migreny:

  • Stan migrenowy – czyli atak trwający ponad 72 godziny, który ma najczęściej miejsce w przypadku nadużywania leków przeciwbólowych.
  • Przetrwała aura migrenowa bez uszkodzenia mózgu – rzadkie powikłanie, najczęściej objawy są obustronne i mogą się utrzymywać miesiące lub lata. Objawy przetrwałej aury bezwzględnie wymagają kontaktu z lekarzem i dalszej diagnostyki.
  • Udar migrenowy – objawy aury migrenowej występujące w związku z naczyniowym uszkodzeniem mózgu (udarem mózgu) w odpowiedniej lokalizacji rozpoczynające się w przebiegu typowej migreny z aurą. Mechanizm tego zjawiska nie jest dokładnie poznany.
  • Napad padaczkowy w trakcie aury - rzadkie powikłanie.

Należy także podkreślić, że migrena w nieznanym mechanizmie jest uważana za czynnik nieznacznie zwiększający ryzyko:

 Jest to szczególnie ważne u osób z innymi chorobami lub przyjmujących leki z innych powodów.

Kobiety, które chcą stosować doustną hormonalną antykoncepcję bezwzględnie powinny swojemu lekarzowi przed włączeniem leczenia przekazać informację o rozpoznaniu migreny lub podejrzeniu bólów głowy o charakterze migrenowym, ponieważ może to stanowić przeciwwskazanie do przyjmowania niektórych preparatów.

Stosowanie leków antykoncepcyjnych dwuskładnikowych (np. w postaci tabletek, plastrów, krążków dopochwowych) jest przeciwwskazane u kobiet chorujących na migrenę z aurą oraz u kobiet z migreną bez aury po 34. roku życia.

Migrena bywa poprzedzana objawami neurologicznymi, które nazywane są aurą migrenową

Obserwacje osób z migreną pokazały powiązania m.in. z następującymi stanami:

  • kobiety z endometriozą częściej mają migrenę;
  • otyłość zwiększa występowanie epizodycznej migreny;
  • ciężka depresja zwiększa ryzyko migreny, a migrena zwiększa ryzyko depresji; wśród pacjentów z migreną często obserwuje się współwystępowanie depresji, dystymii, ataków paniki i zaburzeń lękowych; wyniki jednego badania wskazują, że 57 proc. pacjentów z migreną cierpi na depresję, 11 proc. na dystymię, 30 proc. na zataki paniki, a 8 proc. na zaburzenia lękowe;
  • migrena częściej występuje wśród pacjentów z chorobą Mieniera;
  • u pacjentów z migreną częściej występuje wada serca – przetrwały otwór owalny (PFO);
  • około dwie trzecie pacjentów z przewlekłym migrenowym bólem głowy spełnia kryteria rozpoznania zespołu przewlekłego zmęczenia;
  • wśród pacjentów z przewlekłym migrenowym bólem głowy, około 36 proc. spełnia kryteria diagnozy fibromialgii;
  • pacjenci z przewlekłym migrenowym bólem głowy mają często problemy ze snem, takie jak trudności z zasypianiem i utrzymaniem snu, niska jakość snu, chrapanie i senność w ciągu dnia.

Rokowania w migrenie

Rokowanie w migrenie jest dobre. Należy spodziewać się, że z upływem lat częstość i nasilenie bólów głowy będą mniejsze.

Często, nie znaleziono jednak na to silnych dowodów, nasilenie bólów głowy migrenowych zmniejsza się po ciąży lub po menopauzie.

 

Migrena - zalecane postępowanie

Jeżeli obserwujesz u siebie bóle głowy to skonsultuj się z lekarzem.

Jeżeli ból głowy pojawi się nagle, w ciągu kilku sekund lub będą mu towarzyszyły inne niepokojące objawy, takie jak: osłabienie ręki, utrata przytomności, zaburzenia mowy, czucia, zaburzenia równowagi, wówczas niezwłocznie zgłoś się do lekarza lub wezwij pogotowie ratunkowe – takie objawy są bardzo niepokojące.

Jeżeli masz rozpoznaną migrenę, a lekarz przekaże Ci więcej informacji na temat właściwego postępowania, wówczas nie będziesz się jej bać tak jak na początku. Odpowiednio szybkie przyjęcie leku przeciwbólowego przy bólu głowy migrenowym może przerwać napad migreny.

Jeżeli jest to możliwe, zapytaj lekarza o możliwość stosowania tryptanów, a jeżeli bóle głowy są zbyt częste, nie bój się leczenia profilaktycznego.

Nie stosuj zbyt wielu leków, unikaj czynników wyzwalających, prowadź regularny tryb życia, dbaj o higienę snu, właściwą porę spożywania zdrowych posiłków oraz aktywność fizyczną.

Gdy ból już wystąpi, po przyjęciu leku znajdź ciche, ciemne, spokojne miejsce. Pomóc może zimny okład na kark. Pij dużo wody i czekaj na poprawę. Jeżeli to nie przyniesie ulgi, sen będzie dobrym lekarstwem.

W celu leczenia przewlekłej migreny prowadzone są specjalne poradnie stosujące nowoczesne leczenie, które ma poprawić jakość życia i funkcjonowania pacjentów.

Przypisy:

  1. American Headache Society. The American Headache Society Position Statement On Integrating New Migraine Treatments Into Clinical Practice. Headache 2019; 59:1.
  2. Ashina M, Buse DC, Ashina H, et al. Migraine: integrated approaches to clinical management and emerging treatments. Lancet 2021; 397:1505.
  3. Kozubski W. (red.). Neurologia. Podręcznik dla studentów medycyny. PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2023.
  4. Pringsheim T, Davenport W, Mackie G, et al. Canadian Headache Society guideline for migraine prophylaxis. Can J Neurol Sci 2012; 39:S1.
  5. Schwedt TJ. Chronic migraine. BMJ 2014; 348:g1416.
  6. Silberstein SD, Goadsby PJ. Migraine: preventive treatment. Cephalalgia 2002; 22:491.
  7. Silberstein SD, Holland S, Freitag F, et al. Evidence-based guideline update: pharmacologic treatment for episodic migraine prevention in adults: report of the Quality Standards Subcommittee of the American Academy of Neurology and the American Headache Society. Neurology 2012; 78:1337.
  8. Silberstein SD, Rosenberg J. Multispecialty consensus on diagnosis and treatment of headache. Neurology 2000; 54:1553.

 

Pliki:

Prezentowanych informacji o charakterze medycznym nie należy traktować jako wytycznych postępowania medycznego w stosunku do każdego pacjenta. O postępowaniu medycznym, w tym o zakresie i częstotliwości badań diagnostycznych i/lub procedur terapeutycznych decyduje lekarz indywidualnie, zgodnie ze wskazaniami medycznymi, które ustala po zapoznaniu się ze stanem pacjenta. Lekarz podejmuje decyzję w porozumieniu z pacjentem. W przypadku chęci realizacji badań nieobjętych wskazaniami lekarskimi, pacjent ma możliwość ich odpłatnego wykonania. Należy potwierdzić przy zakupie badania szczegóły do jego przygotowania.
Data dodania 02.07.2018
Data ostatniej aktualizacji 31.01.2024