Choroba Hashimoto - przyczyny, rozpoznanie i leczenie

Choroba Hashimoto, nazywana fachowo przewlekłym autoimmunologicznym zapaleniem tarczycy, to zapalenie tarczycy spowodowane nieprawidłowym działaniem układu odpornościowego. Objawy choroby Hashimoto to m.in. tycie, zmęczenie, ogólne zmęczenie czy senność.
Hashimoto - badania, leczenie.

Co to jest Hashimoto?

W przebiegu choroby Hashimoto układ odpornościowy wytwarza przeciwciała przeciwko peroksydazie tarczycowej (aTPO), czyli enzymowi zaangażowanemu w prawidłową syntezę tyroksyny – jednego z hormonów tarczycy. Przeciwciała te atakują tarczycę i niszczą ją, prowadząc do jej niedoczynności.

Choroba Hashimoto ma zazwyczaj charakter przewlekły, ale może też dojść do jej bardzo gwałtownego rozwoju. W takich przypadkach przed rozwojem niedoczynności może dojść do przejściowego stanu nadczynności tarczycy, który jest krótki i trwa zwykle nie dłużej niż kilka tygodni. Jest on spowodowany zwiększonym uwalnianiem hormonów do organizmu przez uszkodzoną tarczycę.

Przeczytaj, jakie hormony produkuje tarczyca.

Choroba Hashimoto jest najczęstszą przyczyną niedoczynności tarczycy i występuje u ok. 8% kobiet i 1% mężczyzn. U chorych z innymi chorobami autoimmunologicznymi, np. cukrzycą typu 1, celiakią, reumatoidalnym zapaleniem stawów czy bielactwem, zdarza się częściej.

Objawy Hashimoto

Objawy choroby Hashimoto to objawy niedoczynności tarczycy. Wynikają one głównie ze spowolnienia pracy organizmu.

Objawy Hashimoto to przede wszystkim:

  • wzrost masy ciała
  • osłabienie, szybkie męczenie się podczas wysiłku, ogólne zmęczenie
  • senność
  • zaburzenia koncentracji i pamięci
  • uczucie chłodu, łatwe marznięcie
  • zaparcia
  • suchość skóry
  • pogrubienie rysów twarzy
  • chrypka, matowy głos

U kobiet dodatkowo pojawiają się zaburzenia miesiączkowania (skrócenie długości cyklu, obfite miesiączki), trudności z zajściem w ciążę i trudności w jej donoszeniu, a u mężczyzn – osłabienie libido i czasami zaburzenia wzwodu.

Przyczyny Hashimoto

Jak w przypadku każdej choroby autoimmunologicznej przyczyną choroby Hashimoto są przeciwciała wytwarzane przez własny układ odpornościowy.

Przeciwciała te są skierowane przeciwko niektórym elementom budowy tarczycy (m.in. enzymom) i wywołują przewlekły stan zapalny prowadzący do zwłóknienia tarczycy i zaprzestania wytwarzania hormonów.

Rozpoznanie choroby Hashimoto

Stawiając diagnozę, lekarz weźmie pod uwagę:     

  • charakterystyczne objawy
  • obserwacje płynące z badania pacjenta
  • wyniki badań dodatkowych

Podstawowe badania, jakie wykonywane są przy podejrzeniu choroby Hashimoto, to ocena stężenia TSH we krwi oraz oznaczenie stężenia przeciwciał skierowanych przeciwko peroksydazie tarczycowej (aTPO). Chorobę Hashimoto potwierdza podwyższone miano przeciwciał anty-TPO.

U niektórych chorych konieczne jest ponadto wykonanie badania USG tarczycy a niekiedy także biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej tarczycy. To ostatnie badanie jest szczególnie ważne w przypadku pojawienia się guzka tarczycy.


Badania w kierunku Hashimoto można wykonać jednym w pakiecie. 


