Bostonka - objawy, przebieg, leczenie choroby bostońskiej u dzieci i dorosłych

Bostonka to potoczna nazwa często mylnie używana na określenie dwóch różnych zakażeń wirusowych u dzieci — choroby bostońskiej i choroby dłoni, stóp i jamy ustnej (HFMD, ang. Hand, Foot, and Mouth Disease). Czy bostonka jest groźna, na czym polega jej leczenie i jak się przed nią chronić?
Jakie są objawy bostonki u dzieci i osób dorosłych? Jak wygląda przebieg choroby?

Czym jest i jak wygląda bostonka?

Nazywana bostonką choroba dłoni, stóp i jamy ustnej (HFMD) to wysoce zakaźna choroba wirusowa. Występuje zwłaszcza u dzieci poniżej 10. roku życia, ale może dotyczyć także nastolatków i dorosłych.

Właściwa bostonka wywołana jest przez wirusy ECHO. Objawia się najczęściej wysypką, która najpierw pojawia się na twarzy, a następnie na szyi, klatce piersiowej i rękach. Zmiany nie występują jednak na nogach i stopach jak w przypadku HFMD. Określenie choroba bostońska pochodzi od nazwy miasta, w którym pierwszy raz wybuchła epidemia tego schorzenia.

Objawy bostonki 

Bostonkę (chorobę dłoni, stóp i jamy ustnej) wywołują enterowirusy, najczęściej różne szczepy Coxsackie. Typowymi objawami HFMD są bolesne owrzodzenia w jamie ustnej i gardle oraz pęcherzykowa wysypka na dłoniach i stopach.

Objawy, takie jak osłabienie, brak apetytu, gorączka, kaszel, katar lub powiększone węzły chłonne, pojawiają się zarówno przy chorobie wywołanej wirusami z grupy Coxsackie, jak i ECHO.

Podsumowując — pierwsze objawy bostonki (HFMD) nie są charakterystyczne. Najczęściej występują:

  • gorączka,
  • ból gardła,
  • utrata apetytu,
  • ogólne złe samopoczucie.

Charakterystyczna "wysypka bostońska" to jeden z objawów choroby. 

W 1-2 dni po wystąpieniu gorączki, pojawiają się – typowe dla tego schorzenia bolesne zmiany na:

  • języku,
  • podniebieniu,
  • dziąsłach,
  • wewnętrznej stronie policzków.

Po kolejnym dniu można zaobserwować:

  • pęcherzykową wysypkę na dłoniach,
  • pęcherzykową wysypkę na stopach,
  • czasem także pęcherzykową wysypkę na pośladkach i w okolicy narządów płciowych.

Przeczytaj także: Szkarlatyna - objawy, przyczyny, leczenie 


Bostonka u dzieci i dorosłych

W naszym klimacie bostonka u dziecka ma zazwyczaj łagodny przebieg. Ustępuje bez konsekwencji po mniej więcej 7-10 dniach. Natomiast u dorosłych może mieć cięższy przebieg i wiązać się z powikłaniami.

Na ostrzejszą infekcję i komplikacje narażone są także osoby z obniżoną odpornością.

Bostonka to choroba, która występuje głównie u dzieci do 10. roku życia. Objawy w przebiegu schorzenia u dorosłych są mało charakterystyczne. 

Ile trwa bostonka?

Okres wylęgania się wynosi od 3 do 5 dni. Bostonka jest najbardziej zakaźna w pierwszym tygodniu, ale chory może zarażać jeszcze przez kilka tygodni po ustąpieniu objawów, ponieważ wirus jest nadal obecny w jego kale i ślinie.

U niektórych osób choroba przebiega bezobjawowo. Pomimo braku symptomów, chorzy ci również zarażają.

Jak można zarazić się bostonką?

Bostonka należy do tzw. chorób brudnych rąk. Do zakażenia dochodzi drogą pokarmową lub poprzez kontakt z wydzielinami dróg oddechowych. Powodem zakażenia tym schorzeniem mogą być:

  • nieumyte ręce,
  • powierzchnie zanieczyszczone wirusem (np. zabawki, blaty, klamki),
  • ślina,
  • plwocina,
  • śluz z nosa,
  • płyn z pęcherzyków wysypki,
  • kał (kontakt może nastąpić np. przy zmianie pieluszki),
  • kropelki rozpylane w powietrzu podczas kaszlu lub kichania,
  • bliski kontakt z osobą chorą, np. przytulanie.

Jak uniknąć zakażenia bostonką?

Przebycie bostonki nie zapewnia odporności, gdyż chorobę wywołują różne wirusy. Przeciw bostonce nie ma też szczepionki. Naukowcy pracują jednak nad opracowaniem preparatów, które w przyszłości pomogą zapobiegać chorobie.

Środki ostrożności, które mogą zmniejszyć ryzyko zakażenia bostonką to:

  • częste i dokładne mycie rąk wodą z mydłem, zwłaszcza po zmianie pieluszki i wyjściu z toalety,
  • czyszczenie i dezynfekcja wspólnie użytkowanych miejsc, powierzchni i przedmiotów (w przedszkolach do takich przedmiotów należą np. zabawki),
  • unikanie dzielenia z osobą chorą naczyń, sztućców czy innych przedmiotów, na których może znajdować się ślina,
  • unikanie dotykania wysypki,
  • ograniczenie kontaktu z osobą chorą (należy unikać przytulania i całowania chorego dziecka; chorzy nie powinni uczęszczać do żłobka, przedszkola, szkoły czy pracy). 

