Posocznica – leczenie posocznicy u dzieci

Meningokoki to bakterie, które najczęściej atakują małe dzieci, do drugiego roku życia oraz młodzież. Posocznica i zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych to najcięższe choroby wywoływane przez meningokoki. Jednym z objawów zakażenia meningokokami są wybroczyny na skórze. Żeby rozpoznać, czy są one efektem inwazyjnej choroby meningokokowej, zrób tzw. test szklanki.
Posocznica (sepsa meningokokowa)

Meningokoki – co to jest?

Meningokoki zwane również jako dwoinki zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych to Gram-ujemne bakterie z gatunku Neisseria meningitidis.

Neisseria meningitidis dzielą się na 13 grup: A, B, C, D, X, Y, Z, E29, W135, H, I, K oraz L.

W Polsce za większość zachorowań odpowiadają meningokoki grupy B i C, w drugiej kolejności również A, W135 i Y.

Meningokoki mogą wywoływać wiele chorób, jednak najpoważniejszą z nich jest inwazyjna choroba meningokowa, która może ujawnić się jako posocznica, czyli sepsa meningokokowa albo zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.

Posocznica i zapalenie opon mózgowych

Meningokoki zwykle nie są groźne dla człowieka, który najczęściej jest jedynie nosicielem bakterii.

Jednak jeśli dojdzie do zakażenia i meningokoki przedostaną się do krwi, wywołują inwazyjną chorobę meningokokową.

Choroba ta może przebiegać na dwa sposoby, jako:

  • posocznica
  • zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych

Posocznica

Posocznica (sepsa meningokokowa) polega na tym, że meningokoki przenikają do krwi i wraz z nią rozprzestrzeniają się po całym organizmie. Powoduje to zakażenie ogólne organizmu, czyli właśnie sepsę.

W efekcie osłabione zostaje serce, dochodzi do rozległych krwawień do narządów wewnętrznych, które mogą prowadzić do ich niewydolności i krwawień pod skórą.

Posocznica może mieć przebieg nagły lub powolny.

Palec zainfekowany posocznicą

Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych

Inwazyjna choroba meningokokowa może przebiegać również jako zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. W takim przypadku choroba postępuje bardzo szybko, zaledwie w ciągu jednego dnia może się rozwinąć do takiego stopnia, że spowoduje śpiączkę, a nawet śmierć.

Śmiertelność w przypadku ropnego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych wywołanego przez meningokoki wynosi kilka procent.

W inwazyjnej chorobie meningokokowej posocznica i zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych mogą również przebiegać jednocześnie.

Posocznica - rokowania

Posocznica charakteryzuje się wysoką śmiertelnością. Jeśli posocznica przebiega jednocześnie z zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych, śmiertelność sięga 10 proc.

Jeśli posocznica nie zajmuje ośrodkowego układu nerwowego, śmiertelność sięga 30 proc.

Według Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Zakładu Higieny w 2016 r. ok. 70 proc. wszystkich przypadków zakażenia meningokokami zakończyło się posocznicą.

Jednocześnie Światowa Organizacja Zdrowia podaje, że za 7 proc. zgonów małych dzieci na świecie odpowiedzialna jest właśnie posocznica.

Posocznica - powikłania

Posocznica może powodować również powikłania. Najpoważniejsze z nich to  zmiany zatorowo-zakrzepowe, które powodują martwicę kończyn, szczególnie palców rąk i nóg. W efekcie może dojść nawet do ich amputacji.

Posocznica może powodować również ubytki i blizny na skórze.

Czy posocznicą można się zarazić?

Nie, posocznicą nie można się zarazić, gdyż nie jest ona chorobą samą w sobie, ale zespołem objawów towarzyszących inwazyjnej chorobie meningokokowej.

Można się zarazić meningokokami, ale nie posocznicą.

