Otyłość w ciąży

Otyłość jest chorobą, z którą wiąże się wiele dolegliwości i która powoduje niekorzystne konsekwencje zdrowotne. Choć nie zawsze jest spowodowana nadmiernym apetytem, może być bowiem również skutkiem ubocznym np. zaburzeń metabolicznych. Ciąża nie stanowi żadnego usprawiedliwienia dla podjadania. Badania naukowców ze szwedzkiego Instytutu Karolinska potwierdzają, że nadprogramowe kilogramy u ciężarnej rzutują nie tylko na jej zdrowie i przebieg ciąży oraz rozwiązanie, ale na zdrowie i rozwój mającego się urodzić dziecka. Za otyłe uznaje się kobiety o BMI powyżej 30. Ważne jest, by zachować umiar i optymalną wagę.

Otyłość: ciąża wysokiego ryzyka

Ciąże kobiet otyłych są uznawane za ciąże wysokiego ryzyka. Wiele kobiet z powodu otyłości ma problemy z zajściem w ciążę. Lekarze podkreślają znaczenie właściwej masy ciała w ciąży i zalecają przywrócenie prawidłowej wagi oraz zdrowych nawyków żywieniowych podczas podejmowania decyzji o powiększeniu rodziny, jednak nie zawsze się to udaje. Ciąża i poród są u kobiet otyłych dodatkowymi czynnikami, zwiększającymi ryzyko m.in. nadciśnienia i cukrzycy. – Ciąża u kobiet otyłych niesie ze sobą zagrożenie pod postacią nadciśnienia tętniczego, cukrzycy ciążowej, infekcji dróg moczowych i rodnych, stanu przedrzucawkowego i rzucawki, a to powoduje określone zagrożenia dla płodu i noworodka, jak: poronienie, poród przedwczesny i wcześniactwo, infekcja wewnątrzmaciczna, za duża waga urodzeniowa, możliwość urazu okołoporodowego – mówi lek. med. Marek Drzewiecki, ginekolog położnik, specjalista Medicover.

Wartość BMI powyżej 35 oznacza zwiększone prawdopodobieństwo rozwiązania ciąży przez cesarskie cięcie, które, podobnie jak poród siłami natury, u kobiet otyłych jest obarczone ryzykiem poważnych powikłań. Wskazaniem do cesarskiego cięcia u otyłych ciężarnych, zwłaszcza chorujących na cukrzycę ciążową, jest makrosomia, czyli duża masa ciała dziecka. Częściej rodzą się dzieci z wrodzonymi wadami układu nerwowego. W przypadku otyłości w okresie ciąży pojawiają się również zakłócenia rozwoju komórek macierzystych w wątrobie płodu, które wpływają na rozwój układu odpornościowego. – W przypadku rozwoju cukrzycy ciążowej możliwa jest duża masa urodzeniowa płodu, ale również może pojawić się zagrożenie zahamowaniem wewnątrzmacicznego wzrostu – dodaje ginekolog Marek Drzewiecki.

Sama otyłość nie stanowi wskazania do cesarskiego cięcia, lecz spowodowane przez nią dolegliwości. Przez wzgląd na bezpieczeństwo matki i dziecka oraz ryzyko komplikacji okołoporodowych lekarze podejmują decyzję o operacyjnym rozwiązaniu ciąży, choć i ono wiąże się z komplikacjami. Nadmiar tkanki tłuszczowej w okolicy podbrzusza może stanowić problem w wykonaniu cięcia i dostaniu się do macicy, a z powodu zaburzonych proporcji czynników krzepnięcia otyła kobieta traci dużo krwi, co wymaga niekiedy przeprowadzenia transfuzji. Ze względu na cukrzycę matki konieczne jest wcześniejsze wywołanie porodu.

• Przeczytaj o badaniach prenatalnych VERACITY i VERAgene: co wykazują, kiedy robić

Problemy z otyłością w okresie połogu

Problemy wcale nie kończą się wraz z porodem. U otyłych rana po cesarskim cięciu może się goić wolniej – tkanka tłuszczowa jest gorzej ukrwiona, toteż trudniej się goi i jest bardziej podatna na zakażenia, a z powodu zaburzonej gospodarki hormonalnej macica obkurcza się wolniej. Otyłość i jej konsekwencje mogą się też przyczynić do dłuższej hospitalizacji, częstszych zapaleń gruczołu piersiowego i niedokrwistości. Z powodu zmniejszonej produkcji prolaktyny mogą się także pojawić zaburzenia laktacji. Kobiety z nadmierną masą ciała muszą się też liczyć z ryzykiem częstszych zapaleń błony śluzowej macicy czy zakrzepicy żył głębokich. Nie bez znaczenia są również trudności w uzyskaniu właściwej wagi, większe ryzyko rozwoju chorób układu krążenia, cukrzycy, a nawet raka endometrium i sutka.

