ALT jest jednym z badań, które wykorzystywane są w diagnostyce stanu i chorób wątroby. Poziomy ALT, wraz z AST, jest czułym wskaźnikiem uszkodzenia komórek wątroby. Wzrost aktywności ALT, może wskazywać na wirusowe zapalenie wątroby, marskość bądź stłuszczenie wątroby.
Spis treści:
Co to jest ALT?
Badanie ALT nazywane jest także ALAT lub GPT. Wszystkie nazwy są tożsame i dotyczą badania enzymu wewnątrzkomórkowego – aminotransferazy alaninowej, który znajduje się w hepatocytach, czyli w komórkach wątroby.
Enzym ALT występuje także w wielu tkankach poza wątrobą. Gdy komórki, w których znajduje się enzym, zostaną uszkodzone, wówczas w badaniu krwi poziom ALT wzrasta. Badanie ALT polega na oznaczeniu aktywności enzymu wątrobowego. Pozwala na diagnostykę chorób wątroby, a także ich różnicowanie oraz ocenę zaawansowania procesu chorobowego.
Kiedy wykonać badanie ALT?
Badanie ALT jest często wykorzystywanym badaniem służącym do diagnozowania stanu wątroby, zarówno w ostrych, jak i przewlekłych chorobach. Często wykonywane jest kontrolnie u pacjentów, którzy kwalifikowani są do grupy ryzyka chorób wątroby. Tu wskazać można pacjentów, którzy przyjmują stałe leki związane innymi chorobami, a wiadomo, że długotrwała farmakoterapia ma duże znaczenie dla stanu wątroby.
Jakie choroby wykazuje badanie ALT?
Wykonanie badania ALT wskazane jest także u osób, u których występują objawy chorób wątroby, np. żółtaczka, czyli:
- żółte zabarwienie skóry,
- błon śluzowych i gałek ocznych,
- ciemną barwę moczu,
- odbarwiony stolec.
Lekarze często decydują się także na kontrolę enzymów wątrobowych u pacjentów, którzy uskarżają się na nudności i wymioty, wzdęcia, ból brzucha. Wśród dodatkowych objawów często wymienia się także świąd skóry, osłabienie oraz zmęczenie.
Kontrola badania ALT zalecana jest także u:
- osób nadużywających alkoholu,
- osób, które borykają się z problemem otyłości i nadwagi,
- kobiet, stosujących na stałe doustną antykoncepcję.
Przygotowanie do badania ALT
Do wykonania konieczna jest próbka krwi żylnej pacjenta. Pacjent musi zgłosić się do laboratorium na czczo, w godzinach porannych. Należy powstrzymać się od spożywania alkoholu na 24 godziny przed pobraniem krwi oraz poinformować lekarza o przyjmowanych lekach.
Na czczo | W godzinach porannych | Szczególne wymagania |
TAK | NIE | NIE |
* Aby wyniki badania ALT wyszły prawidłowo, konieczne jest odpowiednie przygotowanie do badania.
Po co badać ALT?
Badanie ALT wykonywane jest w celu kontroli stanu wątroby. Ma duże znaczenie u osób, których wątroba narażona jest na niekorzystne czynniki, jak:
- leki,
- doustne środki hormonalne (antykoncepcja),
- nadużywanie alkoholu,
- ryzyko występowania przewlekłych oraz ostrych chorób wątroby.
Norma ALT
Wynik ALT uznawany za prawidłowy nie powinien przekraczać 35–40 IU/l. Ostatnio zaproponowano obniżenie górnej granicy wartości prawidłowych ALT do 30 IU/l u mężczyzn i 19 IU/l u kobiet. Wynik zależy od wielu czynników, a wartości referencyjne mogą się różnić w zależności od laboratorium, w którym wykonywane jest badanie. Interpretacja wyników należy do lekarza. U dzieci tuż po porodzie podwyższony poziom ALT jest zjawiskiem fizjologicznym.
Wyniki mogą być też podwyższone w chorobach układu krążenia, jako efekt uboczny stosowania wielu leków, m.in.
- statyn,
- doustnych leków antykoncepcyjnych,
- leków przeciwnowotworowych.
W praktyce diagnostycznej ALT wykonywany jest łącznie z drugim badaniem enzymów wątrobowych AST, a interpretacja dotycząca stanu wątroby formułowana jest na podstawie ich wzajemnych proporcji, co wykorzystuje się w różnicowaniu przyczyn uszkodzenia wątroby.