Zdarza się, że rozpoznana choroba Hashimoto nie powoduje zaburzeń czynności tarczycy. W takich przypadkach chory powinien być pod kontrolą lekarską i okresowo powtarzać badania laboratoryjne.

Leczenie Hashimoto

Leczenie choroby Hashimoto polega przede wszystkim na wyrównaniu stanu pacjenta poprzez stosowanie hormonów tarczycy w postaci tabletek. O ile lekarz nie zalecił inaczej, lek powinien być przyjmowany rano, na czczo, 30 minut przed śniadaniem.

Leczenie choroby Hashimoto trwa zwykle do końca życia. Poza przyjmowaniem tabletek chory powinien także ograniczyć spożycie jodu.

Po rozpoczęciu leczenia chory powinien okresowo, w początkowym okresie choroby częściej, później rzadziej, kontrolować skuteczność leczenia przez badanie poziomu TSH.

Na leczenie i samopoczucie wpływ na także odpowiednia dieta przy Hashimoto.

Rokowanie i powikłania choroby Hashimoto

Choroba Hashimoto ma charakter przewlekły, a w przypadku rozwinięcia niedoczynności tarczycy wymaga stałego przyjmowania leków.

Długoletni przebieg choroby zwiększa ryzyko rozwoju chłoniaka tarczycy i raka brodawkowatego tarczycy.

Wczesne rozpoznanie i prawidłowe leczenie sprawia, że choroba Hashimoto nie prowadzi do pogorszenia jakości życia. Jedynie nierozpoznana choroba lub przerwane leczenie negatywnie odbijają się na życiu chorego i mogą prowadzić do powikłań.

Śpiączka hipometaboliczna

Najcięższym powikłaniem nieleczonej choroby Hashimoto jest śpiączka hipometaboliczna. Może ona prowadzić do śmierci, szczególnie u osób chorujących również na choroby układu oddechowego czy krążenia. Występuje rzadko, a wywołana może być przez zakażenie (zazwyczaj przez zapalenie płuc), uraz albo przyjęcie niektórych leków (np. amiodaronu czy litu). 

Objawy śpiączki hipometabolicznej to:

  • obniżenie temperatury ciała,
  • spowolnienie bicia serca,
  • zmniejszenie liczby oddechów,
  • obniżenie stężenia cukru we krwi,
  • ogólne osłabienie,
  • otępienie,
  • osłabienie napięcia mięśniowego.

Choroba Hashimoto w ciąży

U kobiet ciężarnych niewyrównana niedoczynność tarczycy może wiązać się ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia poronienia, porodu przedwczesnego, anemii, nadciśnienia indukowanego ciążą, odklejenia łożyska i krwotoku poporodowego.

Zapobieganie chorobie Hashimoto

Chorobie Hashimoto nie można zapobiegać, można jedynie zapobiegać jej powikłaniom dzięki wczesnemu wykryciu i wdrożeniu leczenia.


1 Choroba autoimmunologiczna – choroba, w której układ odpornościowy organizmu nieprawidłowo identyfikuje własne komórki jako obce i, w ramach obrony, wytwarza przeciwciała uszkadzające własne komórki organizmu.

 

Prezentowanych informacji o charakterze medycznym nie należy traktować jako wytycznych postępowania medycznego w stosunku do każdego pacjenta. O postępowaniu medycznym, w tym o zakresie i częstotliwości badań diagnostycznych i/lub procedur terapeutycznych decyduje lekarz indywidualnie, zgodnie ze wskazaniami medycznymi, które ustala po zapoznaniu się ze stanem pacjenta. Lekarz podejmuje decyzję w porozumieniu z pacjentem. W przypadku chęci realizacji badań nieobjętych wskazaniami lekarskimi, pacjent ma możliwość ich odpłatnego wykonania. Należy potwierdzić przy zakupie badania szczegóły do jego przygotowania.
Data dodania 07.09.2017
Data ostatniej aktualizacji 01.06.2023