Posocznica na rozmazie krwi

Posocznica – objawy

Objawy posocznicy na początku mogą przypominać grypę, a są to:

  • gorączka ale czasem wręcz przeciwnie: obniżona temperatura ciała poniżej 36 stopni C,
  • osłabienie,
  • ból gardła lub mięśni,
  • przyspieszone bicie serca i oddech lub spadek ciśnienia krwi,
  • zaburzenia krzepnięcia krwi,
  • duszności,
  • mniejsza ilość oddawanego moczu aż do zupełnego zatrzymania wydzielania moczu,
  • nudności i wymioty.

Jednym z najbardziej charakterystycznych objawów posocznicy są wybroczyny. Jest to czerwona lub sina wysypka na skórze, która pojawia się najczęściej na kończynach lub tułowiu i nie blednie pod wpływem ucisku.

Posocznica a test szklanki

Żeby rozpoznać, czy wysypka, która pojawiła się na skórze jest efektem infekcji meningokokami i świadczy o rozwijającej się posocznicy, należy wykonać test szklanki.

Szklankę lub inne przezroczyste naczynie należy przyłożyć do skóry w miejscu wybroczyn i przycisnąć. Przez szkło będzie widać, czy wysypka blednie pod naciskiem, czy nie. Jeśli nie, to znaczy, że mogło dojść do zakażenia meningokokami.

Meningokoki – komu zagrażają najbardziej?

Meningokoki zagrażają ludziom w każdym wieku, jednak najbardziej narażone na nie są małe dzieci i młodzież.

40 proc. zakażeń meningokokami dotyczy dzieci do drugiego roku życia. To dlatego, że w tym wieku system odpornościowy nie jest jeszcze w pełni wykształcony. Wysokie ryzyko zachorowania utrzymuje się do 5. roku życia.

Drugą grupą szczególnego ryzyka jest młodzież w wieku 11-24 lata. To ze względu na ożywione życie towarzyskie, w tym wieku ludzie przebywają w dużych skupiskach – szkole, internatach, akademikach, gdzie nosicielami może być nawet 40-70 proc. społeczności.

Można się zaszczepić przeciwko meningokokom, które wywołują posocznicę

Dodatkowo ludzie w tym przedziale wiekowym często piją z jednej butelki, dzielą się pożywieniem i całują.

Meningokoki zagrażają również dorosłym, u których także może dojść do posocznicy. Na posocznicę zmarł m.in. Freddie Mercury, Andy Warhol, Jim Henson, czy Franklin Delano Roosevelt.

Chorował na nią czeski prezydent Václav Havel i prezydent Słowacji Rudolf Schuster. Obydwaj ledwo uniknęli śmierci.

Posocznica – czynniki ryzyka

Posocznicą najbardziej zagrożeni są:

  • pacjenci po przeszczepach, rozległych urazach np. oparzeniach,
  • osoby bez śledziony,
  • noworodki i osoby starsze ze względu na słaby układ odpornościowy,
  • osoby po inwazyjnych zabiegach medycznych.

Posocznica - szczepionka

Przeciwko posocznicy nie można się zaszczepić, jednak można się zaszczepić przeciwko meningokokom, które ją wywołują.

Szczepionka przeciwko meningokokom z grupy B i C, czyli tym najgroźniejszym w Polsce, może być podana dziecku, które ukończyło drugi miesiąc życia.

Najlepiej jest zaszczepić dziecko przed 6. miesiącem życia, szczególnie, jeśli będzie ono chodzić do żłobka lub przedszkola.

Powiązane tematy:

 

Prezentowanych informacji o charakterze medycznym nie należy traktować jako wytycznych postępowania medycznego w stosunku do każdego pacjenta. O postępowaniu medycznym, w tym o zakresie i częstotliwości badań diagnostycznych i/lub procedur terapeutycznych decyduje lekarz indywidualnie, zgodnie ze wskazaniami medycznymi, które ustala po zapoznaniu się ze stanem pacjenta. Lekarz podejmuje decyzję w porozumieniu z pacjentem. W przypadku chęci realizacji badań nieobjętych wskazaniami lekarskimi, pacjent ma możliwość ich odpłatnego wykonania. Należy potwierdzić przy zakupie badania szczegóły do jego przygotowania.
Data dodania 25.07.2018
Data ostatniej aktualizacji 18.04.2023