Medicover
Mapa pylenia – sprawdź, co i kiedy pyli
Kalendarz alergika pomoże uczulonym na alergeny wziewne, czyli pyłki traw i drzew, unikać białek i innych substancji uczulających (alergenów). To ważny element leczenia chorób alergicznych (alergii). Mapa pylenia umożliwia sprawdzenie aktualnego poziomu pylenia określonych gatunków roślin w poszczególnych regionach Polski. To zaś pozwala na lepszą kontrolę objawów choroby. Kalendarz pylenia i alergia wziewna – sprawdź, co i kiedy pyli w ciągu roku.
Kalendarz Pylenia roślin w polsce
Region 1
Region 2
Region 3
Region 4
| zk | styczeń | Luty | Marzec | kwiecień | Maj | Czerwiec | Lipiec | Sierpień | Wrzesień | Październik | Listopad | Grudzień | |||||||||||||||||||||||||||
| Leszczyna | ++ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Olsza | +++ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Brzoza | +++ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Topola | + | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Dąb | ++ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Trawy | +++ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Babka | + | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Szczaw | ++ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Pokrzywa | + | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Komosa | ++ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Bylica | +++ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ambrozja | ++ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Cladosporium | ++ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Alternaria | +++ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| zk | styczeń | Luty | Marzec | kwiecień | Maj | Czerwiec | Lipiec | Sierpień | Wrzesień | Październik | Listopad | Grudzień | |||||||||||||||||||||||||||
| Leszczyna | ++ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Olsza | +++ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Brzoza | +++ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Topola | + | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Dąb | ++ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Trawy | +++ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Babka | + | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Szczaw | ++ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Pokrzywa | + | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Komosa | ++ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Bylica | +++ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ambrozja | ++ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Cladosporium | ++ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Alternaria | +++ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| zk | styczeń | Luty | Marzec | kwiecień | Maj | Czerwiec | Lipiec | Sierpień | Wrzesień | Październik | Listopad | Grudzień | |||||||||||||||||||||||||||
| Leszczyna | ++ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Olsza | +++ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Brzoza | +++ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Topola | + | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Dąb | ++ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Trawy | +++ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Babka | + | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Szczaw | ++ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Pokrzywa | + | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Komosa | ++ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Bylica | +++ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ambrozja | ++ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Cladosporium | ++ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Alternaria | +++ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| zk | styczeń | Luty | Marzec | kwiecień | Maj | Czerwiec | Lipiec | Sierpień | Wrzesień | Październik | Listopad | Grudzień | |||||||||||||||||||||||||||
| Leszczyna | ++ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Olsza | +++ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Brzoza | +++ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Topola | + | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Dąb | ++ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Trawy | +++ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Babka | + | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Szczaw | ++ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Pokrzywa | + | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Komosa | ++ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Bylica | +++ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Ambrozja | ++ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Cladosporium | ++ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Alternaria | +++ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Stężenie pyłku
niskie
duże
zk - znaczenie kliniczne
+++ duże
++ umiarkowane
+ małe
Dane: Ośrodek Badania Alergenów Środowiskowych Sp. z o.o. - obas.pl
Kalendarz pylenia
Spis treści:
Co to jest alergia
Objawy alergii wziewnej
Testy alergiczne na alergię na pyłki
Leczenie alergii na pyłki
Kalendarz pyleń drzew
Pylenie roślin a alergia pokarmowa
Pylenie traw
Pylenie chwastów
Kalendarz alergika – pleśnie
Mapa pylenia w Polsce
Kalendarz pyleń jak korzystać z mapy?
Co to jest alergia
Alergia to nadmierna i niewłaściwa reakcja układu odpornościowego w odpowiedzi na kontakt z danym alergenem – substancją lub czynnikiem, który jest tolerowany przez osoby zdrowe. Alergeny nie szkodzą osobom zdrowym, jednak u uczulonych wywołują objawy choroby alergicznej. Jedną z najczęściej uczulających grup alergenów są pyłki roślin.
Objawy alergii na pyłki (zwanej także pyłkowicą) występują sezonowo, w czasie kwitnienia uczulających traw i drzew oraz chwastów, w przeciwieństwie do np. alergenów roztoczy kurzu domowego czy odzwierzęcych, które mogą stanowić zagrożenie przez cały rok. Nasilenie objawów choroby jest ściśle związane ze stężeniem uczulających pyłków w powietrzu i stosowanym leczeniem.
Duże nasilenie objawów alergii przy wysokim stężeniu uczulających pyłków w danym regionie może wskazywać na niewystarczającą skuteczność stosowanego leczenia.
