Radiologia - czym się zajmuje? Rodzaje badań

Radiologia to rozwinięta już współcześnie dziedzina medycyny, ukierunkowana na obrazowanie ciała człowieka przy pomocy urządzeń radiologicznych wykorzystujących promieniowanie rentgenowskie, w tym m.in. aparatów rentgenowskich. Jakie są rodzaje badań RTG, w jaki sposób się do nich przygotować?
Radiologia - jakie są rodzaje badań RTG?

Co to jest radiologia?

Badanie radiologiczne odbywa się pod nadzorem specjalisty elektroradiologa. Opis badania,
na podstawie wykonanego zdjęcia, sporządza lekarz radiolog.   

Radiologia umożliwia szybkie wykrycie choroby, analizę rozwoju schorzenia oraz dokładniejszego umiejscowienia powstałego urazu. Obecnie stanowi podstawową formę diagnozowania i stosowana jest na każdym etapie leczenia pacjenta.

 

Diagnostyka obrazowa w radiologii, obejmuje m.in.:

Z jakimi dziedzinami medycyny jest związana radiologia? 

Radiologia jest ściśle związana z wieloma dziedzinami medycyny klinicznej i doświadczalnej, dlatego też dla większości z nas, powyższe nazwy badań nie są obce. Przykładem popularnego badania profilaktycznego ostatnich lat jest mammografia, realizowana w ramach programu wczesnego wykrywania zmian nowotworowych piersi.

Ciągły rozwój badań radiologicznych, nowoczesna aparatura i innowacyjne metody, przyczyniły się
do podziału radiologii na odrębne specjalności, w tym również na:

  1. Radioterapię - radiologia zabiegowa, która wykorzystując technikę obrazowania, zajmuje
    się wykonywaniem zabiegów leczniczych (np. angioplastyka, drenaże, leczenie chorób nowotworowych). 
  2. Medycynę nuklearną - jej celem jest diagnozowanie i leczenie pacjentów przy pomocy izotopów promieniotwórczych (radiofarmaceutyki wprowadzane do tkanek i narządów).

Znaki ostrzegawcze stosowane w ochronie radiologicznej wykorzystują symbol promieniowania jonizującego, który zamieszcza się na tablicy pracowni rentgenowskiej czy też medycyny nuklearnej. Stosuje się również oznakowanie świetlne przed pracowniami radiologii. Najważniejsze jest bezpieczeństwo pacjenta i minimalizowanie ryzyka wystawienia się na zbędne dawki promieniowania.

Czym się zajmuje radiolog? 

Prawidłowo przeprowadzone badanie, to nie tylko odpowiednie przygotowanie się pacjenta i obsługa techniczna aparatury radiologicznej. Otrzymany z przeprowadzonego badania obraz musi zostać opisany i zinterpretowany, dopiero wtedy można postawić diagnozę. Zajmuje się tym specjalista – radiolog.

Dzięki technice obrazowania narządów radiolog jest w stanie wskazać powstałe w nich niepokojące zmiany. Stawia diagnozę i wskazuje dalsze leczenie.

Przepisy prawne jasno określają standardy dotyczące personelu wykonującego badanie radiologiczne. Obsługą aparatury radiologicznej – w celu wykonania np. zdjęcia rentgenowskiego lub mammograficznego – zajmują się technicy elektroradiologii lub elektroradiolodzy.

Badanie z zakresu tomografii komputerowej (TK) lub rezonansu magnetycznego (MR), technik elektroradiologii może wykonywać jedynie pod nadzorem lekarza (specjalisty radiologa). Jeśli badanie radiologiczne wymaga użycia kontrastu, konieczna jest również obecność pielęgniarki.

Lekarz radiolog musi czuwać nad prawidłowym wykonywaniem badania, ponieważ jest to niezbędne w celu sporządzenia właściwego opisu i diagnozy. Nienależyte wykonanie badania może spowodować, że radiolog nie będzie w stanie wykonać prawidłowej interpretacji badania, co w konsekwencji może opóźnić leczenie.

Naraża to jednocześnie pacjenta na konieczność powtórzenia badania (czyli przyjęcia dodatkowej dawki promieniowania), które nie jest obojętne dla naszego organizmu. 

Sprawdź, gdzie przyjmuje radiolog w Warszawie, Poznaniu, Krakowie lub Gdańsku

Rodzaje badań radiologicznych 

Badanie RTG

Badanie RTG  wykorzystuje promieniowanie rentgenowskie. Promieniowanie rentgenowskie stosowane w diagnostyce medycznej, wytwarzane jest w tzw. lampach rentgenowskich.

Promieniowania rentgenowskie należą do grupy promieniowań elektromagnetycznych -rozchodzą się one w przestrzeni w formie fal, a reagują z materią jak cząsteczki. Jest to szeroko stosowana metoda obrazowania narządów człowieka.