Leczenie bostonki

Leczenie bostonki polega na łagodzeniu objawów, przede wszystkim przy pomocy:

  • leków przeciwbólowych, także w formie płynów do płukania jamy ustnej czy aerozoli,
  • leków przeciwgorączkowych,
  • środków odkażających zmiany skórne,
  • leków przeciwhistaminowych.

W niektórych przypadkach zaleca się suplementację witaminą A. Przy tym schorzeniu należy także zwracać uwagę na odpowiednie nawodnienie i odżywienie organizmu.

Bostonkę najczęściej leczy się w warunkach domowych. Leczenie szpitalne wymagane jest w rzadkich przypadkach. Antybiotyki są nieskuteczne, ponieważ jest to infekcja wirusowa, a nie bakteryjna.

Bostonka – objawy u dzieci, leczenie i zapobieganie. 

Diagnostyka bostonki

Bostonka diagnozowana jest na podstawie:

  • wywiadu medycznego,
  • obserwacji objawów,
  • wieku pacjenta.

W celu potwierdzenia rozpoznania choroby, lekarz może dodatkowo zlecić badania laboratoryjne krwi, wymaz z gardła lub kału.

Kto choruje na bostonkę?

Czynniki zwiększające ryzyko zachorowania na bostonkę to przede wszystkim:

  • wiek — bostonka występuje najczęściej u dzieci w wieku 2–5 lat,
  • przebywanie w dużych skupiskach ludzi — najbardziej narażone na zachorowanie są dzieci uczęszczające do żłobków, przedszkoli lub szkół. Ogniska choroby wybuchają także na koloniach czy wczasach,
  • pora roku — w klimacie umiarkowanym, a więc także w naszym kraju, do zwiększenia liczby zachorowań dochodzi przede wszystkim latem i jesienią,
  • nieefektywne higiena — np. zbyt rzadkie mycie rąk,
  • obniżona odporność.

Bostonka w ciąży

Informacje dotyczące wpływu bostonki na płód są ograniczone. Uważa się, że choroba u ciężarnej nieznacznie zwiększa ryzyko poronienia w ciągu pierwszych 3 miesięcy ciąży i może spowodować wystąpienie bostonki u noworodka.

Tego rodzaju zakażenia są rzadkie, ale mogą być bardzo groźne dla dziecka. Niektórzy eksperci uważają również, że bostonka w ciąży skutkuje wrodzonymi wadami serca.

Warto dodać, że bostonka to przede wszystkim choroba wieku dziecięcego, tak więc ryzyko zachorowania w ciąży nie jest wysokie. Najbardziej narażone na zakażenie są przyszłe mamy, które mają pod opieką dziecko uczęszczające do żłobka, przedszkola czy szkoły. W przypadku zachorowania maluch ciężarnym zaleca się skrupulatne przestrzeganie środków ostrożności, o których piszemy poniżej.

Choroba bostońska – powikłania

Najczęstszym powikłaniem bostonki jest odwodnienie, które wiąże się z faktem, że zmiany w jamie ustnej utrudniają przełykanie. Aby zapobiec odwodnieniu, należy często podawać dziecku małe ilości płynu.

Następstwem bostonki bywa też wtórna infekcja bakteryjna skóry. Może do niej dojść w przypadku rozdrapania wysypki.

Inne powikłania tego schorzenia to:

  • wirusowe zapalenie opon mózgowych,
  • zapalenie mózgu,
  • powikłania ze strony serca i płuc.


Bostonka - jaka dieta?

Niektóre pokarmy i napoje mogą dodatkowo podrażniać – i tak już bolesne – zmiany chorobowe na języku, w gardle i jamie ustnej. Dlatego osoba chora na bostonkę powinna unikać:

  • ostrych lub słonych potraw,
  • dań wymagających długiego przeżuwania,
  • owoców cytrusowych,
  • napojów owocowych,
  • napojów gazowanych.

Zaleca się natomiast ssanie kostek lodu oraz picie zimnej wody, mleka i napojów mlecznych.

Podczas bostonki można sobie również pozwolić na sorbet lub lody. Te ostatnie nie tylko przynoszą dzieciom pewną ulgę w bólu. Mogą być także wsparciem psychologicznym jako „specjalne smakołyki”.

Sprawdź artykuły o zdrowiu dostępne w Medicover:

Zdrowie codzienne  

Twoje zdrowie

Powiązane informacje: 

Acyklowir - opis działania

Mupirocyna - najważniejsze infromacje

Prezentowanych informacji o charakterze medycznym nie należy traktować jako wytycznych postępowania medycznego w stosunku do każdego pacjenta. O postępowaniu medycznym, w tym o zakresie i częstotliwości badań diagnostycznych i/lub procedur terapeutycznych decyduje lekarz indywidualnie, zgodnie ze wskazaniami medycznymi, które ustala po zapoznaniu się ze stanem pacjenta. Lekarz podejmuje decyzję w porozumieniu z pacjentem. W przypadku chęci realizacji badań nieobjętych wskazaniami lekarskimi, pacjent ma możliwość ich odpłatnego wykonania. Należy potwierdzić przy zakupie badania szczegóły do jego przygotowania.
Data dodania 15.02.2019
Data ostatniej aktualizacji 14.12.2023