Zmiany na paznokciach

Dermatozy, czyli choroby skóry występujące m.in. w obrębie rąk i stóp często obejmują również paznokcie. Zmiana zabarwienia, kształtu czy tekstury paznokcia jest często wskaźnikiem schorzeń ogólnoustrojowych.

American Academy of Dermatology (AAD) zaznacza, że paznokcie odzwierciedlają stan zdrowia. Niektóre nieszkodliwe zmiany mogą być wynikiem urazu, modyfikacji diety czy niewłaściwej pielęgnacji, natomiast inne mogą świadczyć o rozwijającej się chorobie. Sam wygląd paznokci nie wystarczy jednak, aby zdiagnozować jakąś chorobę. Potrzebne są określone badania.

Leukonychia (bielactwo paznokci)

Leukonychia (bielactwo paznokci) potocznie znana jest pod nazwą "kwitnące paznokcie".

Zmiany mogą obejmować cały paznokieć lub jego część i występować w postaci pasków (poprzecznych lub podłużnych) lub plam na paznokciu. Mogą występować pojedynczo lub skupiać się w nieregularnych kształtach pod płytką paznokcia.

Leukonychia (bielactwo paznokci) występuje:

• punktowo w formie plamek – Leukonychia punktata
• podłużnie w formie pasków – Leukonychia transversalis
• poprzecznie w formie wielu nieprzezroczystych, białych linii – Leukonychia striata
• na całym paznokciu – Leukonychia totalis
• częściowo na połowie paznokcia – Leukonychia partialis

Leukonychię podzielono na trzy różne typy:

1. leukonychię prawdziwą (zmiany powstają w macierzy paznokcia),
2. leukonychię pozorną (zmiany powstają w tkankach podpaznokciowych),
3. pseudoleukonychię (zmiany powstają w płytce paznokcia).

Prawdziwa leukonychia to wybielenie samej płytki paznokcia ‒ całkowite lub częściowe, przy czym to ostatnie występuje punktowo, poprzecznie i podłużnie. Całkowite i częściowe formy prawdziwej leukonychii są częściej związane z zaburzeniami ogólnoustrojowymi, podczas gdy postacie poprzeczne i punktowe są często wynikiem miejscowego urazu.

Leukonychia objawy

Tak zwana prawdziwa leukonychia nie zanika pod wpływem nacisku i przemieszcza się dystalnie (ku końcowi palców) wraz ze wzrostem paznokcia; jest najczęściej spowodowana urazem.

Pozorna leukonychia nie podąża za wzrostem paznokcia i zanika pod wpływem nacisku. Może być objawem chorób ogólnoustrojowych, takich jak marskość wątroby (paznokcie Terry'ego), przewlekłe choroby nerek (paznokcie charakteryzujące się widoczną leukonychią bliższej połowy paznokcia), hipoalbuminemia i ogólnoustrojowa chemioterapia (linie Muehrckego).

Przyczyny nabytego bielactwa paznokci

Przyczyna choroby nie jest do końca poznana, wiadomo jednak, że może mieć podłoże genetyczne (bielactwo paznokci wrodzone). W praktyce lekarskiej specjaliści na ogół stykają się z nabytymi, białymi przebarwieniami na paznokciach.  

Postać nabyta leukonychii może być związana z urazami, środkami chemioterapeutycznymi, hipokalcemią, niedoborem cynku, zatruciem metalami ciężkimi i chorobami ogólnoustrojowymi.

Białe plamki najczęściej wskazują na różnego rodzaju mechaniczne mikrourazy płytki paznokcia (na skutek uderzenia lub uwięzienia pęcherzyków powietrza). Leukonychia może być również objawem grzybicy lub łuszczycy.

Białe plamy na paznokciach a choroby

Bielactwo paznokci może też wskazywać na infekcje lub poważniejsze objawy chorobowe, np.

• niedokrwistość,
• chorobę nerek,
• marskość wątroby,
• nadmierną potliwość,
• niewydolność nerek,
• niewydolność serca,
• rumień wielopostaciowy,
• łysienie plackowate,
• ziarnicę złośliwą.

Marskość wątroby przyczynia się do uwidocznienia wybroczyn podpaznokciowych. W wyniku choroby pojawiają się białe przebarwienia łożyska, bez faktycznych zmian w płytce paznokcia.

Kolejnym przykładem mogą być tzw. paznokcie (prążki) Muehrckego, czyli białe, równoległe do siebie pasma na płytce paznokciowej nieprzesuwające się wraz ze wzrostem paznokcia. Pasma te zazwyczaj występują parami i przebiegają na całej szerokości paznokcia. Paznokcie Muehrckego pojawiają się m.in. u pacjentów z takimi chorobami jak

• hipoalbuminemią,
• zespół nerczycowy,
• kłębuszkowe zapalenia nerek,
• choroby wątroby,
• niedożywienie,
• u chorych po chemioterapii. 