TEST ALEX
1 badanie - 295 alergenów
Objawy alergii wziewnej
Osoby z alergią wziewną najczęściej skarżą się na katar sienny (alergiczny nieżyt nosa). Charakteryzuje się on zwykle m.in. wyciekiem z nosa wodnistej wydzieliny i „seryjnym” kichaniem. Typowy jest także świąd nosa i zwykle uczucie zatkanego nosa.
Często osoby z alergicznym nieżytem nosa mają również intensywnie swędzące, zaczerwienione i łzawiące oczy (alergiczne zapalenie spojówek). U niektórych osób pojawiają się również zmiany skórne – pokrzywka, obrzęk naczynioruchowy czy atopowe zapalenie skóry (AZS).
Alergia na pyłki może wiązać się z zaburzeniami snu, zmęczeniem, uczuciem rozbicia czy zaburzeniem koncentracji. Objawy choroby bywają bardzo uciążliwe. Wielu alergików ma problemy w szkole lub w pracy, nie może wykonywać codziennych aktywności i uprawiać sportu.
Testy alergiczne na alergię na pyłki
W diagnostyce alergii na pyłki, poza wywiadem lekarskim i badaniem fizykalnym, stosuje się testy alergiczne, choć nie są one konieczne do postawienia początkowej diagnozy. Umożliwiają one identyfikację konkretnego alergenu, który jest odpowiedzialny za objawy kliniczne, a dzięki temu skuteczne jego unikanie. Najczęściej są to testy skórne (tzw. punktowe testy skórne), ale również – testy z krwi (oznaczenie stężenia IgE specyficznych dla danego alergenu).
Testy z krwi
Coraz bardziej popularna staje się diagnostyka molekularna (również test z krwi), która pozwala stworzyć precyzyjny profil alergiczny każdego pacjenta. Jest szczególnie przydatna u pacjentów z alergiami krzyżowymi, u których umożliwia rozróżnienie nadwrażliwości związanej z różnymi czynnikami uczulającymi albo tylko reakcją krzyżową pomiędzy molekułami. U pacjentów z alergią wziewną pomaga dobrać właściwa immunoterapię.
Co wywołuje alergię sezonową?
Winę za objawy sezonowej alergii ponoszą przede wszystkim rośliny wiatropylne. Wytwarzają one wielkie ilości mikroskopijnych (o średnicy 15-50 mikronów) ziaren pyłku, które z łatwością unoszą się w powietrzu i mogą być przenoszone przez wiatr na wiele kilometrów.
Dla przykładu jeden kwiat brzozy może wytworzyć nawet ponad 20 tysięcy ziaren pyłku, a jeden kwiatostan – do 5 milionów. Największe ilości pyłku są emitowane do atmosfery w suche, gorące i wietrzne dni. Dlatego w taką pogodę alergicy czują się zwykle gorzej. Ponadto alergia bardziej dokucza w miastach niż na wsi. Ma to m.in. związek z zanieczyszczeniem powietrza, które ułatwia wnikanie alergenów do głębszych warstw dróg oddechowych. Poza pyłkiem traw, drzew i chwastów za objawy sezonowej alergii odpowiadać mogą także zarodniki pleśni.
Leczenie alergii na pyłki
Terapia alergii wziewnej polega na unikaniu kontaktu z alergenem/ami, łagodzeniu objawów i/lub odczulaniu (immunoterapia).
W leczeniu objawów alergii wziewnej najczęściej stosowane są leki antyhistaminowe doustnie lub donosowo. Z powodzeniem u pacjentów stosuje się też immunoterapię swoistą, czyli odczulanie. O kwalifikacji do immunoterapii decyduje lekarz na postawie m.in. analizy wskazań i przeciwwskazań. Dzięki odczulaniu możliwe jest znaczne złagodzenie lub zniesienie objawów pyłkowicy. Może również zapobiec powstawaniu nowych uczuleń. Zastosowanie tej metody leczenia pomaga też w zapobieganiu astmie oskrzelowej w przebiegu alergicznego nieżytu nosa.
Ponadto ważną częścią terapii każdej alergii jest unikanie kontaktu z alergenami. Nie zawsze jest to możliwe. Śledzenie mapy pyleń poszczególnych gatunków roślin pomaga przewidzieć i odpowiednio przygotować się do narażenia na kontakt z alergenem. Co więcej znajomość narażenia na uczulające pyłki w danym czasie pomaga w ocenie skuteczności leczenia. Odczuwanie objawów o niewielkim nasileniu przy wysokim stężeniu danego alergenu w powietrzu wskazuje na dużą skuteczność stosowanej terapii, w przeciwnym wypadku warto skonsultować się z lekarzem prowadzącym.
