Nazywana bostonką choroba dłoni, stóp i jamy ustnej (HFMD) to wysoce zakaźna choroba wirusowa. Występuje zwłaszcza u dzieci poniżej 10. roku życia, ale może dotyczyć także nastolatków i dorosłych.
Właściwa bostonka jest wywołana przez wirusy ECHO. Objawia się najczęściej wysypką, która najpierw pojawia się na twarzy, a następnie na szyi, klatce piersiowej i rękach. Zmiany nie występują jednak na nogach i stopach, jak w przypadku HFMD. Określenie choroba bostońska pochodzi od nazwy miasta, w którym pierwszy raz wybuchła epidemia bostonki.
Objawy bostonki (HFMD)
Bostonkę (chorobę dłoni, stóp i jamy ustnej) wywołują enterowirusy, najczęściej różne szczepy Coxsackie. Typowymi objawami HFMD są bolesne owrzodzenia w jamie ustnej i gardle oraz pęcherzykowa wysypka na dłoniach i stopach.
Objawy, takie jak osłabienie, brak apetytu, gorączka, kaszel, katar lub powiększone węzły chłonne, pojawiają się zarówno przy chorobie wywołanej wirusami z grupy Coxsackie, jak i ECHO.
Reasumując - pierwsze objawy bostonki (HFMD) nie są charakterystyczne. Najczęściej występują:
- gorączka,
- ból gardła,
- urata apetytu,
- ogólne złe samopoczucie.
W 1-2 dni po wystąpieniu gorączki, pojawiają się – typowe dla bostonki – bolesne zmiany na:
- języku,
- podniebieniu,
- dziąsłach,
- wewnętrznej stronie policzków.
Po kolejnym dniu można zaobserwować:
- pęcherzykową wysypkę na dłoniach,
- pęcherzykową wysypkę na stopach,
- czasem także pęcherzykową wysypkę na pośladkach i w okolicy narządów płciowych.
Bostonka u dziecka
W naszym klimacie bostonka u dziecka ma zazwyczaj łagodny przebieg. Ustępuje bez konsekwencji po mniej więcej 7-10 dniach. Natomiast u dorosłych może mieć cięższy przebieg i wiązać się z powikłaniami.
Na ostrzejszą infekcję i komplikacje narażone są także osoby z obniżoną odpornością.
Przeczytaj artykuł: Jak dbać o odporność? |
Ile trwa choroba dłoni, stóp i jamy ustnej?
Okres wylęgania wynosi od 3 do 5 dni. Bostonka jest najbardziej zakaźna w pierwszym tygodniu, ale chory może zarażać jeszcze przez kilka tygodni po ustąpieniu objawów, ponieważ wirus jest nadal obecny w jego kale i ślinie.
U niektórych osób choroba przebiega bezobjawowo. Pomimo braku symptomów, chorzy ci również zarażają.
Zarażenie bostonką
Bostonka należy do tzw. chorób brudnych rąk. Do zakażenia dochodzi drogą pokarmową lub poprzez kontakt z wydzielinami dróg oddechowych. Powodem zakażenia bostonką mogą być:
- nieumyte ręce,
- powierzchnie zanieczyszczone wirusem (np. zabawki, blaty, klamki),
- ślina,
- plwocina,
- śluz z nosa,
- płyn z pęcherzyków wysypki,
- kał (kontakt może nastąpić np. przy zmianie pieluszki),
- kropelki rozpylane w powietrzu podczas kaszlu lub kichania,
- bliski kontakt z osobą chorą, np. przytulanie.
Jak się nie zarazić bostonką (chorobą dłoni, stóp i jamy ustnej)?
Przebycie bostonki nie zapewnia odporności, gdyż chorobę wywołują różne wirusy. Przeciw bostonce nie ma też szczepionki. Naukowcy pracują jednak nad opracowaniem preparatów, które w przyszłości pomogą zapobiegać chorobie.
Środki ostrożności, które mogą zmniejszyć ryzyko zakażenia bostonką to:
- częste i dokładne mycie rąk wodą z mydłem, zwłaszcza po zmianie pieluszki i wyjściu z toalety,
- czyszczenie i dezynfekcja wspólnie użytkowanych miejsc, powierzchni i przedmiotów (w przedszkolach do takich przedmiotów należą np. zabawki),
- unikanie dzielenia z osobą chorą naczyń, sztućców czy innych przedmiotów, na których może znajdować się ślina,
- unikanie dotykania wysypki,
- ograniczenie kontaktu z osobą chorą (należy unikać przytulania i całowania chorego dziecka; chorzy nie powinni uczęszczać do żłobka, przedszkola, szkoły czy pracy).
Na czym polega leczenie bostonki (HFMD)?
