Alergiczny nieżyt nosa – objawy, leczenie, domowe sposoby

Alergiczny nieżyt nosa pojawia się w wyniku nieprawidłowej, nadmiernej odpowiedzi układu odpornościowego osoby uczulonej na kontakt z białkami i innymi substancjami, które noszą nazwę alergenów. Alergeny nie wywołują takiego efektu u osób zdrowych. Jest to proces zapalny przebiegający z zapaleniem błony śluzowej nosa.

Co powoduje objawy alergicznego nieżytu nosa?

Do alergenów wyzwalających objawy alergicznego nieżytu nosa należą te, które dostają się do organizmu przede wszystkim drogami oddechowymi. Są to:

• pyłki roślin (czyli traw, zbóż, chwastów, drzew);
• alergeny roztoczy i karaluchów;
• zarodniki grzybów pleśniowych;
• alergeny zwierząt (czyli sierść, naskórek, wydaliny i wydzieliny niektórych zwierząt);

Objawy ANN mogą również wywoływać czynniki drażniąca, czyli dym tytoniowy, zanieczyszczeni powietrza czy detergenty.

Rodzaje alergicznego nieżytu nosa

Alergiczny nieżyt nosa dzieli się na okresowy (trwający poniżej 4 dni w tygodniu lub poniżej 4 tygodni) oraz przewlekły alergiczny nieżyt nosa (występujący przez ponad 4 dni w tygodniu i powyżej 4 tygodni).

ANN może być również klasyfikowany jako łagodny lub jako postać umiarkowanie ciężka do ciężkiej (jeżeli występują m.in. zaburzenia snu, gorsze wyniki w nauce czy w pracy lub trudności z wykonywaniem czynności dnia codziennego, czy aktywności sportowych).

Alergiczny nieżyt nosa objawy

Alergiczne zapalenie śluzówki nosa zazwyczaj daje charakterystyczne objawy. Należy do nich m.in.

• wyciek wodnistej wydzieliny z nosa;
• kichanie, często napadowe;
• swędzenie nosa, gardła czy uszu;
• uczucie zatkanego nosa, niedrożność nosa.

Alergiczny nieżyt nosa u dzieci objawia się dodatkowo m.in. pocieraniem nosa związanego z uczuciem świądu w charakterystyczny sposób (jest to tzw. salut alergiczny).

Większość symptomów ANN występuje zwykle już w kilka minut po kontakcie z uczulającymi alergenami (reakcja IgE-zależna, natychmiastowa). U części chorych objawy są uporczywe, powodują problemy ze snem i zakłócają codzienne funkcjonowanie. Wykazano też, że niekontrolowany alergiczny nieżyt nosa pogarsza zdolność do prowadzenia samochodu, co może zwiększać ryzyko wypadków komunikacyjnych.

Objawom ANN często towarzyszą również symptomy alergicznego zapalenia spojówek (skarży się na nie ponad połowa chorych), astmy czy zapalenia zatok przynosowych.

Alergiczny nieżyt nosa testy alergiczne

Lekarz rozpoczyna diagnostykę ANN od wywiadu z pacjentem i badania fizykalnego – są one zwykle wystarczającego do postawienia początkowego rozpoznania.

Testy alergiczne

By potwierdzić, które dokładnie alergeny wywołują objawy choroby, lekarz może zlecić wykonanie testów alergicznych. Najczęściej są to punktowe testy skórne. Raczej jako alternatywne badanie przeprowadza się testy alergiczne z krwi. „Tradycyjne” testy z krwi polegają na zbadaniu poziomu swoistych (skierowanych przeciwko konkretnym alergenom) przeciwciał klasy IgE.

Obecnie coraz częściej stosuje się nowoczesną diagnostykę molekularną (komponentową), która pozwala stworzyć dokładny profil alergiczny chorego (przydatny głównie przy tzw. alergiach krzyżowych i doborze odczulania). To również test z krwi. Jeśli u chorego występuje duszność czy suchy kaszel, lekarz może zlecić badanie spirometryczne w celu potwierdzenia astmy.

Leczenie alergicznego nieżytu nosa

Leczenie alergicznego nieżytu nosa jest kompleksowe. Polega na stosowaniu leków i/lub unikaniu kontaktu z alergenami sprawczymi i/lub odczulaniu (immunoterapii swoistej). Odczulanie, które może być prowadzone metodą podskórną lub podjęzykową, prowadzi do ograniczenia lub eliminacji objawów. Zmniejsza również ryzyko astmy w przebiegu ANN i pojawienia się kolejnych alergii.

Jaki lek na alergiczny nieżyt nosa?

Grupy leków zalecane w łagodzeniu objawów alergicznego nieżytu nosa to m.in.:

• doustne leki przeciwhistaminowe typu 1,
• leki przeciwhistaminowe donosowe,
• glikortykosteroidy donosowe.

Powikłania alergicznego nieżytu nosa 

Nieleczony alergiczny nieżyt nosa może prowadzić m.in. do nawracających zapaleń zatok i uszu oraz do astmy oskrzelowej i jej zaostrzeń.

Domowe sposoby na alergiczny nieżyt nosa 

U wszystkich chorych na ANN, zaleca się płukanie nosa solą fizjologiczną, i w miarę możliwości unikanie ekspozycji na alergeny wyzwalające objawy. Jak to robić?

• Przy katarze siennym rekomendowane jest śledzenie kalendarza pylenia roślin i ograniczenie przebywania na świeżym powietrzu, gdy stężenie alergenów jest wysokie. Trzeba też zamykać okna w mieszkaniu. Po dłuższym pobycie na zewnątrz, należy się przebrać i wziąć prysznic, bo pyłki osiadają na ubraniu, skórze i włosach.
• Kierowcy z alergicznym nieżytem nosa powinni zamykać okna i dach w samochodzie. Należy też uruchomić w aucie zamknięty obieg powietrza. Warto wyposażyć pojazd w filtry przeciwpyłkowe i sprzątać jego wnętrze częściej niż zwykle. Ubrania wierzchnie podczas jazdy najlepiej schować do bagażnika.
• Osoby uczulone na roztocze kurzu domowego, powinny usunąć z domu dywany, meble tapicerowane i inne przedmioty, które są magazynami kurzu. Ponadto ważne jest częste pranie pościeli w temperaturze powyżej 60 st. C. Porządki należy robić przy użyciu odkurzacza z filtrem wysokiej efektywności HEPA.

Referencje:

https://www.podyplomie.pl/medycyna/16551,postepowanie-w-alergicznym-niezycie-nosa (dostęp 25.03.2020)

Dowiedz się więcej

Progowe stężenie pyłku roślin niezbędne do wywołania objawów alergicznych

https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0030665707704912

Częstotliwość występowania alergicznego nieżytu nosa w wybranych regionach Polski. Analiza miasto – wieś

https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0030665707704821

Rozpoznanie i leczenie alergicznego nieżytu nosa

http://yadda.icm.edu.pl/yadda/element/bwmeta1.element.psjd-489a01c7-9a96-4f6b-a28f-67b225ceb731