Legionella - objawy, przyczyny i leczenie legionellozy

Co to jest legionella?

Nazwa "choroba legionistów" pochodzi od Konwentu Legionu Amerykańskiego, odbywającego się w 1976 r. w Filadelfii. Jego uczestnicy zachorowali na ciężką postać zapalenia płuc. Źródłem zakażeń była woda z urządzeń klimatyzacyjnych hotelu, w którym odbył się zjazd weteranów. Bakterię, którą wyizolowano od osób chorych, nazwano Legionellą.

Grupowe zachorowania wywołane zakażeniami tą bakterią odnotowywano już wielokrotnie, najczęściej w hotelach, szpitalach, biurach wyposażonych w klimatyzację. Przykładowo, w 1999 r. w Holandii, wśród zwiedzających wystawę kwiatów i personelu – zachorowało 226 osób, zmarło 18.

Zakażenie jest jednak niegroźne dla większości zdrowych osób. Tylko u niektórych rozwija się legionelloza, czyli ciężkie zapalenie płuc.

Kto jest najbardziej narażony na legionellozę?

Jakie są przyczyny legionellozy? 

Bakterie Legionella to gram-ujemne pałeczki. Występują na całym świecie, w naturalnych, słodkowodnych (np. w rzekach, jeziorach), zwłaszcza w stojących, i sztucznych (baseny, jacuzzi, fontannach) zbiornikach wodnych, w wodnych systemach chłodzących i systemach nawilżania powietrza, instalacjach wodno-kanalizacyjnych hoteli, szpitali, domów opieki, w kurkach i sitkach prysznicowych.

Najbardziej prawdopodobnymi źródłami infekcji są natryski, wanny z hydromasażem, fontanny i zraszacze, i woda z wodociągu. Klimatyzatory domowe i samochodowe nie stanowią zagrożenia dla rozwoju bakterii Legionella, ponieważ nie używa się w nich wody do chłodzenia powietrza.

Legionella - jak dochodzi do zakażenia?

Drobnoustroje te namnażają się w temperaturze od 20 do 50 stopni Celsjusza. Do zakażenia dochodzi drogą wziewną, poprzez wdychanie zakażonego aerozolu, który dostaje się do płuc. Najczęściej dzieje się to podczas przebywania w miejscach o dużej koncentracji drobnoustrojów na cząsteczkach rozproszonej wody. Nie można się zakazić poprzez picie skażonej wody lub od innych osób.

Gdzie występuje bakteria Legionella?

Czy legionella jest groźna dla dzieci?

Dzieci rzadko chorują na legionellozę (ale prawdopodobnie też przypadki zachorowań nie są dostatecznie zgłaszane), a jeśli dojdzie do zakażenia, infekcja zwykle ma łagodny przebieg lub jest bezobjawowa. Najczęściej dotyczy dzieci z obniżoną odpornością.

Gorączka Pontiac natomiast manifestuje się podobnie jak u dorosłych objawami grypopodobnymi, takimi jak bóle mięśni i gorączka, ale nie dochodzi do zapalenia płuc.

W leczeniu legionellozy u dzieci stosuje się Antybiotyki, takie jak azytromycyna.
Gorączka Pontiac nie wymaga podawania antybiotyków, objawy ustępują samoistnie w ciągu 2 do 5 dni. Najpoważniejsze przypadki choroby legionistów prowadzą do niewydolności oddechowej i śmierci, szczególnie u osób starszych lub osób o słabym układzie odpornościowym. Zgony te występują w 5 proc. do 15 proc. przypadków.

Legionella objawy

Objawy legionellozy zwykle zaczynają się od 2 do 14 dni po ekspozycji na bakterie, ale może to potrwać dłużej. Po okresie wylęgania pojawiają się objawy zwiastunowe, takie jak:

• bóle mięśni,
• głowy,
• utrata łaknienia,

A następnie: 

• dreszcze,
• wysoka gorączka oraz kaszel,
• duszność.

Kaszel jest początkowo suchy, a następnie przechodzi w kaszel z odkrztuszaniem śluzo-ropnej wydzieliny, często z domieszką krwi.

Choroba legionistów może być również związana z innymi objawami, takimi jak: biegunka, nudności i dezorientacja.

Choroba ma ciężki przebieg, mogą występować zaburzenia świadomości oraz liczne i groźne dla życia powikłania, takie jak np. ropnie płuc, niewydolność krążenia, zespół wykrzepiania wewnątrznaczyniowego, niewydolność nerek, zapalenie mięśnia sercowego, a niekiedy także śmierć.

Gorączka Pontiac nie powoduje zmian w płucach, przebiega dość niecharakterystycznie, zwykle łagodnie, ze złym samopoczuciem, bólami mięśni i głowy, niewysoka gorączką, niekiedy biegunką. Objawy mogą rozpocząć się od kilku godzin do 3 dni po ekspozycji na bakterie i zwykle trwają krócej niż tydzień. Z reguły ustępują samoistnie.

Gorączka Pontiac w odróżnieniu od choroby legionistów nie powoduje zapalenia płuc.

Przebieg choroby legionistów

Zakażenie może mieć postać łagodnej infekcji układu oddechowego, z objawami podobnymi do grypy (tzw. gorączka Pontiac), i tak się dzieje najczęściej, lub powodować chorobę legionistów, czyli zapalenie płuc o ciężkim przebiegu, wymagającym leczenia antybiotykami, które może powodować powikłania.

Legionella - jak wygląda leczenie?

Gorączka Pontiac zwykle ustępuje samoistnie i nie wymaga nawet antybiotykoterapii.

Legionelloza może mieć ciężki przebieg, ale wczesne zastosowanie odpowiedniej antybiotykoterapii wiąże się z poprawą stanu chorego. Większość osób, które zachorują, wymaga opieki szpitalnej.

Diagnoza jest stawiana na podstawie rtg klatki piersiowej, a także badania moczu oraz pobraniu i badaniu laboratoryjnym próbki plwociny (flegmy) lub materiału biologicznego pobieranego z płuc w trakcie płukania oskrzelowo-płucnego (podczas bronchoskopii).

Wczesna identyfikacja typowych środowiskowych źródeł infekcji, takich jak skażone źródła wody, jest kluczem do zapobiegania epidemii.

Zanieczyszczenie zasobów wody w dużych obiektach, takich jak szpitale i domy opieki, może prowadzić do wybuchów epidemii. W przypadku rozpoznania lub podejrzenia ogniska Legionelli stosuje się antybiotyki skierowane przeciwko temu drobnoustrojowi (np. fluorochinolon lub makrolid).

Zapobieganie chorobie legionistów

W zapobieganiu chorobie legionistów ważne są m.in. likwidacja rezerwuaru bakterii poprzez regularne odkażanie instalacji wodociągowych w budynkach czy podgrzewanie wody do temperatury powyżej 70 stopni Celsjusza.

Źródło:

Legionella (Legionnaires' Disease and Pontiac Fever)

https://www.termedia.pl/Ostre-zapalenie-ucha-srodkowego-8211-diagnostyka-profilaktyka-i-leczenie,8,2892,0,0.html

Występowanie pałeczek Legionella w środowiskowych próbkach wody oraz ocena udziału L. pneumophila jako czynnika etiologicznego pozaszpitalnych zapaleń płuc

https://www.pzh.gov.pl/wp-content/uploads/2020/11/2_K_Zacharczuk_Legionella.pdf