Zapalenie rozcięgna podeszwowego stopy. Objawy i leczenie rozcięgna

Zapalenie rozcięgna podeszwowego stanowi najczęstszą przyczynę bólu pięty. Problem ten może dotyczyć każdego, jednak osobami szczególnie narażonymi są biegacze, zwłaszcza długodystansowi. Według doniesień naukowych zapalenie rozcięgna podeszwowego dotyka około 10% biegaczy, niezależnie od płci. Poznanie objawów tej kontuzji pozwala nie lekceważyć pierwszych symptomów i szybko zareagować.
Zapalenie rozcięgna podeszwowego stopy

Co to jest zapalenie rozcięgna podeszwowego stopy?

Rozcięgno podeszwowe to mocna, włóknista struktura przypominająca taśmę, zlokalizowana w okolicy dolnej strony stopy (podeszwy). Od tyłu przyczepiona jest do przyśrodkowej części guza piętowego - i tu zwykle ulega przeciążeniu, w tym miejscu pojawia się ból.

Ku przodowi rozcięgno poszerza się, dzieląc się na pięć części i biegnie do palców stopy. Jego funkcją jest utrzymanie wysklepienia stopy (łuku podłużnego) oraz amortyzacja stopy podczas chodu i biegu.

Podczas chodzenia na piętę działa siła równa 110% masy ciała. Podczas biegu siła ta może przekraczać 200%. Po 40. roku życia tkanka tłuszczowa, która znajduje się na pięcie, ulega stopniowemu zanikowi, zmniejszając swoje właściwości amortyzacyjne i słabiej chroni guz piętowy przed urazami i przeciążeniami.

Sama nazwa „zapalenie rozcięgna podeszwowego” wskazuje na tło zapalne schorzenia, jednak badania histopatologiczne wskazują, że dominuje tu proces zwyrodnieniowy w wyniku mikrorozerwania lub martwicy włókien kolagenowych (przeciążenia).

Rozcięgno podeszwowe stopy - lokalizacja

Przyczyny zapalenia rozcięgna podeszwowego stopy

Najczęstszą przyczyną tej dolegliwości są sumujące się przeciążenia spowodowane zwiększonym napięciem samego rozcięgna i mięśni łydki.

Dzieję się tak, gdy zaczynamy intensywnie biegać lub gdy dużo stoimy (dotyczy to niektórych zawodów).

Ryzyko zapalenia rozcięgna mogą też zwiększać wady stóp:

  • płaskostopie podłużne,
  • nieprawidłowe ustawienie tyłostopia,
  • stopa wydrążona.

Na kontuzję wpływ mogą mieć również nieprawidłowe obuwie oraz otyłość.

Do przyczyn mogą także należeć przeciążenia wyższych partii ciała, które mają wpływ na najsłabsze ogniwo, w tym przypadku rozcięgno podeszwowe.

Objawy zapalenia rozcięgna podeszwowego stopy

Pacjent zgłaszający się do lekarza z powodu zapalenia rozcięgna podeszwowego odczuwa ból w okolicy pięty, bardziej po przyśrodkowej stronie. Ból ten nasila się przy stawianiu pierwszych kroków po wstaniu z łóżka, ale też po dłuższym staniu lub siedzeniu.

Jednocześnie zmniejsza się po „rozchodzeniu”, ale na koniec dnia znów się nasila. U około 30% pacjentów dolegliwości dotyczą obu stóp. Ból nie występuje w nocy ani w spoczynku.

Jeżeli odczuwasz podobne objawy, nie czekaj aż wszystko „samo minie”. Zgłoś się do ortopedy lub fizjoterapeuty i rozpocznij leczenie.

Rozpoznanie zapalenia rozcięgna podeszwowego stopy

Diagnoza zapalenia rozcięgna podeszwowego nie jest stawiana na podstawie badań obrazowych czy laboratoryjnych, ale na podstawie objawów:
  • bólu samoistnego i pojawiającego się przy dotykaniu okolicy przyśrodkowej (wewnętrznej) strony pięty, przy przyczepie rozcięgna podeszwowego
  • ból jest najbardziej nasilony przy stawianiu pierwszych kroków (rano lub po dłuższym siedzeniu), zmniejsza się w miarę „rozchodzenia”, a nasila znów przy dłuższym chodzeniu czy przeciążeniu. Może również zaostrzyć się w trakcie wchodzenia po schodach lub próbie wspięcia na palce

W razie dłuższego utrzymywania się dolegliwości zlecane są badania obrazowe, przede wszystkim zdjęcia rentgenowskie stopy i badania USG stawu skokowego i stopy. W takiej sytuacji wskazana jest wizyta lekarska u ortopedy.

