HPV - 10 faktów na temat HPV

1. HPV co to jest?

Wirus brodawczaka ludzkiego (HPV – Human Papilloma Virus) to wirus z rodziny papillomawirusów.

Istnieje ponad 100 typów HPV – część z nich może być przyczyną powstawania łagodnych zmian, np. w postaci brodawek skórnych, inne prowadzą do rozwoju nowotworów złośliwych. 

Zakażenie wirusem HPV w ciągu swojego życia przechodzi nawet 50-80 proc. kobiet aktywnych seksualnie.

2. Jak się przenosi HPV?

W jaki sposób możesz zarazić się wirusem HPV? HPV jest przenoszony:

• poprzez kontakt bezpośredni ze zmianami na skórze lub błonach śluzowych,
• drogą wertykalną (podczas porodu),
• drogą kontaktów seksualnych.

Do zakażenia najczęściej przyczynia się stosunek seksualny pochwowy, analny lub oralny - szczególnie ryzykowany jest kontakt bez użycia prezerwatywy.

3. HPV a rak szyjki macicy

Zakażenie HPV jest jedną z przyczyn:

• raka szyjki macicy (szóstego co do częstości występowania nowotworu kobiet w Polsce),
• brodawek płciowych (kłykcin kończystych),
• brodawczaków krtani.

HPV może się także przyczyniać do powstawania innych, rzadszych nowotworów, takich jak:

• rak pochwy,
• rak sromu,
• rak prącia,
• rak odbytu.

4. HPV a poród

Do infekcji może dojść także podczas porodu, gdy matka zaraża wirusem HPV swoje dziecko. Prawdopodobieństwo, że zarażona matka przekaże infekcję HPV noworodkowi wynosi 60 proc.

5. HPV bezobjawowe

Zakażenie HPV może przebiegać bezobjawowo, a dzięki działaniu układu immunologicznego po jakimś czasie zakażenie ustępuje samoistnie. Z powodu braku objawów osoby zakażone nie zdają sobie z tego sprawy i zanim dojdzie do eliminacji wirusa z organizmu, nieświadomie zarażają inne osoby.

U osób zainfekowanych wirusem HPV niskiego ryzyka mogą się rozwinąć brodawki, czyli tzw. kłykciny kończyste:

• w pochwie,
• na powierzchni odbytu,
• na mosznie,
• na penisie (HPV to także męski problem).

6. Typy HPV

Za niemal 100 proc. przypadków raka szyjki macicy odpowiedzialnych jest zaledwie kilka podtypów HPV. Są to przede wszystkim typy: 16 i 18, a także 31, 33, 45 – czyli wirusy o wysokim ryzyku onkogennym. Infekują one głównie komórki błon śluzowych i są odpowiedzialne za ponad 70 proc. zachorowań na raka szyjki macicy (typ 16 i 18).

Typ 16 powoduje ponad połowę wystąpień raka płaskonabłonkowego, natomiast typ 18 odpowiada za ok. 55 proc. przypadków raka gruczołowego szyjki macicy. Typy 31, 33, 45, 52 oraz 58 odpowiedzialne są za około 20% przypadków raka szyjki macicy.

7. Leczenie HPV

Obecnie nie ma skutecznych leków przeciwko HPV, można natomiast leczyć następstwa zakażenia:

• brodawki płciowe,
• brodawczaki krtani,
• raka szyjki macicy.

Można też zapobiegać zakażeniom HPV przez modyfikację stylu życia i szczepienia.

Szczepienia przeciw HPV są najskuteczniejszą metodą zapobiegającą zakażeniu onkogennymi typami wirusa. Ryzyko zakażenia można także zmniejszyć, ograniczając liczbę partnerów seksualnych i stosując prezerwatywy.

Oprócz szczepień, dla zapewnienia jak najskuteczniejszej ochrony, konieczne jest wykonywanie regularnych okresowych badań cytologicznych, które pozwalają na szybkie zidentyfikowanie ewentualnych zmian przednowotworowych i podjęcie leczenia.

8. Szczepionka na HPV

Szczepienia zapobiegające zakażeniom HPV zapewniają ochronę przed zakażeniem onkogennymi typami HPV poprzez odpowiedź immunologiczną organizmu, polegającą na stymulacji produkcji przeciwciał skierowanych przeciwko białkom właściwym dla wirusa HPV.

Wysoką skuteczność szczepień udowodniły badania kliniczne, potwierdzając, że szczepionki są dobrze tolerowane, bezpieczne i wysoce immunogenne (zapewniające wysoki poziom odpowiedzi układu odpornościowego a tym samym ochrony).

Dostępne są następujące szczepionki przeciw HPV:

• szczepionka HPV dwuwalentna - chroniąca przed typem 16 i 18,
• szczepionka HPV czterowalentna - zawierająca antygeny wirusów 16, 18 oraz typy 6 i 11, odpowiadające za powstawanie brodawek płciowych,
• szczepionka HPV 9-walentna - zawierająca dodatkowo 5 typów wirusa wybranych pod kątem częstotliwości występowania, chroniąca przed 90 proc. przypadków raka szyjki macicy.

9. HPV a karmienie piersią

Szczepienie przeciw HPV jest zalecane nastoletnim dziewczętom i kobietom do ukończenia 26. roku życia, optymalnie przed rozpoczęciem aktywności seksualnej. Szczyt zachorowań na raka szyjki macicy przypada w wieku 20-30 lat.

Jednak odsetek zachorowań do 45. roku życia nadal jest wysoki, a badania mówią, że szczepionka jest skuteczna także w tym wieku, warto więc ją rozważyć. Szczepić mogą się także kobiety, które są nosicielkami wirusa HPV – poza typem 16 i 18. Warto wiedzieć, że szczepi się nawet kobiety, które karmią piersią.

Przeczytaj: Gdzie do ginekologa w Warszawie? Znajdź swojego lekarza.

10. HPV a cytologia

Żadna szczepionka przeciw HPV nie prowadzi do wyleczenia kobiet już zakażonych, ani nie sprawi, że zmiany nowotworowe czy przednowotworowe ustąpią, dlatego tak ważne jest regularne wykonywanie cytologii. 

Dowiedz się więcej:

Kaszak - co to jest i jak wygląda? 

Test na HPV