Astygmatyzm to jedna z najczęstszych wad wzroku. Nie jest on chorobą oczu. Astygmatycy widzą obraz nieostry, zamglony, z rozmytymi konturami. Gdy okulista rozpozna w objawach wadę wzroku, dobierze okulary lub soczewki kontaktowe. Sprawdź, co to jest astygmatyzm.

Spis treści:

1. Astygmatyzm co to?

2. Astygmatyzm objawy

3. Astygmatyzm leczenie

4. Astygmatyzm sposoby wykrycia

5. Astygmatyzm soczewki sferyczne

6. Zmiana astygmatyzmu a wiek pacjenta

7. Astygmatyzm najważniejsze informacje

8. Astygmatyzm a nieleczone powikłania

Astygmatyzm co to?

U osób chorych na astygmatyzm przyczyną złego widzenia jest zniekształcenie rogówki oka.

W oku pozbawionym wady krzywizna rogówki jest symetryczna (jak w piłce czy globusie). Rogówka astygmatyka ma niesymetryczną krzywiznę, w niektórych przypadkach można ją porównać do jaja lub piłki do rugby.

Przez zniekształcenie rogówki promienie świetlne wpadające do oka rozpraszają się w nieprawidłowy sposób, powodując, że widziany obraz jest niewyraźny i nieostry.

W wyniku takiej budowy oka obraz punktu na siatkówce może nie być punktem, a np. plamką o kształcie elipsy czy koła lub może mieć kształt odcinka. Osoby z dużym astygmatyzmem mogą widzieć obraz zniekształcony do tego stopnia, że zamiast kwadratu widzą równoległobok.

Zobacz infografikę: Czym różni się krótkowzroczność, dalekowzroczność i astygmatyzm?

Im większy astygmatyzm, tym większe zniekształcenie obrazu w danym kierunku.

Astygmatyzm nie jest chorobą oczu i nie poddaje się go leczeniu. Najczęściej spowodowany jest niesferycznym kształtem centralnego obszaru rogówki. Miarą astygmatyzmu jest różnica mocy między przekrojem najmocniejszym a najsłabszym.

Astygmatyzm objawy

Jeżeli wada wzroku jest mała, to przedmiot jest widoczny jako lekko zamglony. Zaawansowany astygmatyzm objawia się nieostrym widzeniem, a kontury przedmiotów wydają się zniekształcone i powykrzywiane.

Osoba z astygmatyzmem widzi, że:

  • linie proste zakręcają,
  • źle postrzega płaszczyzny,
  • ma zaburzone wyczucie przestrzeni.

Poza tym może skarżyć się na częste występowanie bólu oczu i głowy, a także pogorszone widzenie o zmierzchu i w nocy, oraz wrażliwość na reflektory nadjeżdżających samochodów.

U dziecka można podejrzewać astygmatyzm, jeśli często trze i mruży oczy, trzyma zabawki blisko twarzy oraz siada jak najbliżej telewizora. Gdy zauważysz te objawy u dziecka, wybierz się z nim na wizytę do okulisty.

Jak widzi astygmatyk?

Astygmatyzm przyczyny

Przyczyna astygmatyzmu nie jest znana, ale wiadomo, że często jest on dziedziczny. Szacuje się, że ponad 40 proc. populacji ma astygmatyzm, przy czym często jest on niewielki i nie wpływa na ostrość wzroku.

Astygmatyzm leczenie

Astygmatyzm koryguje się soczewkami cylindrycznymi.

Cylinder nie jest kulą - kształt cylindra ma np. wałek do ciasta. Ponieważ astygmatyzm jest stwierdzany, gdy jeden lub dwa elementy optyczne oka nie są kuliste, to można go skorygować elementem niekulistym jakim jest cylinder.

Soczewka cylindryczna sprawi, że cały układ optyczny skupi światło tak, jakby był kulisty.

Obecnie astygmatyzm można skorygować bez trudu nie tylko okularami, ale również soczewkami kontaktowymi, które są dostępne nawet dla osób z wysokim astygmatyzmem.

Astygmatyzm sposoby wykrycia

Astygmatyzm może pojawić się z czasem, dlatego ważne jest, aby regularnie, przynajmniej raz w roku, wykonywać badanie wzroku.

Jedynie specjalista może określić i ocenić wartość astygmatyzmu oraz dopasować prawidłowe dla wady wzroku okulary lub soczewki kontaktowe.