Sprawdź, jakie ćwiczenia możesz robić po porodzie. Przykłady dla mamy z dzieckiem.

Utrudniona diagnostyka z powodu otyłości w ciąży

Otyłość u ciężarnych to nie tylko ryzyko poważnych konsekwencji zdrowotnych dla matki i mającego się narodzić dziecka. Dla prawidłowego prowadzenia ciąży, zwłaszcza tej wysokiego ryzyka, niezbędna jest właściwa diagnostyka.

Z powodu otyłości utrudniona jest diagnostyka obrazowa płodu, pojawiają się duże trudności techniczne podczas badania ultrasonograficznego. A nadmiar tkanki tłuszczowej na brzuchu może niekiedy uniemożliwić lekarzowi określenie wielkości płodu czy też jego ułożenie. – U kobiet z nadwagą lub otyłych występują również problemy diagnostyczne. Utrudnione jest badanie ginekologiczne, położnicze, utrudniona jest ocena dobrostanu płodu. Pojawiają się trudności techniczne podczas badania ultrasonograficznego – potwierdza lek. med. Marek Drzewiecki.

Walka z otyłością przed ciążą

Kobiety z nadmierną masą ciała powinny być pod kontrolą lekarską jeszcze planując poszerzenie rodziny, by mogły się do ciąży odpowiednio przygotować, i w tym czasie nie zmieniać drastycznie nawyków żywieniowych ani nie wprowadzać żadnych diet. Ideałem byłoby pozbyć się otyłości przed zajściem w ciążę. Ważne jest rozsądne odżywianie, czyli jedzenie nie za dwoje, lecz dla dwojga. Chodzi o to, by rosnącemu płodowi zapewnić niezbędne witaminy i mikroelementy, bowiem ich niedobory, jak np. anemia, mogą być groźne nie tylko dla dziecka, ale również dla matki.

Sposobem na zlikwidowanie bardzo dużej otyłości są operacje bariatryczne, skuteczne również w leczeniu związanych z nią chorób, jak nadciśnienie czy cukrzyca, nadal jednak nie dowiedziono wpływu przebytych zabiegów chirurgicznego zmniejszenia otyłości na przebieg ciąży i rozwój płodu, nie mogą być zatem panaceum dla planujących ciążę kobiet z nadmierną masą ciała. Naukowcy są ostrożni w ferowaniu opinii na temat konsekwencji tego typu zabiegów dla przebiegu ciąży ze względu na ewentualne ryzyko poronienia.

Ciąża nie jest właściwym czasem na stosowanie redukcji wagi ciała. Świadomość odpowiedzialności za zdrowie i życie własnego dziecka może być motywacją do większej dbałości o prawidłową masę ciała i stałej zmiany nawyków żywieniowych. Ciąża bowiem nie musi wcale wiązać się ze znacznym przybraniem na wadze. – W tych przypadkach zaleca się nieprzekraczanie dziennej ilości kalorii w diecie – zaleca ginekolog Marek Drzewiecki.

Dolegliwości w okresie ciąży spowodowane otyłością:

• Większa męczliwość – nadprogramowe kilogramy stanowią wyzwanie dla serca i układu krążenia.
• Nadmierne obciążenie kości i stawów, a w konsekwencji bóle kolan i kręgosłupa.
• Wolniejszy powrót do formy po porodzie – trudniej zrzucić zbędne kilogramy, gorszy stan skóry.
• Ryzyko komplikacji – czynność skurczowa macicy podczas porodu, nadciśnienie, urodzenie zbyt dużego dziecka, choroba zakrzepowa kończyn i miednicy mniejszej, wolniejsze obkurczanie macicy.
• Większa waga higieny – zwiększona potliwość, ryzyko wystąpienia odparzeń, stanów zapalnych dróg moczowych.

Przeczytaj także: Dieta w ciąży