Białe plamy na paznokciach a niedobory składników odżywczych

Zakłada się, że jedną z przyczyn bielactwa paznokci może być zaburzenie rogowacenia płytki paznokciowej. Białe plamy mogą również powstać w wyniku niedoborów wapnia.

Badanie poziomu WAPNIA CAŁKOWITEGO

SPRAWDŹ ONLINE

Przewlekły niedobór cynku w diecie również wpływa na wygląd i stan paznokci. Cynk zapewnia prawidłową aktywność enzymów, bierze udział w regulacji ciśnienia tętniczego krwi oraz zapewnia prawidłowe funkcjonowanie układu immunologicznego.

Cynk związany jest z procesem mineralizacji kości i keratynizacji płytki paznokcia. Jego odpowiednia podaż wpływa na twardość i wytrzymałość płytki paznokciowej, a niedobory tego pierwiastka w diecie zaburzają prawidłowy wzrost paznokci, które w konsekwencji ulegają odkształceniu, stają się kruche i łamliwe.

Badanie poziomu CYNKU

SPRAWDŹ ONLINE

Biała grzybica paznokci

Należy również różnicować zaburzenie bielactwa paznokci z zakażeniem grzybiczym. Istnieje możliwość zabarwienia płytki paznokciowej w wyniku tzw. białej grzybicy paznokci.

Onychomikoza (infekcja grzybicza) pojawia się w wyniku zakażenia płytki paznokcia. Najczęstszą przyczyną są dermatofity. Uwidocznione na paznokciach zmiany pojawiają się jako białe (mleczne) plamy, które z czasem rogowacieją i wykruszają się.

Białe plamy na paznokciach a zatrucie

Jedną z cech trucizn jest nie tylko ich właściwość odkładania się w narządach wewnętrznych, lecz także we włosach i paznokciach. U osób podtruwanych małymi dawkami arszeniku, po pewnym czasie pojawiają się zmiany w obrębie paznokci (białe pasma).

Oznaczenie stężenia ARSENU
Badanie wykrywa zatrucie m.in. arszenikiem

SPRAWDŹ ONLINE

Linie Meesa

Leukonychia spowodowana zatruciem arszenikiem lub talem charakteryzuje się białymi przebarwieniami na paznokciach pod postacią licznych lub pojedynczych paseczków tzw. linii Meesa.

Linie Meesa opisywano również w przypadku innych schorzeń, takich jak choroba Hodgkina, trąd, gruźlica, malaria, półpasiec, leki chemioterapeutyczne, zatrucie tlenkiem węgla i antymonem, niewydolność nerek i serca, zapalenie płuc, rakowiaki, toczeń rumieniowaty układowy (SLE).

Leczenie białych plamek na paznokciach

Nietypowe zmiany (w tym plamy na paznokciach) należy skonsultować ze specjalistą dermatologii. Szybkie rozpoznanie skraca czas leczenia i może skutecznie wyeliminować problem bez większych powikłań.

Warto zadbać o wykonywanie regularnych badań krwi, w tym również uwzględniające poziom składników mineralnych i witamin. Powinny o to zadbać zwłaszcza osoby przewlekle chore lub stosujące restrykcyjne diety.

Warto podkreślić, że białe plamy na paznokciach nie zawsze pojawiają się w wyniku poważnego schorzenia. Wiele osób nie wiąże defektów płytki paznokcia ze źle wykonanym zabiegiem manicure (uszkodzenie macierzy) czy nadmiernym wycinaniem skórek okołopaznokciowych.

Na zmiany w obrębie paznokci wpływają jednak produkty pielęgnacyjne, np.:

• drażniące i alergizujące kremy lub balsamy,
• zmywacze do paznokci,
• lakiery do paznokci,
• sztuczne paznokcie.

Przeczytaj także: 

Wrastające paznokcie - przyczyny, objawy, leczenie i domowe sposoby

Źródło:

Journal of the Turkish Academy of Dermatology 2009; 3 (1): 93101r.; Review Leukonychia Yalçın Tüzün, MD, Özge Karakuş, MD: http://cms.galenos.com.tr/Uploads/Article_32317/jtad-3-0-En.pdf

Wpływ stanu zdrowia oraz stylu życia na wygląd paznokci Influence of health condition and liestyle on nails http://aestheticcosmetology.com/wp-content/uploads/2019/02/ke2016.1-2.pdf

The Journal of Pediatrics, A Case of Leukonychia https://www.jpeds.com/article/S0022-3476(13)00449-6/pdf

https://www.aad.org/public/everyday-care/nail-care-secrets/basics/how-to-trim-nails

http://www.czytelniamedyczna.pl/1280,grzybica-paznokci.html

http://www.kryminalistyka.fr.pl/forensic_toksykologia_proszki.php

https://journals.viamedica.pl/forum_medycyny_rodzinnej/article/viewFile/10163/8663

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5093880/