Kalendarz pyleń drzew
Sezon alergiczny w Polsce różni się w zależności do regionu, zwykle zaczyna się od pylenia drzew. Drzewa, których pyłek może wywoływać objawy alergii, to m.in.:
- leszczyna,
- olcha (olsza),
- brzoza,
- platan,
- topola,
- dąb.
Pyłek brzozy jest najczęstszym powodem wiosennej alergii pyłkowej w Europie. Szacuje się, że uczulenie na Bet v 1 (główny alergen pyłku brzozy) ma ponad 100 mln osób. Silnymi właściwościami alergizującymi cechuje się także pyłek dębu. Natomiast – wbrew potocznemu przekonaniu – topola uczula stosunkowo rzadko. Puch topoli (błędnie uznawany za pyłek) nie ma właściwości alergizujących, ale silnie drażni. Objawy alergii, które występują w trakcie unoszenia się w powietrzu puchu topoli, są związane z początkiem pylenia traw.
Pylenie roślin a alergia pokarmowa
Alergii na pyłki może towarzyszyć alergia pokarmowa. U osób uczulonych na pyłek brzozy objawy alergii mogą pojawiać się także po zjedzeniu m.in. jabłka, gruszki, wiśni marchwi, selera, soi czy orzeszków ziemnych. Taka reakcja alergiczna, zwana krzyżową, wynika z podobieństwa w budowie alergenów zawartych w pyłku brzozy i wspomnianych pokarmach.
Najczęściej manifestuje się ona jako zespół alergii jamy ustnej (ang. oral allergy syndrome, OAS). Objawia się on łagodnym obrzękiem i swędzeniem warg, podniebienia i/lub języka oraz gardła czy uszu. Również może pojawić się chrypka. U około 10 proc. pacjentów z OAS dochodzi nawet do – zagrażającego życiu – wstrząsu anafilaktycznego, dlatego ta grupa osób powinna być zaopatrzona w auto- lub ampułkostrzykawki z adrenaliną.
Charakterystyczne jest to, że objawy pojawiają się natychmiast (do około 15 minut) po spożyciu uczulającego pokarmu. W wielu przypadkach gotowanie i pieczenie warzyw, owoców – czyli poddanie ich obróbce termicznej, zapobiega wystąpieniu objawów OAS. Objawami reakcji krzyżowej mogą być również pokrzywka, atopowe zapalenie skóry i objawy żołądkowo-jelitowe, takie jak biegunka, nudności czy wymioty.
| Co ważne, rutynowa eliminacja potencjalnych alergenów pokarmowych reagujących z danym alergenem wziewnym nie jest zalecana! Taka decyzja powinna być zawsze podejmowana we współpracy z lekarzem. |
Pylenie traw
W naszym kraju rośnie ok. 200 gatunków traw. To najczęstsza przyczyna występowania objawów alergii na pyłki u Polaków. Uczula m.in.:
- kupkówka pospolita,
- wiechlina łąkowa,
- tymotka.
Jednak z uwagi na duże podobieństwo w budowie alergenów i związane z tym reakcje krzyżowe, specjaliści łączą trawy w jedną grupę – również w naszym kalendarzu i mapie pylenia. Zaliczane są do niej także zboża. Wśród tych ostatnich największe znaczenie dla wywoływania objawów alergii pyłkowej ma żyto. W wyniku reakcji krzyżowych, uczuleni na pyłki traw mogą też odczuwać objawy alergii po zjedzeniu otrębów i mąki zbóż, suchych nasion roślin strączkowych i pomidorów.
Pylenie chwastów
Chwasty, które mogą uczulać to m.in.:
- bylica,
- babka,
- szczaw,
- pokrzywa,
- komosa,
- ambrozja.
Pyłek bylicy jest trzecią najczęstszą przyczyną alergii wziewnej w Polsce. Uczuleni na ten chwast, poza katarem siennym, zapaleniem spojówek czy objawami astmy, mogą doświadczać reakcji alergicznej po zjedzeniu niektórych ziół, przypraw (np. kolendry), selera, pietruszki czy marchwi. Coraz większe zainteresowanie polskich alergologów budzi także ambrozja. Alergeny tego chwastu są najpowszechniejszym powodem pyłkowicy w Stanach Zjednoczonych.
