Kolor moczu, skład moczu. O czym świadczą?

Mocz powstaje w efekcie przefiltrowania krwi przez nerki. Ponieważ krew krąży po całym organizmie, kolor moczu i jego skład są ważną informacją o stanie zdrowia.

Ocena koloru moczu i jego składu jest badaniem informującym nie tylko o stanie układu moczowego, ale również o zdrowiu całego organizmu.

O czym świadczy kolor moczu? 

Prawidłowa barwa moczu to jasnożółta, w wynikach badań określany jako słomkowo-żółty.

Jasny mocz

Zbyt jasny mocz czasem jest następstwem przyjmowania niektórych leków, ale też chorób nerek, nadnerczy, tarczycy, cukrzycy, a nawet nowotworów. 

Ciemny mocz

Ciemna barwa moczu zwykle sugeruje odwodnienie.

Pomarańczowy kolor moczu

Pomarańczowa barwa moczu może oznaczać zaburzenia w metabolizmie kwasów żółciowych.

Brązowy kolor moczu

Brązowy moczu bywa związany z odwodnieniem lub chorobami wątroby czy nawet nowotworem.

Czerwony kolor moczu

Ciemna czerwień czasem jest konsekwencją zażywanych leków, ale również oznaką chorób nerek lub pęcherza moczowego.

Czerwono różowy mocz występuje u pacjentów, u których rozwija się dna moczanowa.

Niebieski kolor moczu

Niebieskawozielony mocz pojawia się przede wszystkim u osób zażywających niektóre grupy leków, niebieskawy mocz może wystąpić u osób po zakażeniu bakteryjnym.

Kolor moczu po jedzeniu

Jeśli barwa moczu diametralnie zmienia się pod wpływem diety, np. jedzenia buraków czy marchwi, świadczy to o zaburzonym wchłanianiu w jelitach. 

Skład moczu mówi o zdrowiu

Krew przepływa przez nerki nieustannie - w ciągu doby filtrują one około 1500 litrów krwi. Nerki oczyszczają krew z niepotrzebnych i szkodliwych składników przemiany materii. Na podstawie analizy tego, co pozostaje w moczu po przefiltrowaniu krwi, wiele dowiadujemy się o funkcjonowaniu organizmu.

Prawidłowy skład moczu

W składzie moczu zdrowego człowieka znajduje się woda, sole mineralne, produkty przemiany materii i niewielkie ilości barwników. Obecność innych składników może sugerować nieprawidłowości w obrębie fizjologii poszczególnych układów.

Białko w moczu

Białko w moczu może sugerować chorobę, pojawia przy gorączce lub bezpośrednio po wysiłku fizycznym, jednak podczas interpretowania wyników analizy moczu należy pamiętac o tym, że niewielkie ilości białka (do 150 mg) są są fizjologicznie wydalane z moczem.

Obecność białka w moczu może wykryć badanie elektroforeza białek moczu.

Cukier w moczu

Cukier jest w procesie filtrowania krwi przez nerki odzyskiwany w całości, ponieważ jest istotnym źródłem energii, obecność nawet niewielkich ilości glukozy w moczu może świadczyć o cukrzycy lub stanie przedcukrzycowym. 

Urobilinogen w moczu

Przekroczenie norm urobilinogenu powstającego z barwnika żółci produkowanej przez wątrobę bywa efektem uszkodzenia tkanek wątroby np. zapalenia wątroby lub jej marskości.

Ciała ketonowe w moczu

Obecność ciał ketonowych informuje o zaburzeniach przemiany węglowodanowej i tłuszczowej., U diabetyków obecność ciał ketonowych w moczu świadczy o niedoborze insuliny i konieczności zmodyfikowania metody leczenia.  Ciała ketonowe w moczu mogą być też skutkiem głodówki, silnych i przedłużających się wymiotów lub gorączki.

Nabłonki płaskie i okrągłe w moczu

Nabłonki płaskie i okrągłe pochodzące z dróg moczowych nie są anomalią w obrazie moczu, obecność innych nabłonków  może świadczyć o chorobie nerek lub pęcherza moczowego. 

Wałeczki w moczu

W badaniu osadu moczu mogą pojawić się wałeczki. Są to twory o różnorodnych kształtach, które powstają w nerkach podczas wytrącania białek. Pojedyncze wałeczki pojawiają się w osadzie bezpośrednio po wysiłku fizycznym, jednak ich duża liczba może sugerować uszkodzenie nerek.

Białe lub czerwone krwinki w moczu

Obecność białych krwinek wskazuje na możliwą infekcję toczącą się w organizmie, zaś czerwone świadczą o obecności krwi w moczu i mogą alarmować o chorobie nowotworowej lub mechanicznym uszkodzeniu nerek.

Lokalizacje, w których można wykonać test stężenia mocznika w surowicy: 

Wygląd moczu zdrowej osoby

Prawidłowy mocz jest przejrzysty. Mętny może być oznaką toczącej się infekcji dróg moczowych lub kamicy nerkowej. Jeśli zmiana w wyglądzie moczu utrzymuje się kilka dni, należy go zbadać. Wynik badania musi zobaczyć lekarz. Warto przed wizytą u lekarza przypomnieć sobie, co ostatnio jedliśmy, jak dużo pijemy, jak często oddajemy mocz oraz jakie leki przyjmujemy.

Badanie moczu – zasady 

Mocz powinniśmy badać regularnie co 2-3 lata, nawet jeśli nie wydaje się on nam zmieniony. Osoby po skończeniu 55. roku życia powinny badać mocz częściej, raz do roku. Badanie moczu pozwala na wykrycie chorób, które - nieleczone - niszczą nasze zdrowie.

Chore nerki mogą przez długi czas nie dawać objawów, a jednak zatruwają cały organizm. Dlatego osoby dotknięte schorzeniami nerek dowiadują się często o tym dopiero wtedy, gdy choroba prawie całkowicie zniszczy te ważne organy.

Poza tym zmienione chorobowo nerki stanowią obciążenie dla układu sercowo-naczyniowego. Zwiększają ryzyko zawału serca i udaru mózgu nawet kilkukrotnie, bywają przyczyną nadciśnienia tętniczego, które w dalszej perspektywie niszczy naczynia krwionośne. Tymczasem nieprawidłowości w pracy nerek można łatwo zdiagnozować. Trzeba regularnie robić badanie ogólne moczu i oznaczenie stężenia kreatyniny we krwi.

Dowiedz się, jak się przygotować na badania moczu oraz jakie są normy badania

Prezentowanych informacji o charakterze medycznym nie należy traktować jako wytycznych postępowania medycznego w stosunku do każdego pacjenta. O postępowaniu medycznym, w tym o zakresie i częstotliwości badań diagnostycznych i/lub procedur terapeutycznych decyduje lekarz indywidualnie, zgodnie ze wskazaniami medycznymi, które ustala po zapoznaniu się ze stanem pacjenta. Lekarz podejmuje decyzję w porozumieniu z pacjentem. W przypadku chęci realizacji badań nieobjętych wskazaniami lekarskimi, pacjent ma możliwość ich odpłatnego wykonania. Należy potwierdzić przy zakupie badania szczegóły do jego przygotowania.
Data dodania 01.12.2017
Data ostatniej aktualizacji 31.03.2023