Leczenie bostonki polega na łagodzeniu objawów, przede wszystkim przy pomocy:
- leków przeciwbólowych, także w formie płynów do płukania jamy ustnej czy aerozoli,
- leków przeciwgorączkowych,
- środków odkażających zmiany skórne,
- leków przeciwhistaminowych.
W niektórych przypadkach zaleca się suplementację witaminą A. W bostonce należy także zwracać uwagę na odpowiednie nawodnienie i odżywienie organizmu.
Sprawdź dermatologów w Warszawie, Krakowie, Wrocławiu lub Poznaniu |
Bostonkę najczęściej leczy się w warunkach domowych. Leczenie szpitalne wymagane jest w rzadkich przypadkach. Antybiotyki są nieskuteczne, ponieważ jest to infekcja wirusowa, a nie bakteryjna.
Diagnostyka bostonki
Bostonka diagnozowana jest na podstawie:
- wywiadu medycznego,
- obserwacji objawów,
- wieku pacjenta.
W celu potwierdzenia rozpoznania bostonki, lekarz może dodatkowo zlecić badania laboratoryjne krwi, wymaz z gardła lub kału.
Kto choruje na bostonkę?
Czynniki zwiększające ryzyko zachorowania na bostonkę to przede wszystkim:
- wiek - bostonka występuje najczęściej u dzieci w wieku 2–5 lat;
- przebywanie w dużych skupiskach ludzi - najbardziej narażone na zachorowanie są dzieci uczęszczające do żłobków, przedszkoli lub szkół. Ogniska choroby wybuchają także na koloniach czy wczasach;
- pora roku - w klimacie umiarkowanym, a więc także w naszym kraju, do zwiększenia liczby zachorowań dochodzi przede wszystkim latem i jesienią;
- nieefektywne higiena - np. zbyt rzadkie mycie rąk;
- obniżona odporność.
Bostonka w ciąży
Informacje dotyczące wpływu bostonki na płód są ograniczone. Uważa się, że choroba u ciężarnej nieznacznie zwiększa ryzyko poronienia w ciągu pierwszych 3 miesięcy ciąży i może spowodować wystąpienie bostonki u noworodka.
Tego rodzaju zakażenia są rzadkie, ale mogą być bardzo groźne dla dziecka. Niektórzy eksperci uważają również, że bostonka w ciąży skutkuje wrodzonymi wadami serca.
Warto dodać, że bostonka to przede wszystkim choroba wieku dziecięcego, tak więc ryzyko zachorowania w ciąży nie jest wysokie. Najbardziej narażone na zakażenie są przyszłe mamy, które mają pod opieką dziecko uczęszczające do żłobka, przedszkola czy szkoły. W przypadku zachorowania malucha, ciężarnym zaleca się skrupulatne przestrzeganie środków ostrożności, o których piszemy poniżej.
Powikłania bostonki
Najczęstszym powikłaniem bostonki jest odwodnienie, które wiąże się z faktem, że zmiany w jamie ustnej utrudniają przełykanie. Aby zapobiec odwodnieniu, należy często podawać dziecku małe ilości płynu.
Następstwem bostonki bywa też wtórna infekcja bakteryjna skóry. Może do niej dojść w przypadku rozdrapania wysypki.
Inne powikłania choroby bostońskiej to:
- wirusowe zapalenie opon mózgowych,
- zapalenie mózgu,
- powikłania ze strony serca i płuc.
Co jeść przy bostonce?
Niektóre pokarmy i napoje mogą dodatkowo podrażniać – i tak już bolesne – zmiany chorobowe na języku, w gardle i jamie ustnej. Dlatego osoba chora na bostonkę powinna unikać:
- ostrych lub słonych potraw,
- dań wymagających długiego przeżuwania,
- owoców cytrusowych,
- napojów owocowych,
- napojów gazowanych.
Zaleca się natomiast ssanie kostek lodu oraz picie zimnej wody, mleka i napojów mlecznych.
Podczas bostonki można sobie również pozwolić na sorbet lub lody. Te ostatnie nie tylko przynoszą dzieciom pewną ulgę w bólu. Mogą być także wsparciem psychologicznym jako „specjalne smakołyki”.
Prezentowanych informacji o charakterze medycznym nie należy traktować jako wytycznych postępowania medycznego w stosunku do każdego pacjenta. O postępowaniu medycznym, w tym o zakresie i częstotliwości badań diagnostycznych i/lub procedur terapeutycznych decyduje lekarz indywidualnie, zgodnie ze wskazaniami medycznymi, które ustala po zapoznaniu się ze stanem pacjenta. Lekarz podejmuje decyzję w porozumieniu z pacjentem. W przypadku chęci realizacji badań nieobjętych wskazaniami lekarskimi, pacjent ma możliwość ich odpłatnego wykonania. |