Kalendarz alergika – pleśnie
Powodem objawów alergii w sezonie pylenia mogą być także zarodniki grzybów pleśniowych (mikroskopowych). Pleśnie rozwijają się na liściach, sianie czy słomie lub pasożytują na roślinach. Alergia na grzyby pleśniowe nieco różni się od tej na pyłki, bo jej objawy mogą występować zarówno sezonowo, jak i całorocznie. Najczęściej alergia na pleśnie jest całoroczna, a największe nasilenie jej symptomów przypada na okres intensywnego zarodnikowania grzybów pleśniowych z rodzaju Alternaria i Cladopsorium.
Mapa pylenia w Polsce
By lepiej kontrolować narażenie na alergeny, trzeba również wiedzieć, że istnieją regionalne różnice w pyleniu. Kwitnienie drzew i traw najpierw rozpoczyna się w południowo-zachodniej części naszego kraju. Najpóźniej zaś, bo po ok. 10‒14 dniach, zaczynają pylić drzewa i trawy w północno-wschodniej Polsce. Natomiast pylenie chwastów najczęściej zaczyna się w części południowo-wschodniej. Te przesunięcia dotyczą też szczytów sezonu pylenia poszczególnych roślin.
Jak sobie radzić z uczuleniem?
Poza śledzeniem kalendarza pyleń, w ograniczaniu ekspozycji na uczulające pyłki roślin w okresie wysokiego stężenia uczulających cię pyłków pomoże ci przestrzeganie poniższych zasad:
- Staraj się zamykać okna w mieszkaniu, zwłaszcza nocą i rano oraz w suche, wietrzne i gorące dni. Świeże powietrze wpuszczaj optymalnie po deszczu.
- Jeżeli to możliwe, zostawaj w domu. Na spacery wychodź w trakcie deszczu lub po nim.
- Używaj w domu filtrów powietrza typu HEPA.
- Trzymaj się z dala od świeżo skoszonych trawników, łąk, pól i innych obszarów, gdzie można się spodziewać wysokiego stężenia pyłków.
- Zminimalizuj poranne aktywności na świeżym powietrzu.
- Nie susz prania na zewnątrz.
- Po powrocie do domu, przebieraj się i bierz prysznic, by zmyć pyłki ze skóry i włosów.
- Ochraniaj oczy okularami.
- Na miejsce wakacyjnego wypoczynku wybierz region, w którym stężenie pyłków jest najniższe. Udaj się np. nad morze czy w wysokie góry.
- Miej zamknięte okna i dach w trakcie podróży samochodem. Uruchom w pojeździe zamknięty obieg powietrza. Zaopatrz auto w filtry przeciwpyłkowe. Nie zapomnij o ich regularnej wymianie.
- Pamiętaj o przyjmowaniu zalecanych leków. W przypadku słabej kontroli objawów, skonsultuj się z lekarzem.
- Jeżeli wystąpiły u Ciebie objawy wskazujące na OAS, lub inne sugerujące występowanie reakcji krzyżową z pewnymi pokarmami, skonsultuj się z lekarzem. Nie eliminuj pokarmów na własna rękę, zwłaszcza całej listy potencjalnie alergizujących pokarmów, które mogą reagować krzyżowo, bo nie muszą a niepotrzebnie zanudzisz swoją dietę.
Kalendarz pyleń jak korzystać z mapy?
Co i kiedy pyli? Aby to sprawdzić, wybierz na mapie region Polski, który cię interesuje. Następnie w tabeli pod mapą znajdź odpowiedni miesiąc. Aby precyzyjnie podać czas pylenia, miesiące są podzielona na dekady.
W kolumnie po lewej stronie znajdź listę alergenów. Jeśli dana komórka jest zaznaczona na żółto, oznacza to małe stężenie pyłku. Kolor pomarańczowy mówi o umiarkowanym stężeniu pyłku, a kolor bordowy alarmuje o dużym stężeniu pyłku.
Jeśli komórka pozostaje biała, w danym okresie roślina nie pyli.
Skąd pochodzą dane do kalendarza?
Dane prezentowane w naszym kalendarzu pyleń zostały zebrane przez Ośrodek Badania Alergenów Środowiskowych (OBAŚ). Punkty pomiarowe OBAŚ działają na terenie większych miast Polski od 1990 roku. Wykorzystują m.in. unikatową metodę automatycznego rozpoznawania ziaren pyłku roślin, którą opracowali pracownicy ośrodka wraz z naukowcami z Politechniki Warszawskiej.
Źródła: