Infekcje dróg rodnych

Część stanów zapalnych należy do chorób przenoszonych drogą płciową, czyli, wg powszechnej nomenklatury, do tzw. chorób wenerycznych, inne z kolei nie są związane z aktywnością intymną.

Wywiad i badanie fizykalne u ginekologa lub położnej

Podobnie, jak przy każdym innym schorzeniu, z którym pacjentka zgłasza się do lekarza lub położnej, także przy okazji podejrzenia infekcji dróg rodnych istotną rolę odgrywa wywiad oraz badanie fizykalne.

Wywiad dotyczy m.in.: charakteru objawów, czasu ich występowania, chorób towarzyszących, daty ostatniej miesiączki oraz aktywności seksualnej. Niejednokrotnie w czasie badania fizykalnego ogromne znaczenie w postawieniu właściwego rozpoznania ma dokładna ocena narządów płciowych pacjentki. Oprócz upławów, na które pacjentka najczęściej sama się uskarża, kontrolowane są inne nieprawidłowości.

Choroby intymne badania dodatkowe 

W diagnozowaniu infekcji z pomocą lekarzowi lub położnej przychodzą różnorakie badania dodatkowe. Panel badań niezbędnych, przede wszystkim do identyfikacji patogenu odpowiedzialnego za chorobę, a przez to do postawienia prawidłowej diagnozy, jest szeroki. Spośród nich wymienić należy: ocenę mikroskopową preparatu bezpośredniego oraz posiew bakteriologiczny materiału pobranego z pochwy, kanału szyjki, okolicy odbytu czy cewki moczowej, oznaczenie pH wydzieliny pochwowej, wykonanie testu aminowego.

Nowe metody obejmują także, badania molekularne, oceniające obecność materiału genetycznego danego patogenu w próbce pobranej od pacjentki.

Flora bakteryjna pochwy (biocenoza pochwy)

Powszechnie wiadomo, iż pochwa ma swoją fizjologiczną florę bakteryjną, zwaną biocenozą pochwy. Flora ta jest nieco inna u każdej kobiety, ponieważ kształtuje się indywidualnie, w zależności od różnych czynników, m.in. stanu hormonalnego, immunologicznego czy okresu życia kobiety. W prawidłowych warunkach dominującą, lecz nie jedyną, bakterią w ekosystemie pochwy są pałeczki kwasu mlekowego (Lactobacillus sp.).

Występuje wiele gatunków tej „dobrej” bakterii. Ich obecność niesie ze sobą wiele korzyści, jak utrzymanie odpowiedniego pH wydzieliny pochwowej czy hamowanie namnażania się patogenów chorobotwórczych.

Bakterie w pochwie

Współwystępowanie różnych rodzajów bakterii, nawet tych potencjalnie szkodliwych, jest możliwe dopóty, dopóki zachowana jest odpowiednia równowaga. Każde jej zachwianie prowadzi do patologii, której przykładem może być niespecyficzne zakażenie pochwy (lub inaczej waginoza bakteryjna). Dominującym objawem tego zakażenia są utrzymujące się upławy o nieprzyjemnym, rybim zapachu i podwyższonym pH.

Charakterystyczny jest również mikroskopowy obraz wymazu z pochwy. Na podłożu zaburzonej równowagi fizjologicznej flory bakteryjnej może pojawić się także grzybica pochwy, w której, oprócz typowych, serowatych upławów, najbardziej uciążliwym objawem jest świąd. Czynnikami sprawczymi tej infekcji najczęściej są drożdżaki z gatunku Candica albicans.

W pewnych okolicznościach bakterie, mogące bezobjawowo kolonizować pochwę kobiety, stają się bardzo niebezpieczne. Należy tu wymienić paciorkowca grupy B (Streptococcus agalactiae), który, szczególnie w okresie ciąży i połogu, może prowadzić do ciężkich infekcji zarówno u kobiety, jak i u noworodka. Jego identyfikacja w końcowym okresie ciąży umożliwia przeprowadzenie okołoporodowej profilaktyki antybiotykowej.

Podobnie infekcje mikoplazmami (Mycoplasma hominis czy Ureaplasma urealyticum) w czasie ciąży mogą stwarzać wiele zagrożeń, związanych m.in. z ryzykiem porodu przedwczesnego. Powyższe zakażenia najczęściej przenoszone są: drogą płciową pomiędzy partnerami, tzw. drogą wstępującą (przez pochwę) lub w czasie porodu z matki na dziecko.

Choroby przenoszone drogą płciową

Do innej grupy należą choroby przenoszone drogą płciową. Są to choroby zakaźne i mogą prowadzić do wielu poważnych powikłań u zarażonych partnerów, a w skrajnych przypadkach nawet do śmierci.

Chlamydia

Jedną z częstszych chorób przenoszonych drogą płciową wywołuje bakteria Chlamydia trachomatis. U blisko 80% pacjentek zakażenie przebiega bezobjawowo. W pozostałych przypadkach kobiety uskarżają się na ropne upławy, ból przy oddawaniu moczu czy też bóle podbrzusza. Objawy są mało specyficzne. Dowiedz się więcej o objawach i leczeniu chlamydii.

Niestety, zakażenie może wiązać się z poważnymi powikłaniami, takimi jak zapalenie narządów miednicy mniejszej, zwane też chorobą zapalną miednicy oraz kilkakrotnie większe ryzyko ciąży pozamacicznej, wynikające głównie z przebytego zapalenia jajników i jajowodów. Nieleczona infekcja Ch. trachomatis może także powodować niepłodność.

Identyfikacja patogenu może odbywać się zarówno metodami bezpośrednimi, wykrywającymi m.in. powierzchniowe antygeny i materiał genetyczny bakterii, jak i pośrednimi metodami serologicznymi. Przy podejrzeniu infekcji materiał powinien być pobrany z kanału szyjki macicy.

Rzeżączka

Inny, typowy przykład choroby przenoszonej drogą płciową, w której obserwowana jest dobra skuteczność leczenia, jest rzeżączka. Wywołuje ją bakteria Neiseria gonorrhoeae, a niepowikłane zakażenie obejmuje m.in. cewkę moczową i szyjkę macicy, ale może także dotyczyć gardła czy odbytu. Głównym powikłaniem rzeżączki u kobiety może być choroba zapalna miednicy. Diagnostyka obejmuje ocenę wydzieliny (np. z szyjki macicy) pod mikroskopem oraz hodowlę na specjalnych podłożach lub badania molekularne.

Profilaktyka i leczenie stanów zapalnych pochwy

Znaczna część stanów zapalnych dróg rodnych związanych jest z zachwianiem równowagi prawidłowej flory bakteryjnej przez różne czynniki. Stosowanie antybiotyków z powodu infekcji w innych częściach ciała, zmiany hormonalne, odpornościowe w trakcie życia kobiety, nieprawidłowe nawyki higieniczne – to tylko niektóre z czynników, przyczyniających się do powstania infekcji. Oprócz leczenia przyczynowego, nakierowanego na dany patogen i opartego na leczeniu przeciwbakteryjnym i przeciwgrzybiczym, ważną rolę odgrywają również działania wspomagające, głównie stosowanie probiotyków, zawierających pałeczki kwasu mlekowego oraz askorbinowego. Szeroko pojęta profilaktyka dotyczy m.in. prawidłowej higieny osobistej, sposobu odżywiania się, ale również reagowania na wszelkie niepokojące objawy ze strony narządów płciowych swoich oraz partnera seksualnego.