W wyniku różnic w pochłanianiu wiązek promieni rentgenowskich przez tkanki ciała powstaje charakterystyczny obraz (suma cieni). Jeśli wykonanie pojedynczego zdjęcia nie będzie wystarczające dla wywołania miarodajnego obrazu, badanie radiologiczne może być doprecyzowywane serią zdjęć pod różnym kątem.

Samo badanie rentgenowskie nie trwa długo i jest bezbolesne. Jeśli technik lub radiolog uzna wykonane zdjęcie za poprawne – pacjent może się przygotowywać do wyjścia z pracowni radiologicznej.

Najczęściej metoda ta jest stosowana do oceny zmian powstałych np.:

  • w klatce piersiowej (głównie w płucach, np. zapalenie płuc czy gruźlica),
  • w układzie kostnym (podejrzenie złamania/pęknięcia kości kończyn lub ocena kręgosłupa). 

RTG klatki piersiowej.

Dowiedz się więcej na temat badania RTG klatki piersiowej - na czym polega, wskazania do badania.

Tomografia komputerowa (TK)

Tomografia komputerowa to szczegółowe badanie wykorzystujące promieniowanie rentgenowskie. Pozwala ona analizować niedostępne i niewidoczne przy innych sposobach badań tkanki (np. mózg) oraz uzyskiwać dokładniejszy obraz. W trakcie badania tomografii lampa rentgenowska urządzenia, emitująca promienie X, porusza się ruchem okrężnym wokół badanego obiektu. Dzięki temu wykonuje wiele zdjęć, które są następnie analizowane przez program komputerowy.

Tworzy on obraz ukazujący z dużą dokładnością daną strukturę anatomiczną narządu w wielu przekrojach lub wersji 2- czy 3-wymiarowej. Przy tomografii komputerowej podana pacjentowi dawka promieniowania X jest wyższa niż w przypadku wykonywania zwykłego badania RTG. W celu dokładniejszego uwidocznienia badanego narządu czasami stosowany jest kontrast.  

Ultrasonografia (USG)

USG to nieinwazyjne badanie wykorzystujące fale ultradźwiękowe. Aparat USG zbudowany jest m.in. z głowicy o różnych kształtach i określonej szerokości pola widzenia. Badanie USG wykorzystuje się do uwidaczniania narządów, ich pomiaru, oceny głębokości położenia oraz sprawdzenia ich czynności. Badanie USG jest podstawowym badaniem wykorzystywanym do oceny rozwoju płodu w czasie ciąży.

Rezonans magnetyczny (RM/MRI)

Jądrowy rezonans magnetyczny to sposób obrazowania wnętrza ciała i stanu narządów, z wykorzystaniem właściwości magnetycznych cząsteczek wody znajdujących się w organizmie człowieka. Podczas badania magnes aparatu RM wytwarza bardzo silne, stałe pole magnetyczne. Istnieje wiele przeciwwskazań do wykonania badania RM i są to m.in.: rozrusznik serca, metalowe wszczepy czy protezy, klaustrofobia.

Dowiedz się więcej: Rezonans magnetyczny (MRI) – kiedy robić rezonans?

Źródło:

https://inforadiologia.pl/informacje,kto-nas-bada-w-pracowniach-radiologicznych--,62.html

Radiologia. Diagnostyka obrazowa. Rtg, TK, USG, MR I radioizotopy; red. B. Pruszyński, Wydawnictwo Lekarskie PZWL: file:///C:/Users/MR/Desktop/Radiologia%20-%20Pruszy%C5%84ski.pdf

https://brain.fuw.edu.pl/edu/index.php/Obrazowanie:Obrazowanie_Medyczne/Metody_obrazowania_medycznego_wykorzystuj%C4%85ce_promieniowanie_rentgenowskie

https://4wsk.pl/pl/radiologia_zab/radiologiazabiegowa.html

Powiązane tematy: 

Co to jest RTG cefalometryczne?

Prezentowanych informacji o charakterze medycznym nie należy traktować jako wytycznych postępowania medycznego w stosunku do każdego pacjenta. O postępowaniu medycznym, w tym o zakresie i częstotliwości badań diagnostycznych i/lub procedur terapeutycznych decyduje lekarz indywidualnie, zgodnie ze wskazaniami medycznymi, które ustala po zapoznaniu się ze stanem pacjenta. Lekarz podejmuje decyzję w porozumieniu z pacjentem. W przypadku chęci realizacji badań nieobjętych wskazaniami lekarskimi, pacjent ma możliwość ich odpłatnego wykonania. Należy potwierdzić przy zakupie badania szczegóły do jego przygotowania.
Data dodania 11.01.2021
Data ostatniej aktualizacji 14.12.2023