W gabinetach specjalistów znajdują się nowoczesne narzędzia do badania wzroku, np. autorefraktometr, czyli urządzenie, które automatycznie mierzy wielkość wady wzroku, co pozwala na diagnozę i wykrycie nawet niewielkiego astygmatyzmu.

Astygmatyzm soczewki sferyczne

Jeśli osoby z astygmatyzmem noszą sferyczne okulary lub soczewki kontaktowe, to nie uzyskają one widzenia wyraźnego w 100 proc..

Osobom z astygmatyzmem sferyczne soczewki kontaktowe poprawią widzenie jedynie częściowo. Na pewno dostrzegą one poprawę widzenia, ale nie będzie ona tak duża, jak mogłaby być.

Zmiana astygmatyzmu a wiek pacjenta

W momencie narodzin i do ukończenia pierwszego roku życia około 50 proc. dzieci ma astygmatyzm. Jednak dzięki wzrostowi organizmu i dalszemu rozwoju oczu liczba dzieci z astygmatyzmem w wieku 5 lat zmniejsza się do 20 proc.

W skrócie: 5 na 10 niemowląt ma astygmatyzm, ale wśród 5-latków astygmatyzm ma jedynie 2 dzieci na 10. Jeżeli dziecko nie ma astygmatyzmu w pierwszych latach życia, to jest mało prawdopodobne, że pojawi się on w późniejszym wieku.

Astygmatyzm wykazuje tendencję do niewielkich zmian we wczesnych latach dorosłości. Pomiędzy 20. a 40. rokiem życia zmiany astygmatyzmu nie zachodzą w przewidywalny, regularny sposób. Z kolei pomiędzy 40. a 80. rokiem życia przeciętna zmiana astygmatyzmu wynosi 1,00 D.

Astygmatyzm, to obok daleko- i krótkowzroczności, jedna z najczęstszych wad wzroku

Astygmatyzm najważniejsze informacje

Astygmatyzm nie jest chorobą oczu, a wadą refrakcji, której nie da się wyleczyć, lecz można ją skorygować.

Obecnie astygmatyzm można korygować zarówno okularami jak i soczewkami kontaktowymi, z tak samo dobrym skutkiem.

Osoby, które zauważą u siebie objawy astygmatyzmu czyli:

  • nieostre widzenie,
  • zamazanie przedmiotów na konturach,
  • bóle głowy,
  • problemy z postrzeganiem przestrzeni,

oraz inne niepokojące objawy, powinny niezwłocznie udać się do specjalisty.

Astygmatyzm a nieleczone powikłania

Nieskorygowany astygmatyzm znacznie utrudnia normalne funkcjonowanie oraz może prowadzić do licznych powikłań.Powikłania astygmatyzmu to np.:

  • zapalenie gałki ocznej,
  • zaczerwienienie oczu,
  • pogłębianie się wady.

Źródła: 

"Optometria" Theodore Grosvenor; Redakcja wydania I polskiego Tomasz Tokarzewski i Marek Ożóg

"Korekcja was wzroku - procedury badania refrakcji" dr n. med. Andrzej Styszyński

Dowiedz się więcej:

Czynniki wpływające na osiągnięcie sukcesu refrakcyjnego przy zastosowaniu wewnątrzgałkowej soczewki torycznej

http://psjd.icm.edu.pl/psjd/element/bwmeta1.element.psjd-df9a65ce-bf7b-47bd-97a3-3d7679a359ff

Historia badań genetycznych nad stożkiem rogówki (keratoconus)

http://www.actamedicorum.ump.edu.pl/upload/files/AMP-4-2014.pdf#page=121

Astigmatism in children: changes in axis and amount from birth to six years

https://iovs.arvojournals.org/article.aspx?articleid=2159743
Prezentowanych informacji o charakterze medycznym nie należy traktować jako wytycznych postępowania medycznego w stosunku do każdego pacjenta. O postępowaniu medycznym, w tym o zakresie i częstotliwości badań diagnostycznych i/lub procedur terapeutycznych decyduje lekarz indywidualnie, zgodnie ze wskazaniami medycznymi, które ustala po zapoznaniu się ze stanem pacjenta. Lekarz podejmuje decyzję w porozumieniu z pacjentem. W przypadku chęci realizacji badań nieobjętych wskazaniami lekarskimi, pacjent ma możliwość ich odpłatnego wykonania.