Leczenie zapalenia rozcięgna podeszwowego stopy

Dzięki szybkiej reakcji na pierwsze objawy, można uniknąć długotrwałego procesu leczenia i rehabilitacji.

Uszkodzona tkanka potrzebuje odpowiednich warunków do gojenia, dlatego należy zrobić przerwę w treningach do całkowitego ustąpienia bólu.W leczeniu zapalenia rozcięgna ważne jest również:

  • Unikanie butów z twardą podeszwą, które będą nasilać dolegliwości i utrudniać gojenie. Jeśli obowiązki zawodowe uniemożliwiają noszenie wygodnych butów z amortyzacją, stosować można silikonową wkładkę pod piętę.
  • Rozciąganie rozcięgna podeszwowego, mięśni łydki oraz mięśni grupy kulszowo-goleniowej (tylna strona uda). Ćwiczenia te zmniejszą napięcie tkanek i usprawnią gojenie. Rozciąganie powinno trwać około 30 sekund. Wykonuj od 3 do 5 powtórzeń, 3 razy dziennie. Rozciągaj się w pozycji bezbolesnej, ponieważ zbyt mocne naciągnięcie zwiększy napięcie tkanek.

Rozciąganie rozcięgna podeszwowego

  • Rozmasowanie rozcięgna podeszwowego przed obciążeniem stopy. Rano, zaraz po przebudzeniu, przed wstaniem z łóżka rozmasuj rozcięgno, możesz użyć do tego „jeżyka” lub piłki tenisowej. Powtarzaj masaż zawsze po dłuższym spoczynku – dzięki temu pierwsze kroki nie będą tak bolesne.
  • Chłodzenie pięty. Możesz wykonać masaż kostką lodu lub zrobić okład żelem chłodzącym. Pamiętaj, aby nie dopuścić do odmrożenia skóry – jeśli podczas chłodzenia poczujesz ból lub pieczenie, przerwij zabieg.
W poprawie samopoczucia pomóc może porada doświadczonego fizjoterapeuty, który:
  • pokaże lub wykona masaż głęboki mięśni łydki (można zastosować roller),
  • wykona kinesiotaping, czyli oklejenie specjalnymi plastrami,
  • zaleci trening mięśni głębokich stabilizujący nasze ciało.
Zobacz więcej ćwiczeń na stopy. Instruktaż z fizjoterapeutą.

Możliwe, że w toku leczenia wskazane będzie wykonanie na indywidualne zamówienie wkładek do obuwia.

Leczenie operacyjne zarezerwowane jest dla nielicznej grupy pacjentów, którym nie pomogły metody wymienione wyżej. Najczęściej wykonywane jest częściowe przecięcie rozcięgna podeszwowego w okolicy guza piętowego.

Zapalenie rozcięgna podeszwowego stopy - rokowanie i powikłania

Zapalenie rozcięgna nie jest groźną kontuzją, jednak bagatelizowanie jej może doprowadzić do przewlekłych silnych dolegliwości bólowych, zaburzeń biomechaniki chodu oraz przeciążeń bocznej krawędzi stopy z towarzyszącym bólem.

Zapobieganie zapaleniu rozcięgna podeszwowego stopy

Zapobieganie zapaleniu rozcięgna podeszwowego opiera się na:

  • dbaniu o regularną, ale umiarkowaną aktywność fizyczną
  • unikaniu przeciążeń, np. długotrwałego stania, a jeżeli są konieczne, stosowanie odpowiedniego obuwia i wkładek
  • unikaniu przeciążeń podczas treningów
  • pamiętaniu o rozgrzewce przed treningiem i ćwiczeniach rozciągających zaraz po nim
  • pracy z występującą wadą stóp lub z innymi wadami postawy

 


Dowiedz się więcej:

Ostroga piętowa - objawy, przyczyny, leczenie, ćwiczenia

Haluksy - objawy i leczenie haluksów

Prezentowanych informacji o charakterze medycznym nie należy traktować jako wytycznych postępowania medycznego w stosunku do każdego pacjenta. O postępowaniu medycznym, w tym o zakresie i częstotliwości badań diagnostycznych i/lub procedur terapeutycznych decyduje lekarz indywidualnie, zgodnie ze wskazaniami medycznymi, które ustala po zapoznaniu się ze stanem pacjenta. Lekarz podejmuje decyzję w porozumieniu z pacjentem. W przypadku chęci realizacji badań nieobjętych wskazaniami lekarskimi, pacjent ma możliwość ich odpłatnego wykonania. Należy potwierdzić przy zakupie badania szczegóły do jego przygotowania.
Data dodania 13.09.2017
Data ostatniej aktualizacji 26.10.2022